فرهیختگان: این یک واقعیت است که مناسبات صحنه بین‌المللی به سرعت در حال تغییر است. این مناسبات حتی در فاصله یک سال گذشته هم تغییرات قابل توجهی داشته است. شروع جنگ اوکراین و حملات رژیم‌صهیونیستی به کلی اجماع بین‌المللی را تغییر داده و آمریکا هم به خاطر مداخله در جنگ اوکراین و رژیم‌صهیونیستی، مثل سابق توانایی حل چالش‌های جهانی را ندارد.

باید توجه داشت آمریکای امروز شباهتی به آمریکای 10 سال پیش و در زمان امضای برجام ندارد و جایگاه سابق را ندارد. این امری است که تیم سیاست‌ خارجه دولت چهاردهم باید به آن توجه کند و از نگاه‌های انتزاعی فاصله بگیرد. در گفت‌وگویی که با حمیدرضا غلام‌زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل داشتیم، وی به چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی حال حاضر اشاره کرد و نقدهایی هم به رویکرد وزیر دولت روحانی وارد کرد. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

حمیدرضا غلام‌زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است کمپین انتخاباتی پزشکیان ایده غلطی را به او فروخت و گفت: «در رقابت‌های انتخاباتی، ایده‌ای را به غلط به پزشکیان فروختند. یک گعده کذایی احیای مذاکرات برجام را به ایشان فروختند. با مشورت‌هایی که کارشناسان غرب، که در راس آنها ظریف و کمپین تبلیغاتی پزشکیان قرار داشت؛ اول، برای ایشان تبیین نکردند صحنه‌ای که می‌خواهید مذاکره و گفت‌وگو کنید، چه صحنه‌ای است و این صحنه با 10 سال پیش که مذاکرات برجام اتفاق می‌افتاد، تفاوت دارد. دوم، به ایشان نگفتند که اگر بگویید الان اولویت من مذاکره است، شاید بتوانید رای مردم را جذب کنید ولی برگ‌‌برنده‌تان در مذاکره خارجی را از بین می‌برید و اگر همین الان پای میز مذاکره بنشینید، یک به هیچ عقبید.» 

غلام‌زاده به این موضوع هم اشاره کرد که آمریکا در عرصه بین‌المللی دیگر تنها قدرت جهان به شمار نمی‌رود و توضیح داد: «در عرصه قدرت جهانی و نظامی هم آمریکایی‌ها دیگر آن توان سابق را ندارند و برای همه نیز این موضوع مشهود شده است. در نیم دهه اخیر، در جنگ‌های منطقه‌ای مثل افغانستان و عراق و سوریه و مصر، آمریکا کمترین تاثیر را داشته و توفیق زیادی در مدیریت صحنه نداشته است. آمریکایی‌ که زمانی ادعای ابرقدرت بودن در تعیین‌تکلیف‌کردن پرونده‌های جهانی را داشت. در چالش‌های آمریکا در سیاست داخلی، رقابت‌های انتخاباتی قرار دارد که وضعیت نابسامانی دارد و این هم تعارف سیاسی نیست. با معیارهای خودشان هم شرایط بغرنج است. یک رئیس‌جمهور مستقر دارند که در مورد سلامتش تردید وجود دارد و در مورد رقابت‌ها نیز تردید جدی وجود دارد. رقیب او هم کسی مثل ترامپ است که به لحاظ داخلی با آن آرمان‌شهر جامعه آمریکا، چهره مطلوبی نیست.

وی افزود: در موضوع ما هم بحث برجام مطرح است که تکلیفش معلوم است؛ ترامپ از مذاکرات خارج شده است. احتمال می‌دهم طیفی که طرفدار مذاکره هستند، قائل به این باشند ترامپ روحیه تاجرمسلکی دارد و به خاطر این روحیه تجاری راحت‌تر می‌توان با او بده‌بستان کرد و به توافق و معامله رسید که این هم بحث غلطی است. اینکه عرض می‌کنم صحنه واقعی را باید ببینیم یعنی ابتدا بپذیریم که آمریکا دیگر تنها قدرت جهان نیست، یکی از قدرت‌هایی است که در دنیا وجود دارد. همانقدر که روسیه و چین و اروپا و دیگر کشورها هستند، خود ایران است. همه اینها بازیگران موثری هستند. قدرت پخش شده و دیگر تنها در اختیار یک یا چند کشور نیست. قدرت منطقه‌ای و ائتلافی شده و صحنه قدرت تغییر کرده است.

غلام‌زاده نقدی به رویکرد جواد ظریف در سیاست‌ خارجه وارد کرد و گفت: «رویکردی که در ظریف می‌بینیم، در ایام انتخابات به‌خصوص گفت‌وگویی که بین ظریف و ایزدی در مورد برجام بود، دوباره بازتاب پیدا کرده است. ظریف معتقد بود آمریکا نمی‌تواند، خارج شود و قواعد بین‌المللی داریم و الی آخر. قواعد بین‌المللی، وحی منزل نیست. مشکل این است که آقای ظریف و برخی از دوستان وزارت خارجه، تصورشان این است قواعد بین‌المللی وحی منزل است و حتما باید آن را پذیرفت. همین شورای امنیت و سازمان ملل، علیه رژیم‌صهیونیستی قطعنامه صادر کرد. آب از آب تکان نخورد و هیچ اتفاقی هم علیه رژیم‌صهیونیستی نیفتاد و رژیم هم کشتار و رویکردش را تغییری نداده است. چرا؟ چون بلد است در عرصه دیپلماتیک نبرد خود را در میز دیپلماسی پیش ببرد. چون این باور را ندارد که سازمان‌های بین‌المللی به ما دیکته می‌کنند و بالاتر از ما هستند. باور درست و دیپلماتیک این است که سازمان‌ها و روال‌های بین‌المللی باید در خدمت منافع ملی ما باشند.

متن کامل این مصاحبه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.