ایراد کار فارابی کجاست؟

فرهیختگان: پس از انتشار گزارش شفاف‌سازی بنیاد سینمایی فارابی درباره حمایت‌های دولتی از فیلم‌های سینمایی و نقدهایی که در چند رسانه از جمله روزنامه «فرهیختگان» منتشر شد، برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی و برخی از اهالی سینما، موارد گنجانده‌شده در این گزارش را مورد نقد قرار دادند. وجه مشترک این نوشته‌ها، ارجاع به این نکته بود که اساسا مأموریت بنیاد سینمایی فارابی به‌عنوان بازوی تولید سازمان سینمایی، نه ساخت فیلم‌های بفروش، بلکه ساخت فیلم‌های استراتژیک است و نباید فروش گیشه به‌عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد این بنیاد و آثار آن مطرح شود. 

بحث درباره فروش فیلم‌های سینمایی در گیشه سینما، از این رو اهمیت دارد که آن را به‌عنوان معیاری روشن از رضایت تماشاگران نسبت به محصولات سینمایی می‌توان در نظر گرفت. طبیعتا ساخت محصولات استراتژیک، اگر با رضایت و پسند تماشاگران عام سینما همراه نباشد، مقصود مدیران سینمایی در رساندن پیام به زبان سینما از طریق این آثار، محقق نشده است. این مساله زمانی شکل بغرنج‌تری پیدا می‌کند که متوجه می‌شویم اغلب محصولات یادشده در مرحله توزیع نیز از پخش قوی برخوردار بوده‌اند و مواردی در زمان طلایی نوروز به اکران رسیده‌اند. 

این در حالی است که به شکلی عجیب، برای بعضی از این آثار، شائبه‌هایی درباره خریداری عمده بلیت از سوی شرکای سازنده نیز به گوش می‌رسد! با همه این احوالات، نگاهی به واکنش‌های تماشاگران درباره این آثار نشان می‌دهد اغلب نتوانسته‌اند با عموم تماشاگران ارتباط برقرار کنند و نظرات منفی در شبکه‌های اجتماعی درباره این محصولات، بیش از نظرات مثبت است. بنابراین روشن می‌شود مساله گیشه ضعیف این فیلم‌ها تنها به ذائقه کمدی‌پسند تماشاگر عام بازنمی‌گردد، بلکه حتی مخاطبانی که بهای بلیت اغلب این آثار را پرداخته‌اند، از تماشای آنها ناراضی‌اند. 

این در حالی است که در همین سال‌ها، بعضی محصولات ارگانی پرهزینه مثل «روز صفر»، «غریب»، «پرویز خان»، «بی‌بدن» و «موقعیت مهدی» ساخته شده که اگرچه با رسیدن به سود از طریق گیشه فاصله زیادی داشتند، اما لااقل تماشاگران را راضی به بیرون از سالن می‌فرستادند. این نکته‌ای است که در گزارش «فرهیختگان» از فیلم‌های گران‌قیمت فارابی هم مستتر بود و با نگاه دقیق‌تر به گیشه فیلم‌های سینمایی قابل دریافت است. 

از سوی دیگر اگر مدیران سازمان سینمایی و بنیاد فارابی به این گزاره که «لزومی ندارد آثار فارابی بفروشد» معتقدند، بر چه اساس روی فیلم‌های پرستاره و فیلم‌های کمدی سرمایه‌گذاری می‌کنند؟ در حالی که به نظر می‌رسد سینمای استراتژیک بیش از هرچیز نیازمند پروداکشن بزرگ است، ولی اخبار متعددی از حضور ستاره‌های چند میلیاردی در آثار سینمایی دولتی شنیده می‌شود که قابل راستی‌آزمایی نیست و خوب است از طرف بنیاد سینمایی فارابی -لااقل درباره دستمزد بالای عوامل اصلی- شفاف‌سازی شود. در شرایطی که اغلب اینگونه محصولات در سینمای غیردولتی قابل ساخت است، چطور بنیاد فارابی که مأموریت خود را ساخت محصولات استراتژیک می‌داند، برای ساخت آثار کمدی یا اجتماعی پرستاره ‌انگیزه دارد؟

متن کامل گزارش مصطفی قاسمیان، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.