در سال‌های اخیر امارات به‌طور پیوسته سعی کرده تا ادعای مالکیت خود بر جزایر سه‌گانه ایرانی شامل تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را به طرق مختلف در عرصه بین‌المللی مطرح کند. این تلاش‌ها اغلب از طریق امضای اسناد و توافقنامه‌های بین‌المللی با کشورهای مختلف صورت می‌گیرد که در بندهایی از این اسناد به‌طور غیرمستقیم یا مستقیم به مالکیت این جزایر اشاره می‌شود. این رویکرد امارات در سال‌های گذشته نیز مشاهده شده است اما اخیرا با دخالت بازیگران بیشتری از جمله اتحادیه اروپا همراه بوده و این موضوع حساسیت‌ها و واکنش‌های جدی‌ای را به دنبال داشته است. 

هرچند ایران همواره با رویکرد دیپلماتیک به مقابله با این اظهارات واهی پرداخته است اما با توجه به تداوم رویکرد ادعایی امارات علی‌رغم واکنش‌های ایران به نظر می‌رسد راهبردهایی در بعد سلبی و ایجابی باید در پیش گرفته شود تا هم تصویر حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه را برجسته‌تر از قبل کند و هم تداوم رویکرد تنش‌زای امارات را بی‌هزینه نگذارد. 

ایران باید همچنان به تلاش‌های دیپلماتیک خود در ردّ ادعاهای امارات ادامه دهد. یکی از مهم‌ترین ابزارهای دیپلماتیک در این زمینه به‌کارگیری توانایی‌های دیپلماتیک ایران در سازمان‌های بین‌المللی همچون سازمان ملل متحد است. ایران باید از این سازمان‌ها به‌عنوان تریبونی برای تثبیت مالکیت خود بر جزایر سه‌گانه استفاده کرده و از هر فرصتی برای ردّ این ادعاها بهره‌برداری کند. 

همچنین تقویت روابط ایران با کشورهای بزرگ و تاثیرگذار بین‌المللی همچون چین، روسیه و اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌تواند به تضعیف ادعاهای امارات کمک کند. ایران باید به‌طور فعال با این کشورها در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی همکاری کند و از نفوذ آنها برای تقویت موضع حقوقی خود بهره ببرد. علاوه‌بر این ایران می‌تواند از راهکارهای حقوقی برای مقابله با ادعاهای امارات استفاده کند.

ارائه شکایت به دیوان بین‌المللی دادگستری و تاکید بر اسناد تاریخی و حقوقی مبنی‌بر مالکیت ایران بر این جزایر یکی از راهکارهای مهم در این زمینه است. تشکیل تیم‌های حقوقی بین‌المللی برای پیگیری این موضوع و استفاده از حقوقدانان برجسته جهانی می‌تواند به تقویت موضع ایران در مجامع بین‌المللی کمک کند.

در دوران حکومت قاجار زمانی که نیروی دریایی ایران در خلیج‌فارس تضعیف شد شیخ‌نشین‌های حاشیه جنوبی این دریا که در آن زمان سکونتگاه‌های ساده و ابتدایی داشتند از ضعف حکومت ایران بهره‌برداری کرده و برخی از جزایر غیرمسکونی ایران را برای پهلوگیری قایق‌های صیادی و سایر امور مورد استفاده قرار دادند.

در این میان جزایر آریانا و زرکوه که به‌طور کامل متعلق به ایران بودند توسط شیخ‌نشین‌های امارات از جمله شارجه مورد استفاده قرار گرفتند. با حضور نیروی دریایی بریتانیا در خلیج‌فارس و انعقاد پیمان‌های مختلف با شیخ‌نشین‌های منطقه این نواحی تحت حمایت بریتانیا درآمدند. این حمایت‌ها موجب شد در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم جزایر مذکور به همراه جزایر سه‌گانه به‌تدریج تحت کنترل انگلستان قرار گیرند.

تمامی اسناد و نقشه‌های تاریخی نشان می‌دهند که این دو جزیره همواره بخشی از سرزمین ایران بوده‌اند و امارات متحده عربی هیچ‌گونه سند حقوقی معتبری برای اثبات مالکیت بر آنها ندارد. در سال‌های اخیر وزارت امور خارجه ایران بارها اعتراض خود را نسبت به اشغال این جزایر توسط امارات در مجامع بین‌المللی مطرح کرده است. با این وجود تاکنون هیچ اقدامی از سوی این نهادها برای احقاق حق ایران صورت نگرفته است. با توجه به مواضع خصمانه اخیر امارات و هم‌پیمانی این کشور با رژیم اسرائیل به نظر می‌رسد باید از هرگونه مصلحت‌جویی و مدارا در قبال اراضی اشغال‌شده ایران صرف‌نظر کرد.

متن کامل گزارش علی مزروعی،خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید