شیتیل‌بگیرها مشغول کارند

فرهیختگان: سال 92 زمانی که بی‌بی‌سی تریبون خود را به جای تحریم‌کنندگان انتخابات در اختیار کارشناسانی قرار داد که جامعه را ترغیب به رای دادن به روحانی می‌کردند این گزاره اثبات شد که باید از فضای تحلیل تک‌بعدی رسانه‌های خارج‌نشین بیرون آمد و با نگاهی جزئی‌تر به مواضع این رسانه‌ها و چرایی اتخاذ این مواضع از جانب آنها نگریست.

در انتخاب چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری نیز بار دیگر این رسانه‌ها فعالیت ضدانتخاباتی و شبه‌انتخاباتی خود را ادامه دادند. در ادامه ضمن بررسی جهت تحلیلی محتوای انتخاباتی بی‌بی‌سی و ایران‌اینترنشنال به‌عنوان فعال‌ترین رسانه‌های ضدایرانی در وقایع 1401، چرایی اتخاذ مواضعی نسبتا متفاوت از جانب آنها مورد بررسی قرار گرفته است. 

ایران‌اینترنشنال هویت خود را از ابتدای تاسیس تقابل حداکثری با ایران تعریف کرده است. به همین دلیل نیز هر زمان روابطش با اسپانسری قطع شده، تنها اسپانسری به سراغ او آمده که به حداکثر تنش معتقد بوده است. پس از توافق ایران و عربستان، ریاض چتر حمایتی خودش را از سر این رسانه برداشت. 

اکنون نیز با وجود شکست غائله 1401، این رسانه چون از ابتدا هویت خود را بر محور تنش حداکثری تنظیم کرده است بر همان ریل سابق به حرکت خود ادامه داده و بدون اینکه اثرگذاری اجتماعی را دنبال کند، رضایت حامی مالی خود را هدف قرار داده، غافل از اینکه در فقدان اثر اجتماعی، حامیان مالی نیز به‌مرور سرمایه خودشان را برای تقابل با ایران به موضعی دیگر منتقل می‌کنند.

بی‌بی‌سی فارسی اما به دلیل وصل بودن به بودجه حکومتی انگلستان و نداشتن دغدغه پیدا کردن حامی مالی، در کنشگری آزادی عمل بیشتری دارد. این رسانه متناسب با سیاست‌های اعلامی حکومت بریتانیا مواضع خود را تنظیم می‌کند، به همین دلیل نیز در فضای تقابل حداکثری دولت‌های غربی با ایران وارد فاز تنش شده و در فضای خنثی نیز عقب‌نشینی کرده و اثر‌گذاری نرم را هدف قرار می‌دهد.

بی‌بی‌سی فارسی در مقایسه با ایران‌اینترنشنال محتاطانه‌تر عمل کرده است. این رسانه بدون اینکه همچون اینترنشنال به رسانه پوششی فحاشان مقابل سفارت ایران تبدیل شود سعی کرد با کار کردن حداقلی‌ترین مطالب از این رخداد صرفا به تجمعات مقابل ساختمان سفارتخانه‌ها بی‌تفاوت نباشد.

به همین دلیل نیز بدون اینکه قضاوتی کرده باشد با تیتر «تنش میان تحریم‌کنندگان و رای‌دهندگان» موضعی خنثی در قبال این اتفاقات نشان داد. بی‌بی‌سی همچنین با استفاده از تیترهایی همچون «تحریم یا مشارکت» از موضع تقابل حداکثری با ایران یک گام به عقب برگشت و با موضع‌گیری‌های میانه، مدلی متفاوت از کنشگری را نسبت به اینترنشنال داشت.

بی‌بی‌سی اگرچه به دنبال جهت‌دهی در انتخابات بود اما برای این امر تلاش داشت کمترین هزینه را بدهد و کمترین هزینه در این رابطه عدم افزایش مشارکت است. یعنی در شرایطی که حضور کاندیدای اصلاح‌طلبان صرفا در گرو حضور بخش غیرایدئولوژیک جامعه بوده و این امر نیز طبعا درصد مشارکت را افزایش می‌دهد.

متن کامل گزارش علی مزروعی، خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.