با توجه به بزرگ‌تر شدن اکوسیستم علم و فناوری کشور، طبیعتا نیاز به حمایت از شرکت‌های نوپا هم بیشتر شده است. موضوعی که با در نظر گرفتن رشد 18 درصدی مبلغ سرمایه‌گذاری‌های مستقیم و غیرمستقیم در سال گذشته به نسبت سال 1401، می‌توان عنوان کرد نظام تامین مالی این حوزه هم آن را درک کرده است. هرچند که باید به این مسئله هم اشاره کرد که بیشترین رشد حمایت مالی صندوق‌ها مربوط به سال 1400 است؛ چراکه در آن سال شاهد رشد 195 درصدی نسبت به سال 1399 بودیم، به‌طوری‌که در آن سال 2 هزار و 214 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری از سوی صندوق‌های عضو این انجمن صورت گرفته بود. با در نظر گرفتن این مهم که در سال 1391 شاهد تنها 2 میلیارد تومانی از سوی این صندوق‌ها بودیم، باید عنوان کرد که در طول 12 سال گذشته، این میزان با رشد 160 هزار درصدی همراه بوده است.

   فعالیت 68 درصد صندوق‌های خطرپذیر کشور در تهران
یکی از مؤلفه‌های مهم درباره صندوق‌های خطرپذیر را باید رشد آنها طی یک دهه گذشته دانست، به‌طوری‌که تعداد اعضای این انجمن از 16 صندوق در سال 1391 به 151 صندوق در سال گذشته رسیده که نشان‌دهنده رشد 844 درصدی است. صندوق‌هایی که تعدادشان در سال‌های 1400 و 1401، به 105 صندوق می‌رسد که ظرف یک سال با ر‌شد 44 همراه شدند. موضوعی که نشان می‌دهد وجود چنین صندوق‌هایی از اهمیت بالایی برای اکوسیستم علم و فناوری برخوردار است و توسعه آنها، طبیعتا توسعه شرکت‌های نوپا در عرصه‌های مختلف علمی و فناوری را به همراه خواهد داشت؛ شرکت‌هایی که می‌توانند ایده‌های جدیدی را به اکوسیستم تزریق کنند. موضوع زمانی جالب می‌شود که بدانیم استان اصفهان بعد از تهران بیشترین تعداد صندوق‌های خطرپذیر را در اختیار دارد؛ به‌طوری که 67.65 درصد این صندوق‌ها در تهران و بعد از آن، 7.35 درصد ‌‌صندوق‌ها هم در اصفهان مستقرند. رتبه سوم این بخش هم به استان یزد با سهم 5.88 درصد می‌رسد. خراسان شمالی نیز با سهم 2.94 درصد در جایگاه چهارم قرار دارد. سهم دیگر استان‌ها مانند لرستان، خوزستان، گلستان، مازندران، قم، البرز، گیلان و... هم هر کدام 1.47 درصد از صندوق‌های خطرپذیر کشور است. نگاهی به وضعیت صندوق‌ها نشان می‌دهد که 68 درصد آنها در زمره بخش خصوصی و 32 درصدشان نیز در بخش غیردولتی قرار می‌گیرند و تنها 0.80 درصد آنها در زمره صندوق‌های عمومی‌اند. 
سرمایه 9 هزار میلیارد تومانی صندوق‌های خطرپذیر کشور

براساس گزارش منتشر‌شده از سوی این انجمن، مجموع سرمایه ثبتی صندوق‌هایی که عضو این انجمنند به بیش از 9 هزار میلیارد تومان در سال گذشته رسیده که از این میان 70 درصد از صندوق‌ها، بالاتر از 10 میلیارد تومان سرمایه دارند. در این میان 14‌ درصد صندوق‌ها بیشتر از 100 میلیارد تومان سرمایه و 33 درصدشان نیز بین 10 تا 30 میلیارد تومان سرمایه دارند. از طرف دیگر 64 درصد از سرمایه مربوط به صندوق‌هایی که عضو انجمن هستند، از سوی بخش خصوصی تامین شده و 36 درصد دیگر توسط بخش غیرخصوصی تأمین اعتبار می‌شوند. واقعیت آن است که 32 درصد این صندوق‌ها هیچ‌گونه سهام عمومی ندارند و به صورت کامل خصوصی اداره می‌شوند و در سهام 68 درصد دیگر بخش دولتی و غیردولتی هم شریکند.

سرمایه‌گذاری حدود 2 هزار میلیارد تومانی صندوق‌ها 
صندوق‌های خطرپذیر به 4 طریق اقدام به حمایت مالی از شرکت‌های نوپا می‌کنند. سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و دیگر روش‌ها که شامل سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال و... ‌می‌شود. سرمایه‌گذاری که در سال گذشته مجموع کل قراردادهای مربوط به آن به 3 هزار و 202 میلیارد تومان رسیده بود که از این میزان یک هزار و 847 میلیارد تومان آن یعنی 58 درصد به‌صورت سرمایه‌گذاری مستقیم صورت گرفته است. البته باید این مسئله را هم مدنظر قرار داد که تعداد کل قراردادهای مربوط به سرمایه‌گذاری مستقیم 407 مورد بوده که به صورت میانگین در هر کدام از این قراردادها، 4 و نیم میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است. بعد از آن سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها هم با سهم هزار و 248 میلیارد تومان رتبه دوم را به خود اختصاص داده است، از سوی دیگر 85 میلیارد تومان نیز به صورت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و 22 میلیارد تومان نیز به از طریق دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری بوده است. 

متن کامل گزارش زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.