فیلمسازان موجنویی سینمای هالیوود با وجود پا به سن گذاشتن و ورود به دهه نهم زندگی خود همچنان دوست دارند فیلم بسازند و در صحنه باقی بمانند. از طرفی اقتضائات فیلمسازی در این زمانه تغییر کرده است و افراد خوشذوق و خوشقریحه با چانهزنی و اصرار دیگر نمیتوانند سلیقهشان را به صاحبان سرمایه بقبولانند و آنطور که دوست دارند پشت دوربین قرار بگیرند و فیلم محبوب خود را بسازند. تولید در یک چرخه دستوپاگیر اداری با میدانداری «پول» و «سرمایه» قرار گرفته و دیگر کمتر میتوان به مطرح شدن کسانی همچون برایان دیپالما، اسکورسیزی، جرج لوکاس و فرانسیس فوردکاپولا در نسل جدید امید بست.
اما با وجود این بعضی غولهای سینمای جریان اصلی هالیوودی زیربار این حرف که دورهشان گذشته نرفتهاند و همچنان دوست دارند از هر راهی که شده در سینما باقی بمانند. برخی از آنها برای بها دادن به علاقه و حرفه دیرینه خویش دست در جیب مبارک میکنند و بار تولید اثر را خود بر دوش میکشند. در سینمای شبهصنعتی ما اما داستان بهگونه دیگری رقم میخورد و فروختن یا نفروختن یک فیلم دلیل حضور یا عدمحضور فیلمسازان جدید و قدیم در صحنه نیست، بلکه این روابط است که میتواند روند تولید یک اثر سینمایی یا تلویزیونی را متأثر از وجود خود کند.
وضعیت فیلمسازان بزرگ در سینمای ما بسیار متفاوت از وضعیت بزرگان هالیوودی است. وقتی نامهای برجسته این سینما را با هم مرور میکنیم بهجرئت درمییابیم کمتر رد و نشانی از حضور آنها در سینمای امروز ایران وجود دارد. آنها یا از دنیا رفتهاند یا مهاجرت کردهاند یا اگر هستند کمتر در محافل عمومی و سینمایی حاضر میشوند. بهرام بیضایی پس از ساخت فیلم «وقتی همه خوابیم» دیگر اثری در سینمای ما تولید نکرد و در سال ۱۳۸۹ از ایران خارج شد. وقتی همه خوابیم در اکران سال ۱۳۸۷ با فروش ۲۴۷۰۳ هزار بلیت، پنجمیلیون و ۶۰۰هزارتومان فروش کرد و با ایستادن در جایگاه هفتاد و دوم وداعی تلخ با سینما داشت. داریوش مهرجویی هم که پس از چندسال انتظار بالاخره توانست فیلم لامینورش را روانه اکران سال ۱۴۰۱ کند، در ابتدای پاییز سال قبل بهطور فجیع و دردناکی در خانهاش به قتل رسید و شوق ساختن فیلم جدید را در دل دوستدارانش برای همیشه از بین برد.
مسعود کیمیایی در میان سینماگران موسوم به «موج نو» پرکارترین است و درکنار کار فیلمسازی به پرورش استعدادها نیز میپردازد. دوره آخری کارنامه کاری کارگردان «سرب» و «گوزنها» برخلاف دورههای قدیمیترش با انتقادات و سختیهای زیادی در زمینه تولید همراه بوده و او پس از موفقیت در بیستونهمین جشنواره فیلم فجر دیگر نتوانست به روزهای اوجش بازگردد. از زمانی که علی عباسی، تهیهکننده محبوب و باسواد سینمای ایران با کیمیایی کار میکرد سالها میگذرد و او اکنون برای ادامه فعالیت در این فضا باید با دیگران کار کند.
متن کامل گزارش ایمان عظیمی، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید