فرهیختگان: موضوع سهم زبان‌های گوناگون از تولید محتوا در فضای وب، یکی از مسائل حیاتی در عصر دیجیتال است. با گسترش روزافزون استفاده از فضای مجازی و اینترنت به‌عنوان یکی از منابع اصلی کسب اطلاعات، سهم زبان‌ها از محتواهای موجود در این فضا به‌وضوح اهمیت خود را نشان می‌دهند. درواقع یکی از بسترهایی که زبان‌ها می‌توانند تهدیدات هویتی خود را به فرصت تبدیل کنند، فضای جهانی وب است.

براساس آمار ارائه شده در وب‌سایت معتبر «W3Techs» (وب‌سایت ارائه نظرسنجی‌های وب) سهم زبان فارسی از کل محتواهای وب‌سایت‌هایی که می‌شناسیم تنها ۱.۳ درصد است. این درحالی است که حدود ۱۱۰ میلیون نفر از مردم جهان به زبان فارسی تکلم می‌کنند. این مطلب زمانی نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد که بدانیم در سال ۱۴۰۰ زبان فارسی در همین بررسی در جایگاه پنجم قرار داشته و از سهم ۳.۴ درصدی خود تنها در سه سال به ۱.۳ درصد و جایگاه دوازدهم رسیده است. ۶ پله نزول در این جایگاه در رابطه با یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های دنیا که میراث فرهنگی غنی و عمیقی را در بر دارد و انتقال و حفظ این میراث به فارسی‌دوستان آینده مسئولیتی جدی است، می‌تواند زنگ خطر باشد. هویتی که برخلاف سایر سرزمین‌های فتح شده در فرهنگ مهاجم ذوب نشد و توانست بسیاری از ارزش‌های تمدنی خود مانند زبان فارسی را تا حدود زیادی حفظ کند، حالا به دلایل مختلفی در فضای گسترده جهان ارتباطی رو به انقراض است. 

ازجمله مسائلی که می‌تواند به این مشکل دامن بزند، موانع فنی و زیرساختی است. مشکلات فنی مانند عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت برای کاربران فارسی‌زبان ایرانی و زیرساخت‌های ناکافی در برخی مناطق، در کنار مسائل مربوط به فیلترینگ، تاثیر بسزایی در کاهش ‌انگیزه برای تولید محتوای دیجیتال به زبان فارسی دارد.

عدم وجود بهره اقتصادی نیز یکی از دلایل کاهش ‌انگیزه‌ تولیدکنندگان محتوا به زبان فارسی است. بسیاری از پلتفرم‌ها همچون یوتیوب با پخش آگهی در میان ویدئوها برای کانال‌هایی که حداقل ۱۰۰۰ مشترک و ۴۰۰۰ ساعت تماشای عمومی در ۱۲ ماه داشته باشند، به‌ازای هر ۱۰۰۰ بازدید بین ۲۰ تا ۵۰ دلار می‌پردازند که دریافت این مبلغ به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌های جهانی برای کاربران ایرانی داخل کشور شرایط پیچیده و اغلب ناممکنی دارد. در چنین شرایطی فیلترینگ نیز برای سایر فعالیت‌های درآمدزا در فضای وب چالش‌های جدیدی ازجمله دورزدن vpnها را ایجاد کرده که در واقعیت دسترسی به مزایای این نوع تولید محتوای تاثیرگذار را برای بسیاری از کاربران غیرقابل ‌استفاده کرده است. 

متن کامل یادداشت طاهره حسنلو، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.