علی روحانی، عضو هیئتعلمی دانشگاه هنر تهران در گفتوگو با «فرهیختگان» گفت: این نقد به سیاست رسمی ما وارد است که با نشانندادن آثار درخشان، نتوانستهایم حقانیت فیلمهای فلسطینی را بهدرستی نشان دهیم. فیلمهای ایرانی، باوجود احترامی که برای آنها قائلم، به لحاظ کیفی فاصله زیادی با فیلمهای فلسطینی دارند. حتی بهترین فیلمهای ایرانی نیز بهسختی به سطح آثار میشل خلیفه میرسند. این فیلمها مبارزه را بهصورت نرمافزاری پیش بردهاند. بهعنوانمثال، هانی ابواسعد در فیلمی که درمورد عملیات استشهادی ساخته است، این سؤال را مطرح میکند که آیا این اقدام به نتیجه میرسد؟ قهرمان فیلم در آخرین لحظات در اتوبوسی نشسته و آماده است که خود را منفجر کند؛ ما سؤال داریم و او نیز سؤال دارد. این فیلمها، برخلاف آنچه تصور میشود، تبلیغاتی نیستند؛ بلکه پرسشی و نقادانهاند.
وی افزود: ما در رسانههای رسمی به این نوع فیلمها توجه چندانی نمیکنیم، چون نمیخواهیم نگاهی که در فیلمهای خودمان داریم خدشهدار شود. این فیلمها قطعاً ضداسرائیلیاند، اما ممکن است با برخی دیدگاههای ما کاملاً همخوان نباشند. میتوانستیم آنها را پخش کنیم و دربارهشان صحبت کنیم. به نظرم بزرگترین سرمایه این فیلمها این بود که نگاه منفی به اسرائیل را بهشدت افزایش میدادند، حتی اگر نگاه مثبتی به برخی از گروههای همراه نداشتند، ولی بهوضوح نشان میدادند که این ملت درگیر مشکلات عمیقی است که اشغالگران مسبب اصلی آنند.
این عضو هیئتعلمی دانشگاه هنر تهران خاطر نشان کرد: ما در دهههای مختلف بهتدریج در خود مناطق اشغالی و فلسطین کمتر حضور یافتهایم؛ یعنی فیلمساز ما نمیتواند به آنجا برود، خاطره بنویسد، عکس بگیرد، مصاحبه کند یا مستند بسازد. معمولاً در لبنان مستقریم؛ زیرا حضور یک ایرانی در آن منطقه برایش خطرناک است و درنهایت باید دستگاه امنیتی آن منطقه اجازه دهد که بتواند بهراحتی فعالیت کند. اساساً ویزا گرفتن برای ورود به این مناطق به این شکل است که باید وارد سازوکار اداری اسرائیل شوید. در کل، ما تجربه زیستهای درباره فلسطین نداریم و فراموش نکنیم که فیلم «بازمانده» اثر خوبی است؛ زیرا نویسنده فیلمنامهاش فلسطینی است و قصه واقعی است و ارزش تاریخی دارد. ما با تخیلات خودمان میخواهیم کار کنیم و این تخیل به اثر آسیب میزند؛ چون فیلمسازان ما نمیتوانند به آنجا بروند، از نزدیک ببینند و بررسی کنند. این سنت قطع شده است. بخشی از آن ممکن است ناشی از تنبلی ما باشد و بخشی نیز به این دلیل است که ما را از این امکان محروم کردهاند. ما بهطورکلی نسبت به جهانی که میخواهیم درباره آن فیلم بسازیم، آگاهی کمی داریم. این خود یک بحران است؛ زیرا شما مجبورید به تخیلات خودتان وابسته باشید.
متن کامل گفتوگوی محمد قربانی با علی روحانی را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.