جای خالی مردم در پوسترهای انتخاباتی

فرهیختگان: تجربه نشان داده اتکای نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران به موارد تبلیغاتی نظیر پوستر چندان در سبد رای‌شان اثرگذار نبوده است و مردم برای انتخاب کاندیدای موردنظر از هر طیف بدون توجه به این موارد کار خود را پیش برده و در انتخابات‌های ادوار مختلف ریاست‌جمهوری شرکت کرده‌اند. درحقیقت عنصر زیبایی‌شناسانه هرچند در انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران حضوری نسبتا مداوم داشته، اما تعیین‌کننده نبوده است. 

با نگاهی به گذشته برای ما روشن می‌شود که اگر استفاده از تبلیغات پرسروصدا می‌توانست نتیجه را به‌گونه دیگری رقم بزند، حتما شخص دیگری جز محمود احمدی‌نژاد راهی پاستور می‌شد، ولی برخورداری از ذوق زیبایی‌شناسانه برای اهل فن خالی از لطف نیست و خبر از ظرفیت هنری ستادهای انتخاباتی هر یک از نامزدها و اشراف‌شان بر موارد تبلیغاتی می‌دهد. هرچه دست کاندیداها در استفاده از پوسترهای متنوع بیشتر باشد، هویت جمعی‌ متمایزتری در مقایسه با دیگر افراد و ستادهای‌شان برای خود دست و پا می‌کند و در سابقه تاریخی مردم به‌عنوان یک استثنا باقی می‌ماند. 

در انتخابات‌های ۸۸، ۹۲ و ۹۶ دو نامزد از رنگ‌های سبز و بنفش استفاده کردند و هویت بصری خود را متباین از دیگری، پیش چشم مردم قرار دادند و در کمپین‌ها با این عنوان که با طرف مقابل فرق می‌کنند به میدان آمدند. درواقع طیف نزدیک به اصلاح‌طلبان و اعتدالیون برخلاف رقیب از حد اعلای ظرفیت تبلیغاتی خود برای رقم زدن تفاوت‌ها بهره بردند. اما قصه این دوره از انتخابات متفاوت است؛ هر شش نامزد تاکنون از امکان استفاده از موارد تبلیغاتی، نظیر پوستر آن‌طور که باید استفاده نکرده‌اند و اغلب توان‌شان را به ساخت مستندها و حضور فیزیکی در رسانه و میتینگ‌های انتخاباتی اختصاص داده‌اند. 

بخشی از دلیل بروز این امر را می‌توان به‌ شهادت نابهنگام رئیس‌جمهور و همراهانش در سفر استانی به آذربایجان شرقی ربط داد، ولی دلیل اصلی را باید در این قضیه خلاصه کرد که نامزدهای ادوار مختلف انتخابات بدون هیچ برنامه از پیش مشخصی وارد میدان می‌شوند و وقع و اهمیتی برای هنر در مقوله‌ای همچون انتخابات قائل نیستند. بررسی این مساله در این مجال نمی‌گنجد، اما به‌کارگیری هنر طراحان برای طراحی و عرضه پوستر به مردم در جهت تمایز با دیگری به کار ستادهای انتخاباتی می‌‌آید و آنها نباید نسبت به این ظرفیت غافل باشند. 

متن کامل گزارش ایمان‌ عظیمی، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.