سینماها بیشتر و کوچک‌تر شدند

فرهیختگان: درحالی‌که یکی از پایه‌های اصلی صنعت سینما در هر کشور، کمیت و کیفیت محل نمایش فیلم‌ها یا همان سالن سینماست، کشورمان ایران دهه‌هاست که با مشکل کمبود سالن سینما مواجه است و در اثر وجود این مانع، تلاش‌ها برای ایجاد یک صنعت پولساز سینما در آن با موفقیت همراه نبوده است.

مطابق کمبودی که گفته شد، ساخت سالن‌های سینما و کمک به تجهیز سالن‌های درحال ساخت توسط دیگر نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی، در برنامه مسئولان دولتی سینما در دولت‌های اخیر وجود داشت و به نتایجی هم رسید. براساس سالنامه آماری سینما که توسط معاونت توسعه فناوری سازمان سینمایی تدوین شده، در سال 92 ایران دارای 170 سینمای فعال با 257 پرده نمایش بود و از ظرفیت 99 هزار و 134 صندلی بهره می‌بردند.این سالن‌ها با پایان نسبی کرونا و رونق سینماها، به‌سرعت به بهره‌برداری رسیدند و به افزایش آمار سینماها در کشور کمک کردند. البته در این میان، گزارشی توسط موسسه سینماشهر در 21 شهریورماه 1400 مصادف با روز ملی سینما به انتشار رسیده که تعداد سالن‌های فعال کشور را 680 سالن نشان می‌داد.

طبق اطلاعاتی که در اختیار خبرنگار «فرهیختگان» قرار گرفته، گویا این آمار در ابتدای فعالیت سامانه سمفا و بدون راستی‌آزمایی به انتشار رسیده و به دلیل انگیزه برخی سینماداران برای استفاده از تسهیلات حمایتی دولتی، آماری غیرواقعی دارد؛ مثل ذکر بعضی بالکن‌های سینماها به‌عنوان یک سالن مستقل و مواردی از این قبیل.

در ادامه اقدامات دولت دوازدهم، از ابتدای دوران مدیریت محمد خزاعی و مدیران کنونی سینما نیز افزایش ظرفیت سینمای کشور به‌عنوان یکی از اولویت‌های سازمان سینمایی مطرح شد. طی کمتر از سه‌سال فعالیت، تلاش فراوانی برای ساخت سالن‌های جدید سینما انجام شد که بخشی از آن در موسسه سینماشهر سازمان سینمایی، بخشی در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و بخشی هم در بخش خصوصی رخ داد. مطابق اطلاعاتی که از سوی معاونت توسعه فناوری سازمان سینمایی در اختیار خبرنگار «فرهیختگان» قرار گرفته، هم‌اکنون 394 سینمای فعال با 860 سالن در کشور وجود دارد که افزایش 30 درصدی در تعداد سینما و افزایش 50 درصدی در تعداد سالن را نسبت به آمار تعداد سینماها و سالن‌ها در آغاز دولت سیزدهم نشان می‌دهد و این آمار تنها در سه‌سال به وجود آمده است.

ارقام استخراج‌شده از سالنامه‌های آماری سینما نشان می‌دهد طی چهاردهه اخیر، توزیع سالن‌های سینما در تهران و شهرستان‌ها، حالتی سینوسی داشته؛ درحالی‌که در دهه 60 و تا میانه دهه 70، رشد شمار سالن‌ها و صندلی‌های سینما در شهرستان‌ها بیش از تهران بوده، اما از میانه دهه 70 ناگهان شمار سالن‌های سینما در شهرستان‌ها به‌سرعت کاهش می‌یابد. این کاهش را می‌توان معلول مسائل اقتصادی و اجتماعی متعددی دانست و نمی‌توان تک‌بعدی تحلیل کرد، اما به‌نظر می‌رسد تغییر فضای غالب فیلم‌های سینمای بدنه در این دهه سهم قابل‌توجهی در آن داشته است.

نکته جالب روند ثابت کاهش میانگین تعداد صندلی در هر سالن، فارغ از قرارگیری آن در تهران یا شهرستان است؛ درحالی‌که در دهه 60 به‌طور میانگین هر سالن سینما بین 600 تا 700 صندلی داشت، این رقم در حال حاضر به کمتر از 200 صندلی به ازای هر سالن رسیده است. بیشترین کاهش در شمار صندلی‌های میانگین هر سالن، مابین سال‌های 95 تا 1402 دیده می‌شود که ازقضا تعداد سالن‌ها در آن رشدی انفجاری داشت و تقریبا 2.5 برابر شد. برای آنکه بدانیم طی دهه‌های مختلف، نسبت ظرفیت سینمایی در تهران و شهرستان‌ها چطور بوده، آمار تعداد سالن‌ها و صندلی‌ها را در جدول قرار داده‌ایم.

متن کامل گزارش مصطفی قاسمیان، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.