گزارش خبرنگار «فرهیختگان» از برنامه «روزی با دانشگاه تهران»؛
فرهیختگان: قفل سردر «پنجاه تومانی» دانشگاه تهران که در ترم تابستان معمولا بسته است، روز گذشته در یکی از گرم‌ترین روزهای شهریورماه باز شد تا رتبه‌های زیر هزار آزمون سراسری امسال بتوانند با حضور در هشتمین دوره برنامه «روزی با دانشگاه تهران»، با فضای محیط دانشگاهی آشنا شده و پای صحبت‌های محمد مقیمی، رئیس قدیمی‌ترین دانشگاه کشور بنشینند.
اتفاقی که برخلاف سال‌های گذشته از همان ابتدا تفاوت‌های آشکاری داشت، نه خبری از اهدای گل در زمان ورود داوطلبان بود، نه خبر از شلوغی دوره‌های قبل این برنامه. حتی میزهایی که به تفکیک گروه‌های آزمایشی در خیابان دارالفنون جنوبی و زیرطاقی سبزرنگ دایر شده بودند هم به‌حدی خلوت بود که متصدیان آن بیشتر زمان‌شان را به گپ‌وگفت با همدیگر بگذرانند تا داوطلبان حاضر در مراسم!
وقتی با تاخیر 10 دقیقه‌ای به خیابان انقلاب رسیدم، تصور می‌کردم با سیل جمعیت داوطلبان و خانواده‌هایشان روبه‌رو باشم؛ اما نه‌تنها از آن جمعیت خبری نبود، بلکه بی‌رمقی داوطلبانی که از خیابان ربع‌الرشیدی به‌سمت کتابخانه مرکزی راه افتاده بودند هم جای تعجب داشت. داوطلبانی که از چهره‌هایشان هم معلوم بود برخلاف نسل‌های قبلی، قدم زدن در خیابان‌های این دانشگاه برای آنها حکم قدم زدن در آخر دنیا را ندارد و دیگر حضور در این دانشگاه برایشان اغواکننده نیست.
البته در این میان نباید تلاش برای روشن نگه داشتن زوری تب و تاب کنکور از سوی این دانشگاه را هم نادیده گرفت. واقعیت این است که کنکور سال‌هاست مصداق بی‌عدالتی آموزشی محسوب می‌شود، اتفاقی که حتی دو مرحله‌ای شدن آن طی دو سال گذشته نیز نتوانسته تغییری در نگاه بسیاری از منتقدان آموزشی به این فرآیند سنجش ایجاد کند؛ اما به نظر می‌رسد متولیانی که دستی بر آتش آموزش عالی دارند، تلاش می‌کنند به هر طریق بتوانند تب برترین‌های کنکور را همچنان گرم نگه دارند.
تا جایی که حتی علی‌رغم اعلام رتبه‌های نهایی کنکور 1403 از سوی سازمان ملی سنجش، این دانشگاه با ملاک قرار دادن تراز اختصاصی داوطلبان سعی کرد همچنان تنور آن را داغ نگه دارد، به‌طوری که مجوز حضور در این مراسم داشتن ترازهای بالای 9 هزار و 500 اعلام شد و داوطلبانی که خارج از این دایره قرار می‌گرفتند، امکان حضور در این مراسم را نداشتند. بالاخره بعد از معطلی چند دقیقه‌ای مقابل سردر اصلی دانشگاه، به ناچار با پنج شش نفری از داوطلبان که طول خیابان ربع‌الرشیدی را پی گرفته بودند، راه افتادم تا شاید چشمم به جمعیت نسبتا زیاد بخورد اما زهی خیال باطل! خبری از گعده‌های پرجنب‌و‌جوش نبود.
«پول خرج کن تا بهترین صندلی‌های دانشگاه‌ها نصیبت شود» همان موضوعی است که باعث شده تا سال‌ها رسیدن به رشته‌های تاپ در دانشگاه‌های مطرح کشور بیشتر در انحصار دهک‌هایی با درآمدهای بالا باشد، اتفاقی که دیگر هزینه‌کرد برای خرید جزوه، شرکت در کلاس‌های تست‌زنی و... را پیش‌شرطی برای شرکت در کنکور تبدیل کرده است.
