سیدجواد نقوی، خبرنگار فرهیختگان: نشر برج اخیراً کتابی به نام «پسافاجعه» روانهٔ بازار کرده است؛ داستان زندگی فیلسوف زنی است که در فرانسه مورد تعرض جنسی قرار گرفته و سعی کرده در کتابی فلسفی، داستان بازآفرینی خود در پسا فاجعه را روایت کند تا اگر در جهان فعلی زنان دیگری به این بحران دچار شده یا خواهند شد، مانیفستی برای مقاومت علیه این ظلم وجود داشته باشد. در واقع این فیلسوف سعی کرده است درک فلسفی خود را به خدمت زندگی بیاورد تا زنانی که مورد تعرض قرار گرفتهاند بتوانند از تجارت و فهم او برای خروج از بحران استفاده کنند یا به آنها برای رسیدن به آرامشی از دست رفته کمک شود.
سوزان جیبرایسون، نویسنده این اثر از بازساخت خود در جای جای کتاب یاد کرده است و سعی داشته توضیح دهد این بازسازی چگونه ممکن شده است، به تعبیر دیگر او سعی کرده ترومایی که فقط چند دقیقه یا نهایت چند ساعت بوده است را به شیوهای خاص از ذهن مخاطب دور کرده یا کاری کند که ذهن مخاطب بپذیرد که میتواند با وجود چنین بحرانی دوباره به زندگی روزمره بازگردد.
هنگامی که این کتاب را میخواندم فاجعههایی که اسرائیلیها در ۱۰ ماه اخیر بر سر زنان فلسطینی آوردهاند را مدام به خود یادآوری میکردم، از تعرض تا قتل و کودککشی و ذبح کودکان و هرلحظه با مرگ زیستن و پیاپی داغ عزیز دیدن و زندگی در اردوگاههایی که آنجا هم قتلگاهی است برای همین زنان مظلوم!
از خانم نویسنده تقاضا دارم اگر حوصله داشتند، با توجه به تجربهای که دارند به این مسئله فکر کنند، آیا زنان فلسطینی اصلاً میتوانند خود را بازسازی کنند؟ اصلاً امکان عبور از فوبیاها و تروماهایی که بر سر آنها آماده است وجود دارد؟ تقاضا دارم تأمل کنند واقعاً چگونه میتوان در پسا فاجعههایی اینچنینی زیست کرد؟ اصلاً آیا زندگی ممکن است؟
نکته عجیب آنکه در عمدهٔ تصاویری هم که از این زنان درحال نشر است چهرههایی میبینیم که گویی خبری از فاجعه ندارد. آنها انگار با فاجعه زیست کرده و فاجعه را تسلیم زندگی کردهاند و گویی هویت آنها بعد از این فجایع هنوز نابود نشده است.
دوست دارم خانم برایسون به این اردوگاهها سری بزنند. شاید بعد از تحقیقاتی، درباره درک فلسفی خود نسبت به فاجعه تجدید نظر کند و اصلاً شاید متوجه شود فاجعهای هم که برای او شکل گرفته است در برابر شرایط فعلی ساکنان آن اردوگاهها هیچ است.
نمیدانم جهان در آینده دربارهٔ این دوره چه خواهد گفت اما دوست دارم زنان سرزمین من که ممکن است کتاب پسا فاجعه را بخوانند، به این فکر کنند که اصلاً میتوان بعد از حوادثی که برای زنان فلسطین پیش آمده، دوباره دربارهٔ زیستن با تروما و فوبیا نسخهای صادر کرد یا باید نسبت به همهٔ آنچه که میدانیم تجدیدنظر کنیم؟!
صبا محمود، انسانشناس آمریکایی، بعد از مشاهدهٔ زنان در مساجد اخوان المسلمین اعتراف کرد همه آنچه دربارهٔ زنان مسلمان میدانسته غلط بوده است. شاید خانم برایسون هم بعد از سر زدن به اردوگاههای زنان فلسطینی، دربارهٔ همهٔ آنچه که تصور میکند اگر نسبت به زنی رخ دهد «فاجعه» قلمداد میشود، تجدیدنظر کند.