دولت پزشکیان شاخص‌های پولی را چگونه تحویل گرفت؟

فرهیختگان: روز گذشته انتشار خبر شهادت اسماعیل هنیه در تهران شوک بزرگی به ایرانیان و همه مدافعان آرمان فلسطین در جهان وارد کرد. انتشار این خبر همچون اتفاقات امنیتی تلخ قبلی در کشور، منجر به افزایش قیمت‌ها در بازار دلار غیررسمی، سکه و طلا و همچنین موجب ریزش 52 هزار واحدی در شاخص کل بورس شد.

علاوه بر داده‌های بانک مرکزی از شاخص‌هایی همچون نقدینگی، رشد حجم پول (بخش سیال نقدینگی) و همچنین نرخ تورم تولیدکننده که نشان می‌دهند شاخص‌های اقتصادی در مقطع فعلی از افزایش قیمت‌ها در بازار دارایی‌ها و ارز پشتیبانی نمی‌کنند، کارشناسان اقتصادی نیز به «فرهیختگان» گفتند شوک فعلی در بازارها نباید چندان تداوم داشته باشد.

اتفاقی که در چهار مقطع یعنی حمله به سفارت ایران در دمشق (13 فروردین 1403)، عملیات وعده صادق (26 فروردین 1403)، شهادت رئیس‌جمهور  (30 اردیبهشت) و حمله موشکی ایران به مقر تروریست‌های جیش‌الظلم (۲۶ دی ۱۴۰۲) نیز با کاهش جو روانی اخبار اولیه، طی چند روز تا یک هفته شوک آن فروکش کرد.

نوسان نزولی تورم تولید‌کننده به‌عنوان یک علامت پیش‌نگر درخصوص افت تورم (شاخص قیمت مصرف‌کننده) آتی اقتصاد ایران شناخته می‌شود. بنابراین کاهش سرعت آن به معنای کاهش سرعت رشد سطح عمومی قیمت‌ها درآینده خواهد بود. این شاخص در ایران از بهای کالاهای جهانی، ثبات در نرخ ارز و سیاست‌های پولی و مالی در کنار تغییرات نرخ حقوق و دستمزد اثر می‌پذیرد. براین اساس تداوم روند نزولی قیمت‌های جهانی کالاها و خدمات واسطه‌ای، افزایش توان تامین کالاهای مورد‌نیاز تولید در داخل، کاهش هزینه مبادله و ریسک تجاری و افزایش تولید می‌تواند کاهش بیشتر این شاخص در آینده را تضمین کند.

عامل دیگر نیز به رشد تولید داخلی بازمی‌گردد. تداوم رشد تولید کالاهای مورد‌نیاز در داخل کشور باعث شد بخش زیادی از هزینه وارداتی بنگاه‌ها کاهش یابد و مسیر تولید را برای آنها هموار‌تر کند. اقدامات صورت‌گرفته برای ایجاد کانال‌های تجاری با کشورهای هم‌پیمان از طرف سیاستگذاران پولی و مالی نیز ازجمله عواملی بوده است که به واسطه کاهش هزینه مبادله، از سرعت رشد هزینه‌های تولیدی جلوگیری کرده است. ایجاد بازار رسمی ارز که واردکنندگان بتوانند ارز مورد‌نیاز خود را در یک شرایط باثبات و به دور از هیجانات زودگذر‌ تامین کنند نیز از‌جمله ابتکارات بانک مرکزی درکمک به بخش تولید و سرکوب هزینه‌های این بخش است. عاملی که در سال 1403 به‌صورت کاراتر به فعالیت خود ادامه می‌دهد. 

مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار داشت: «با توجه به ترور اسماعیل هنیه در تهران، طبیعی است جو روانی ناشی از اخبار منفی، متفاوت از شرایط معمولی باشد. واقعیت این است که یک تحلیلگر مالی مثل من نمی‌تواند این تنش سیاسی جدی را تحلیل و پیش‌بینی کند. هر واکنشی از دوطرف ممکن است شرایط را تغییر دهد، اما اگر واکنش‌ها کنترل‌شده باشد، طبیعتا این جو روانی آرام خواهد شد و ما در بازار سرمایه نیز به روند عادی باز خواهیم گشت. مساله بازار سرمایه این اتفاقات ناگهانی خارج از آن نیست، بلکه مساله بلندمدت بازار سرمایه به نوع سیاستگذاری دولت‌ها برمی‌گردد. مساله ما کم‌توجهی به تولید است. آسیب‌هایی که به تولید وارد می‌شود، جذابیت و صرفه بخش مولد را در کشور کاهش داده است.

متن کامل گزارش گروه اقتصاد را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.