آیدا کیوانی که دیپلم علوم تجربی دارد و بعد از دو بار شرکت در کنکور توانست در زمره برترین‌ها قرار بگیرد، درباره میزان هزینه‌کرد در کنکور امسال به «فرهیختگان» می‌گوید: «امسال دومین‌بارم بود که در کنکور شرکت می‌کردم و در مجموع هزینه‌هایی که برای حضور در کلاس‌های کنکور، خرید کتاب‌های تستی و... انجام دادم، نزدیک به 50 میلیون تومان می‌شد.»
یکی از موضوعاتی که باز هم جزء چالش‌های اصلی فضای آموزش عالی کشور به شمار می‌رود، عدم ارائه مهارت‌هایی به دانشجویان است؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد در ذهن داوطلبان هم جا خودش کرده و آنها از همان ابتدا دلخوش به یادگیری مهارت‌های خاص در فضای آکادمیک نیستند؛ چراکه کیوانی درباره پاسخ به این سوال که در دانشگاه به‌دنبال چه مهارتی می‌گردید، می‌گوید: «در این فضا می‌توان مهارت‌های لازم برای فعالیت‌های تیمی و ارتباط با افراد را یاد گرفت. دلیلش هم آن است که افراد فارغ از جنسیت و سن‌شان دور هم جمع شده و براساس برنامه مشخصی، اقدام به مطالعه و انجام فعالیت‌های علمی می‌کنند؛ همین مساله باعث می‌شود افراد با مدل‌های برنامه‌ریزی هم آشنا شوند که قطعا در آینده به کارشان خواهد آمد.»
این داوطلب معتقد است: «برای ورود به بازار کار، از راه‌های غیردانشگاه هم می‌توان اقدام کرد و این‌طور نیست که بگوییم حتما در شرایط امروز باید به دانشگاه رفت؛ اما طبیعتا برای کار پزشکی و رشته‌های تاپ، برای داشتن شغل ایده‌آل، باید از مسیر دانشگاه پیش رفت؛ با این حال شرایط برای رشته‌های دیگر غیر از پزشکی متفاوت است و می‌توان از طریق دوره‌هایی که در خارج از دانشگاه وجود دارد هم مهارت لازم برای ورود به بازار کار را به دست آورد.»
داشتن درآمد اما تقریبا دغدغه همه رتبه‌های برتری است که دیروز پایشان به دانشگاه رسید. این داوطلب در‌این‌باره می‌گوید: «درست است که امروز از هر سه نفر، دو نفر مشغول ترید کردن هستند اما شخصا علاقه‌ای به این کار ندارم؛ البته این باعث نشده تا فعالیت اقتصادی نداشته باشم؛ چراکه توانسته‌ام با نوشتن و فروش کتاب که شامل داستان‌های کوتاه می‌شود؛ برای خود منبع درآمدی داشته باشم.»
نگاه داوطلبان به دو مرحله‌ای شدن هم یکی دیگر از سوژه‌هایی بود که برایش به دانشگاه تهران آمده بودم. کیوانی این اتفاق را دارای جنبه‌های مثبت و منفی می‌داند و می‌گوید: «جنبه مثبت آن را می‌توان کمتر شدن استرس داوطلبان دانست. مولفه مهم دیگر اینکه زمان برگزاری دور دوم کنکور را از دی‌ماه به اردیبهشت‌ماه منتقل کرده‌اند که قطعا اتفاقات خوبی خواهد بود. این کار باعث می‌شود داوطلبان سال دوازدهم بتوانند تا قبل از تعطیلات نوروز یک جمع‌بندی خوبی را برای خود داشته و همزمان با پشت کنکوری‌ها بتوانند خود را تا حدی برای حضور در کنکور آماده کنند.»
