جایگاه هوش مصنوعی در صنایع نظامی چگونه است؟

فرهیختگان: فناوری‌های نظامی سهم زیادی در موفقیت جنگ‌ها داشته‌اند. تاریخ کم ندیده از جنگ‌هایی که هر کشوری فناوری به‌روزتر داشت، دست برتری هم در جنگ داشت. اما نکته قابل تامل تاثیر فناوری‌های مورد استفاده در صنایع نظامی در زندگی معمول مردم است. آنجا که سرریز بسیاری از این فناوری‌ها، در زندگی روزمره بشر وارد شده و منجر به پیشرفت جامعه امروز شده‌اند، به‌طوری که بخش زیادی از این فناوری‌ها به‌طور گسترده در دنیای امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

درواقع، سرچشمه بسیاری از وسایل و ابزارآلات مدرنی که بشر امروز از آنها استفاده می‌کند، به فناوری‌هایی برمی‌گردد که سال‌ها پیش با مقاصد نظامی تولید شده‌اند که از نمونه‌های آن می‌توان به اینترنت، GPS، مایکروویو، چسب مایع، نوارچسب و عینک آفتابی هوانوردی اشاره کرد. امروزه نیز فناوری هوش مصنوعی سر و صدای زیادی به پا کرده اما آنگونه که برخی کارشناسان معتقدند هنوز اثر آن در صنایع نظامی آنچنانکه به‌عنوان یک فناوری انتظار می‌رفت دیده نشده است. آیا ورود هوش مصنوعی به حوزه نظامی می‌تواند جهش موثری در این فناوری داشته باشد؟

استفاده از فناوری هوش مصنوعی برخلاف آنچه انتظار می‌رفت، نتوانسته تاثیر شگرفی بر جنگ‌ها داشته باشد؛ چراکه بسیاری پیش‌بینی می‌کنند استفاده از آن به پردازش حجم بالایی از داده‌ها وابسته است و این دقیقا چالشی است که با توجه به نظامی بودن فضاهای جنگی و اعمال امنیت‌های شدید، به سختی به دست می‌آید؛ از این رو، این فناوری هنوز نتوانسته آن‌طور که باید، روند جنگ‌ها را به نفع کشور مجهز به فناوری هوش مصنوعی تغییر دهد. این یافته‌ای که به دست آمده، ماحصل یک پروژه تحقیقاتی بین‌المللی است که به چگونگی استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی در دنیای امروز و به قصد اهداف دفاعی در 25 کشور از جمله متحدان ناتو و روسیه، چین، کره‌جنوبی و رژیم‌صهیونیستی می‌پردازد. sciencebusiness اخیرا این یافته‌ها را از کتاب «بازی خیلی طولانی» (The Very Long Game) منتشر کرده است.

بیشترین کار روی هوش مصنوعی دفاعی در سطح ملی انجام می‌شود؛ زیرا مسائل مربوط به حاکمیت و به اشتراک‌گذاری داده‌ها می‌تواند موانعی برای همکاری با سایر کشورها باشد. باوجوداین، تمایل بالایی برای انجام پروژه‌های تحقیق و توسعه دوجانبه و چندجانبه وجود دارد. آمریکا، انگلیس و استرالیا به‌عنوان بخشی از ابتکار فناوری‌های هوش مصنوعی انعطاف‌پذیر و خودمختار، مجموعه‌ای از آزمایش‌های مشترک را روی پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی انجام می‌دهند. صندوق نوآوری یک میلیارد یورویی «ناتو» در صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر با تمرکز بر هوش مصنوعی و دیگر استارتاپ‌های فناوری عمیق سرمایه‌گذاری کرده است. شتاب‌دهنده استارتاپی DIANA «ناتو»، هوش مصنوعی را یکی از حوزه‌های اصلی تمرکز خود فهرست می‌کند. در سطح اتحادیه اروپا، ابزار اصلی برای حمایت از تحقیق و توسعه در این زمینه، صندوق دفاع اروپاست که پروژه‌های فرامرزی را برای توسعه راه‌حل‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی‌ از جمله سیستم‌های تشخیص تصویر و فناوری زبانی، تامین مالی می‌کند. 

در سال 2021، ارتش هند مجموعه‌ای از 75 پهپاد مجهز به هوش مصنوعی را به نمایش گذاشت و از هوش مصنوعی برای اهداف اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی در تمرین‌ها و مانورهای نظامی استفاده کرد. درحالی‌که تعداد، ماهیت و نتایج برنامه‌های دولتی- خصوصی مرتبط با هوش مصنوعی طبقه‌بندی شده است دولت پروژه‌های مربوط به پیش‌بینی دید جوی، تجزیه و تحلیل تصاویر، اجتناب از برخورد هواپیماهای بدون سرنشین و ردیابی کشتی را اجرا می‌کند. مراکز کاربرد هوش مصنوعی تعبیه‌شده در هر یک از سه شاخه خدمات مسلح در دانشکده نظامی مهندسی مخابرات (ارتش)، نیروی دریایی، و ایستگاه نیروی هوایی از بسیاری از این اقدامات حمایت می‌کنند.

سازمان‌های قدیمی دفاعی بخش دولتی هند در زمینه هوش مصنوعی نقش پیشرو ایفا می‌کنند که شامل سازمان تحقیق و توسعه دفاعی (DRDO) و شرکت صنایع هوافضایی هند (بهارات الکترونیکس) می‌شود. این سازمان‌ها در کار با شاخه‌های نظامی و موسسات آموزش عالی غیرنظامی مهارت دارند. سازمان‌های تحقیق و توسعه بخش دولتی هند، اغلب برنامه‌ها را به‌موقع و با مشخصات خاص خدمات ارائه نمی‌کنند. اگرچه این سازمان‌ها 26 پروژه از 61 پروژه را در سال 2022 تکمیل کردند. اصلاحاتی که DRDO در دستور کار قرار خواهد داد ایجاد پیوندهای جدید با دانشگاه و مشاغل کوچک است که می‌تواند برای تحقیقات هوش مصنوعی مفید باشد. باوجوداین، روند نزولی اخیر در تخصیص تحقیق و توسعه در بودجه‌های دفاعی که با درخواست‌هایی برای اصلاح مواجه شده مانع پیشرفت آنها خواهد شد. به‌طورکلی تحقیق و توسعه به‌عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی در هند پایین است. 

متن کامل گزارش ندا اظهری، مترجم را در  روزنامه فرهیختگان بخوانید.