جواد نعناکار: اختلالات اینترنت با اختلال GPS رابطه مستقیمی دارد
فرهیختگان: صبح روز شنبه، بازهم GPSدر شهر تهران برای ساعاتی دچار اختلال شد تا آنجا که همه مکان‌یاب‌ها، پالایشگاه‌ها در منطقه باقر‌‌شهر را نشان می‌دادند. اتفاقی که البته تازگی هم ندارد. در ماه‌های گذشته چندباری اختلال GPSدر شهرتهران و کلانشهرهای دیگر رخ داده بود و برای تاکسی‌های اینترنتی هم دردسرهایی درست کرده بود.
در‌مورد علت بروز اختلال روز گذشته، هنوز توضیح دقیقی داده نشده اما گفته می‌شود آمادگی برای برگزاری مراسم تحلیف رئیس‌جمهور و حضور میهمان‌های خارجی، منجر به آزمایش اختلال GPS در روز گذشته شده است. بروز این اختلال‌ها اما همیشه یک علت مشخص نداشته و گاهی دلایل امنیتی یا پارازیت‌هایی که در شبکه ایجاد می‌شود، این اختلال‌ها را ایجاد می‌کند و گاهی پای یک خرابکاری در میان است.
به هرصورت نمی‌توان کتمان کرد که بروز این اختلال‌ها می‌تواند آسیب‌هایی در حوزه‌های حساسی که نیاز به مکان‌یابی دارد، ایجاد کند و در مواردی خسارت‌هایی به دنبال داشته باشد.
آخرین بار در خرداد ماه بود که اختلالی گسترده در فعالیت مسیریابها ایجاد شد. مسیریاب نشان در پیامی که بعد از این اختلال منتشر کرده بود، به موضوع اشاره کرد که اختلال رخ‌داده، «شدید‌ترین اختلال جی‌پی‌اس» در سال‌های اخیر بوده است.
مهندس ارشد مسیریاب نشان نیز به این موضوع اشاره کرد که با «بررسی ماژولی»، «برای تشخیص و اطلاع‌رسانی جعل جی‌پی‌اس»، متوجه «الگوهای اختلال» در مناطق مختلف کشور شده است. پیش از این در اردیبهشت‌ماه نیز، اختلال در جی‌پی‌اس‌ها رخ داد که به خاطر اسپوفینگ یا جعل موقعیت مکانی رخ داده بود. این مشکل بیشتر به دلایل خاص ایجاد می‌شد، اما این بار در کل شهر اتفاق افتاد.
این اختلال البته همراستا با اختلال اینترنت هم رخ داد اما علت مشخصی برای آن ذکر نشد. مرداد ماه سال گذشته هم اختلالی مشابه در جی‌پی‌اس‌ها رخ داد که اپلیکیشن بلد و نشان را با اختلال مواجه کرد و فعالیت تاکسی‌های اینترنتی را هم مختل ساخت. این اختلال در سال 99 نیز رخ داد. بروز این اختلال‌ها امر تازه‌ای نیست.
هرچند وقت یک بار به جان مسیریابها می‌افتد و زندگی مردم را با مشکل همراه می‌کند. نکته قابل توجه این است گاهی در فاصله یک اختلال، اختلال بعدی با شدت بیشتری رخ می‌دهد و البته همچنان علت آن نامشخص باقی می‌ماند.
جواد نعناکار، کارشناس حقوقی حوزه فناوری اطلاعات در گفت‌وگویی که با ما داشته به این موضوع اشاره می‌کند، که اختلالات ما در حوزه GPS، دلایل مختلفی دارد، که البته ضعف زیرساختی سامانه‌ها یکی از دلایل آن است و توضیح داد: «اختلالات در حوزه GPS که معمولا شاهد آن هستیم، اتفاق جدیدی نیست و در دوره‌های متوالی، اتفاق می‌افتد و ریشه در مسائل مختلفی دارد؛ مثل مسائل تحریمی، مسائل زیرساختی، ضعف سامانه‌ها و پارازیت‌هایی که نهادهای حاکمیتی ممکن است از آن برای ایجاد اختلال در سیستم‌های دیگر استفاده کنند و موجب می‌شود که دستگاه‌های GPS هم دچار اختلال شوند.»
نعناکار در ادامه به این موضوع اشاره می‌کند که اگر اختلال‌ها به خاطر ضعف ساختاری رخ داده باشد، راه‌حل دارد و گفت: «قانون تجارت الکترونیک، یک ماده قانونی دارد که اگر ضعف سامانه‌ها منجر به ایجاد خسارت شود، مخصوصا برای کسب‌وکارها، آنها می‌توانند مطالبه کنند و به دادگاه صالحه مراجعه کنند، مشکل را مطرح کنند، دلایل‌شان را بگویند، ادعای خسارت کنند و خسارت‌شان پرداخت شود. اگر ضعف سامانه‌ها نیست و به مسائل خاص و یا تحریم مرتبط می‌شود، به نظر راه صواب این است که قبل از ایجاد این اختلالات، اطلاع‌رسانی لازم به عموم مردم داده شود.»
نعناکار گفت: «به‌نظر می‌رسد که اختلالات حوزه جی‌پی‌اسی، رابطه مستقیمی با اختلالات اینترنت دارد. ما همواره وقتی اختلالات جی‌پی‌اسی را می‌بینیم معمولا اختلالات اینترنتی هم داریم، اما شدت و حدت و ضعف آن، در دوره‌های مختلف یکسان نبوده، لذا نمی‌شود از لحاظ علمی اینها را به هم مرتبط دانست اما می‌شود حدس زد احتمالا ارتباطاتی به هم دارند. این احتمال وجود دارد که بحث تحریم و مسائل ورود داده از کریدورهای زیرساختی کشورهای همسایه در این حوزه تاثیر‌گذار باشد اما به لحاظ فنی کارشناسان باید نظر بدهند و بعد از آن می‌شود از لحاظ حقوقی مساله را مورد تحلیل قرار داد.»
متن کامل گزارش زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
