الله کرم مشتاقی، فعال رسانه نوشت: ساختار سیاسی حماس یکی از مردمسالارترین، شفافترین و دموکراتیکترین ساختارها در میان گروه های مقاومتی تاریخ فلسطین و حتی گروه های مقاومتی در تاریخ معاصر است.
حماس به دلیل شرایط ویژه فلسطین، سه شورای منطقهای دارد:
۱. دفتر حماس در غزه
۲.دفتر حماس در کرانه باختری
۳.دفتر حماس در خارج
ابتدا شوراهای محلی انتخاب میشوند، سپس شورای استانها، این شورا نیز شورای اقلیم را انتخاب میکنند. شورای اقلیمهای سه گانه نیز روئسای اقلیمها را برمیگزینند و روئسای سه اقلیم اعضای دفتر سیاسی را تعیین میکنند.
دفتر سیاسی حماس مهمترین رکن اجرائی و راهبری آن است. مدت شوراها و مسئولیتهای انتخابی ۴ سال است.
طبق قانون، زنان و مردان می توانند به عضو شوراها انتخاب شوند. دو زن عضو شورای اقالیم سه گانه حماس بودند، اسراییل هر دو را به شهادت رساند
تا سال ۲۰۱۷ شهید هنیه رئیس حماس در غزه بود
در سال ۲۰۱۷ پس از انتخاب هنیه به عنوان ریاست دفتر سیاسی حماس، سنوار به ریاست غزه انتخاب شد. در سال ۲۰۲۱ نیز مجددا انتخاب شد. معاون او حاج خلیل الحیه است.
رییس حماس در خارج، از سال۲۰۱۷ خالد مشعل است و معاونش موسی ابومرزوق.
رئیس حماس در کرانه باختری شهید عاروری بود، معاون او زاهر جبارین است که همزمان مسئولیت پرونده اسرای فلسطینی را بر عهده دارد.
رئیس[کل] دفتر سیاسی حماس شهید هنیه بود و معاونش شهید عاروری که همزمان ریاست کرانه باختری را نیز برعهده داشت.
انتخاب ۱۹ عضو دفتر سیاسی حماس به این شکل است که شوراهای سه گانه ۱۰ نفر را انتخاب می کنند.
رییس حماس در غزه ۹نفر دیگر را پیشنهاد میدهد که باید مورد تایید شورای ده نفرهای که قبلا انتخاب شده بودند قرار گیرند. این ۱۹نفر نیز مجموعاً رئیس دفتر را انتخاب می کنند، اگر رییس از غزه باشد، معاونش نباید از غزه باشد، اگر رییس از خارج یا کرانه باشد معاون او نباید از این دو منطقه باشند
در حال حاضر به دلیل شهادت شهید هنیه و شهید عاروری، دفتر سیاسی حماس، رییس و معاون ندارد. گمانه زنیهایی مبنی بر انتخاب رییس جدید وجود دارد و اسامی مشعل، ابومرزوق، سنوار و الحیه به میان آمده.
حماس بیانیهای صادر کرده و گفته شورای مشورتی حماس و اعضای دفتر سیاسی در این باره تصمیم خواهند گرفت.
با توجه به اینکه انتخابات بعدی حماس فوریه سال ۲۰۲۵است، احتمالاً همچنان که جانشینی برای شهید عاروری تعین نشد، به جای شهید هنیه نیز صرفاً یک سرپرست یا رییس موقت انتخاب خواهد شد، چون در حال حاضر شورای تاثیرگذار غزه امکان مشارکت در انتخاب رئیس را ندارد. حتی ممکن است به دلیل شرایط ویژه امنیتی اصل انتخابات شوراهای حماس نیز با تاخیر برگزار شود.
حماس در سال ۲۰۰۶ نیز به طور دموکراتیک در انتخابات مجلس فلسطین شرکت کرد و ۷۴ کرسی از ۱۲۳ کرسی را کسب کرد. مجلس نیز اسماعیل هنیه را به عنوان نخست وزیر برگزید اما غرب و اسرائیل و البته دولت خودگردان، به بهانههای مختلف پس از یک سال کابینه او را ساقط کردند. اساساً حماس همهراههای مبارزه را تجربه کرده است و به این نتیجه یقینی رسیده که "مقاومت" موثرترین راه برای تحقق خواستههای تاریخی فلسطینیان و آزادی قدس است.