شفاف‌سازی برای یک داستان تکراری

هدی یعقوبی، فعال رسانه‌ای: المپیک فرصتی استثنایی است برای اینکه کشورها علاوه بر معرفی ورزشکاران و توانمندی های شان به دنیا، فرهنگ وتمدن شان را نیز به دنیا نشان دهند. یکی از متدوال ترین روش ها برای تبادل فرهنگ و رسوم، طراحی نمادین لباس ورزشکاران در رویداد های بزرگ جهانی مانند المپیک می باشد.

این اتفاق در ادوار گذشته ی المپیک بسیار مشهود تر بود. اما به نظر میرسد با ورود تکنولوژی به زندگی مردم و تبدیل شدن کشورها به دهکده ای جهانی و سهولت در ارتباطات و تعاملات فرهنگی،این رسم کمرنگ تر از گذشته شده است.

طراح مهم تراست یا طرح لباس؟

امروزه آنچه که در میان لباس ورزشکاران کشور های جهان مشهود می باشد، طراحی آن توسط طراحان به نام آن کشور میباشد. به طوری که هر چند نمای ظاهری لباس مهم است که چشم نواز و جذاب باشد اما اینکه کدام طراح آن را ایده پردازی کرده است، مهم تر است.این رویکرد دو نکته ی مثبت دارد و دو سر برد است، هم برای اعتبار آن کشور و نمایندگانی که در آن لباس معرفی شان میکند،و هم برای آن طراح.

وقتی طراح سرشناس باشد، کارنامه ی کاری و به اصطلاح پرتفولیوی او از نظر کیفی و تخصصی به راحتی قابل ارزیابی و قضاوت است و اعتماد و رضایت مردم را میتواند در پی داشته باشد. و از سوی دیگر خود طراح در چنین موقعیتی میتواند بهترین بهره را برای توسعه برند خود و ورود به بازارهای بالقوه ی داخلی و خارجی داشته باشد.

بنابراین هر چند نمادین بودن لباس ورزشکار میتواند حائز اهمیت باشد، اما بکارگیری طراحی با تجربه ، جسور، با سلیقه و کاربلد نکته ای به مراتب مهم تر از صرفا «طرح لباس » میباشد.چه بسا بسیاری از لباس های ورزشکاران کشورهای مختلف بسیار ساده و مینیمال طراحی شده است .با این وجود کمتر شنیدیم که این طرح ها مورد انتقاد و ارزیابی منفی قرار گرفته باشد.

اما هستند برخی کشورهایی که بدشان نمی آید که حتی با لباس ورزشکاران خود جنجالی شوند و موضوع روز رسانه های بین المللی باشند، بنابراین ممکن از دست به خلاقیت های بعضا عجیب در طراحی لباس های شان بزنند که این موضوع لزوما نه بد نامی ای برایشان به بار می آورد و نه فرهنگشان را زیر سوال می برد.

در ایران نیز نمیتوان برای لباس ورزشکاران یک نسخه ی خاص پیچید و توقع داشت که نماد فرهنگ و هنر و تمدن و ابزاری برای ابراز قدرت کشورمان باشد،اما این انتظار به جاست که لباس قهرمانان ورزشکار ایرانی توسط حرفه ای ترین ها و متخصص ترین ها طراحی شود.مخصوصا هنگامی که دغدغه های مالی برای چنین رویداد جهانی ای ،کمتر مطرح است و هر دوره بودجه کافی در نظر گرفته می شود.

در نهایت طراحی لباس المپین های ارزشمند ایرانی، هر چند در بهترین حالت خود نبود، اما در مقایسه با کشور های صاحب نام دیگری که انتظار طراحی های شگفت انگیز از آنها میرفت فقط لباسی معمولی بود و نه کمتر. نه در مرکز توجه و حاشیه بود و نه انقدر افتضاح بود که تیتراخبار را به خود اختصاص دهد.

طراحان لباس المپیک و رویدادهای جهانی چطور انتخاب می شوند؟

در اینکه لباس المپین های کشور عزیزمان خیلی بهتر و شایسته‌تر می توانست انتخاب شود شکی نیست. در همین چند روز اخیر که تصاویر از لباس ورزشکاران منتشر شده، انتقاد های بسیاری پیرامون طراحی و انتخاب متریال یونی فرم المپیکی های ایران شکل گرفته است.

از فرم و ظاهر ساده ی لباس که برای بسیاری یادآور لباس محترم کادر پزشکی کشورمان میباشد، تا انتخاب ترکیب و رنگ لباس که میتوانست فرصت بسیار خوبی برای به رخ کشیدن تمدن کهن ایرانی با استفاده از نماد هاو المان های تاریخی و فرهنگی ایران اسلامی باشد.

فارغ از همه ی این نگاه ها و انتقاد ها که برخی از نکات مطرح شده هر چند به جا و درست ممکن است باشد، چندین نکته ی دیگر را نیز باید مد نظر قرار دهیم. اول اینکه، با هدف قرار دادن طراحی لباس و ایراد گرفتن از مدل و رنگ یونیفرم ها، صورت مسأله اصلی کاملا به حاشیه میرود و اصل مشکل فدای فرع می‌شود. موجی از مطالبه گری که در هر دوره المپیک و رویداد های مهم ورزشی در ایران اتفاق میوفتد و پس از انجام مسابقات به فراموشی سپرده می‌شود.

علی رغم اینکه مطالبه گری درباره ی چنین پوششی به حق است و باید مطرح شود ،اما انچه که منجر به چنین ناامیدی و دلسردی درباره ی لباس نمایندگان کشورمان میشود، سازو کار و فرآیند انتخاب طراحان است.

این معنی که برای یکبار هم که شده، مساله را از ریشه آسیب شناسی کنیم و نوک پیکان را سمت هم تصمیم گیرندگان و هم سازو کار تصمیم گیری شان بگیریم.

چه کسی و در چه شرایط گزینشی ای طراحان را انتخاب میکند؟ آیا کارگروهی شامل متخصصین و صاحب نظران در حوزه ی فرهنگ و فشن حضور دارند که در باره نتیجه نهایی طرح نظر بدهند؟

آیا نظارتی بر روند طراحی و تولید لباس ها صورت می‌گیرد ؟ یا اینکه کل فرآیند، با رویکردپروژه محور اتفاق میوفتد و صفر تا صد طرح به یک شرکت ناشناس بدون رزومه و تخصص تحویل داده می شود تا نتیجه این چنین پایین تر از حد انتظار رقم بخورد ؟ آنچه که مردم انتظار دارند، نتیجه ی مطلوب و لباسی در شأن و درخور یک نماینده ی ایرانی است. اما انچه که رسانه وظیفه دارد مطالبه کند و توجه افکار عمومی را به آن جلب کند ، پیدا کردن و شناساندن متهم اصلی این پرونده ی قدیمی می باشد .

بد طراحی شدن لباس قهرمانان ایرانی جرم بزرگی است اما توضیح درباره ی سازوکار مرموز و نحوه ی انتخاب طراحان ، آنچیزی است که باید از مسئولین مرتبط مورد سوال و تحقیق قراربگیرد و این داستان تکراری پیرامون لباس ورزشکاران یکبار برای همیشه تمام و شفاف سازی شود .