کیوانی جدا شدن دفترچه‌های کنکور را افت شیوه جدید کنکور معرفی می‌کند و می‌گوید: «این کار باعث می‌شود اگر داوطلبی نقطه قوتش در یک درس خاص است، دیگر نتواند از آن بهره‌مند شود، البته یکی دیگر از چالش‌ها بعد تاثیر قطعی معدل است؛ در‌حالی‌که برخی از مصححان به‌صورت سلیقه‌ای اقدام به تصحیح اوراق امتحانی می‌کنند و همین مساله با توجه به اینکه معدل به‌صورت قطعی لحاظ می‌شود، گاهی باعث اتفاق خوب و گاهی هم باعث اتفاق بد برای داوطلب خواهد شد.»
از اینکه بخش عمده‌ای از داوطلبان امسال دیپلم علوم تجربی داشتند تا جایی که پیدا کردن داوطلبان گروه ریاضی و علوم انسانی در تالار علامه امینی به مثابه پیدا کردن سوزن در انبار کاه شده بود بگذریم، نمی‌توان از هزینه‌کرد 100 میلیون تومانی برای قرارگیری در جمع برترین‌های گروه آزمایشی علوم ریاضی گذشت. مهرسا رشتچیان که در مدرسه فرزانگان یک درس خوانده و جزء تیزهوشان به شمار می‌رود، همان فردی است که به همراه دو تن از دوستانش در ردیف‌های انتهایی این تالار نشستند و از رقم 100 میلیون تومانی می‌گوید که امسال برای کنکور هزینه کرده است.
او ادامه می‌دهد: «نزدیک به 40 میلیون تومان هزینه شهریه مدرسه‌مان شده و درمجموع برای کنکور نزدیک به 100 میلیون تومان هزینه کرده‌ام تا بتوانم امسال قبول شوم.»
کمی طول می‌کشد تا فکرش را منسجم کرده و به سوالم درباره اینکه چه مهارتی را می‌توان از فضای دانشگاهی یاد گرفت، پاسخ دهد. او هم همانند داوطلب اولی معتقد است: «ارتباطات اجتماعی مهم‌ترین مهارتی خواهد بود که با حضور در محیط دانشگاهی می‌توان آن را پیدا کرد؛ چراکه اگر کسی بخواهد وارد بازار کار شود طبیعتا به راحتی می‌تواند با گذراندن دوره‌هایی که در خارج از فضای دانشگاه‌ها وجود دارد آن را فرا بگیرد.»
به گفته او، در رشته ریاضی پیدا کردن مهارت‌های برنامه‌نویسی آن هم در شرایط فعلی، نیاز به آموزش دانشگاهی ندارد و در زمان کمتر هم فرد را به عرصه بازار کار می‌رساند. اما چالشی که رشتچیان درباره این مدل آموزش‌ها معرفی می‌کند، نداشتن مدرک دانشگاهی است. او صحبت‌هایش را این‌طور کامل می‌کند: «در شرایط امروز مدرک تحصیلی هم از اهمیت بالایی برخوردار است و به همین دلیل برای اینکه بتوان به شغل مناسب رسید باید چنین مدارکی را داشته باشیم.» حضورش در بورس باعث شده تا بتواند برای خود منبع درآمدی داشته باشد، موضوعی که انگار تنها مختص او نیست و دوستان دیگرش هم تلاش کرده‌اند تا هرکدام به نوعی بتوانند درآمدی را برای خود دست و پا کنند.
جالب اینجاست که او دومرحله‌ای شدن کنکور را فرصت خوبی برای محک زدن داوطلبان می‌داند و می‌گوید: «در کنکور اول می‌توان نقاط‌ضعفی‌هایی را که داریم، بشناسیم و آن را برای کنکور دوم برطرف کنیم؛ چراکه فضای کنکور با کنکورهای آزمایشی به‌شدت متفاوت است و چون داوطلب در فضای واقعی کنکور قرار می‌گیرد، تا حد زیادی می‌داند که برای دور دوم کنکور چه کارهایی را باید انجام داده و چه کارهایی را هم انجام ندهد.»
متن کامل گزارش زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
مطالب پیشنهادی
