فرهیختگان: دانشگاه‌ها کم‌کم خود را برای میزبانی از ورودی‌های جدید همزمان با آغاز سال تحصیلی 1404-1403 آماده می‌کنند. دانشجویانی که بخشی از آنها برای اولین بار حضور در دانشگاه را تجربه خواهند کرد و برخی دیگر قرار است در مقطع بالاتری، تحصیلات‌شان را ادامه دهند.

بررسی آمار مربوط به پذیرفته‌شدگان و جمعیت دانشجویی در 5 سال گذشته به استناد اطلاعات منتشرشده در سالنامه «آمار آموزش عالی ایران» نکات قابل‌توجهی در بردارد. اصلی‌ترین تغییر رخ‌داده در این زمینه را هم باید روند افزایشی در تعداد ثبت‌نامی‌ها دانست. اتفاقی که نشان می‌دهد جمعیت ثبت‌نامی دانشگاه از سال تحصیلی 1398-1397 تا سال تحصیلی 1402-1401 با رشد 30 درصدی همراه بوده.

اتفاقی که البته با کاهش 3 درصدی در جمعیت کل دانشجویی در همین برهه زمانی همراه بوده است. آنچه در این میان مشهود است، اینکه کاهش ورودی به فضای دانشگاهی در این سال‌ها خود را در قالب کوچک شدن جمعیت دانشجویی نشان داده است. حالا رشد این جمعیت براساس آمار منتشرشده، می‌تواند در آینده خود را در قالب بزرگ‌تر شدن جمعیت دانشجویی و درنهایت افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان نشان دهد. مولفه‌ای که به معنای تربیت نیروی انسانی متخصص بیشتر، در عرصه‌های مختلف خواهد بود.

اگر بخواهیم به زبان دقیق‌تر در این باره صحبت کنیم، باید عنوان کرد جمعیت دانشجویی از 3 میلیون و 373 هزار و 388 نفر به 3 میلیون و 249 هزار و 601 نفر رسیده، یعنی طی 5 سال گذشته، شاهد ریزش 123 هزار و 787 نفری در این زمینه بوده‌ایم.

42 درصد از ظرفیت کل ثبت‌نام در اختیار دانشگاه آزاد
اینکه در زمان فارغ‌التحصیلی، مهر کدام زیرنظام آموزشی زیر مدرک تحصیلی درج می‌شود از اهمیت بالایی برای داوطلبان ورود به دانشگاه و خانواده‌هایشان برخوردار است. موضوعی که شاید در نگاه اول این‌طور به نظر برسد که رقابت اصلی برای تحصیل در دانشگاه‌های برند دولتی است اما براساس آمار منتشر‌شده در سالنامه‌های آماری ظرف 5 سال، باید عنوان کرد این دانشگاه آزاد اسلامی است که در حال حاضر بار یک‌سوم آموزش عالی کشور را به دوش می‌کشد و به مقصد اصلی برای پذیرفته‌شدگان تبدیل شده است، به‌طوری‌که این دانشگاه در سال تحصیلی 1402-1401، توانسته سهم 42 درصدی داشته باشد. سهمی که در دانشگاه‌های وزارت علوم به 12 درصد می‌رسد.

کاهش 8 درصدی ورودی‌ دانشگاه‌های دولتی در 5 سال اخیر
روند 5 ساله نشان می‌دهد که سهم وزارت علومی‌ها ریزش چشمگیری داشته به‌طوری‌که از 24 درصد در سال 1398-1397 به 16 درصد رسیده که معنایش کاهش 8 درصدی رغبت برای تحصیل در دانشگاه‌های وابسته به این وزارتخانه است. بعد از آن، این پیام نوری‌ها بودند که 12 درصد از کل ثبت‌نامی‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.
از سهم 8 درصدی زیرنظام‌های علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای‌ها که بگذریم، باید عنوان کرد دانشگاه‌های وابسته به وزارت بهداشت تنها سهم 4 درصدی در این زمینه را برعهده داشته‌اند. سهم دانشگاه آزاد اما از 30 درصد به 42 درصد رسیده است. رشد 12 درصدی آن هم در مدت زمان 5 ساله تحصیلی، حاکی از آن است که این دانشگاه توانسته توجه جامعه داوطلبان را به خود جلب کند. از طرف دیگر اگر بخواهیم نگاهی به جمعیت دانشجویی این دانشگاه داشته باشیم باید بگوییم براساس آمارها، از سال تحصیلی 1400-1399 تا سال تحصیلی 1402-1401 رشد 21 درصدی داشته و از 965 هزار و 97 دانشجو به یک میلیون و 162 هزار 77 نفر رسیده است.
اتفاقی که نشان‌دهنده تغییر میل داوطلبان به زیرنظام‌های آموزشی بوده. آنچه در این میان دارای اهمیت است، اینکه قطعا تداوم وضعیت فعلی به معنای تغییرات غیرقابل انکار در سطح کلان آموزش عالی خواهد بود. موضوعی که از یک‌سو به معنی میل شدیدتر داوطلبان و خانواده‌هایشان به تحصیل در این دانشگاه بوده و از سوی دیگر نشان‌دهنده ارتقای کیفی آموزش و پژوهش در دانشگاه آزاد است. اتفاقی که باعث شده طی سال‌های اخیر بستر برای نزدیک شدن این دانشگاه با صنعت ایجاد و بالطبع شرایط هم برای کسب مهارت‌های مختلف مورد نیاز دانشجویان بیش از پیش آماده شود.

متن کامل گزارش زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.