فرهیختگان در مطلبی گفتمان اقتصادی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را بررسی کرده است. در قسمت سوم این مطلب نگاه اقتصادی مصطفی پورمحمدی و علیرضا زاکانی به مقوله‌های اقتصادی را مرورمی‌کنیم.

مصطفی پورمحمدی: دولت قرار

3 اصل دولت قرار 

پورمحمدی اخیرا در زمان ثبت‌نام انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: «ما سرشار از آرزوهای بالابلندی بودیم اما امروز در جایی که می‌خواستیم نیستیم. بی‌گمان گام‌های بلندی برداشتیم و دستاوردهای انکارناپذیری داریم اما ناکامی‌ها و کاستی‌های آزاردهنده نیز کم نبوده است.» وی گفت: «من فراز و فرودهای سیاستگذاری کشور را می‌شناسم و می‌توانم بگویم در ۴۵ سال گذشته با مسائل پیدا و رازهای پنهان و مشکلات خرد و کلان داخلی و خارجی آشنا هستم.» پورمحمدی در ادامه با بیان اینکه من صرفا از دور دستی بر آتش نداشته‌ام و بی‌خبر از ظرفیت‌های این سرزمین نیستم، عنوان کرد: «من به توان برجسته جوانان و زنان کشورم و همچنین هوش مصنوعی باور عمیق دارم. نگرانی‌های مردم را نباید نادیده گرفت. یقین دارم می‌توانستیم در شرایطی بسیار بهتر از این باشیم از این رو اندوهگینم. پورمحمدی نام دولت خود را «دولت قرار» و اولویت‌های آن را 1- عدالت، 2- ثروت و 3- قدرت برشمرد و گفت قرار من با شما تحقق این سه اولویت کلیدی است.» 

نحوه توزیع یارانه‌ها 

واقعیت این است که میزان مصرف ما به‌خصوص در انرژی بسیار بالاتر از نرم‌های متعارف بوده و عملا باید در کاهش آنها بکوشیم و لذا افرادی که مصرف خود را کاهش ندهند با هزینه بسیاری مواجه می‌شوند. بحث یارانه‌ها یکی از معضلات و مشکلات اقتصاد ایران است و مادامی که اتکای سیستم اقتصادی کشور به یارانه‌هاست، به‌طور حتم ما با این مشکلات مواجه هستیم. بر اینکه اگر بخواهیم سیستم اقتصادی را اصلاح کنیم، حذف یارانه‌ها یکی از موضوعات مهم محسوب می‌شود، بیشترین یارانه پرداختی دولت اکنون در بخش سوخت و انرژی است و اگر بخواهیم یارانه‌ها را حذف کنیم، قیمت سوخت به‌شدت بالا می‌رود. هر دولتی ناچار است برای اینکه یارانه را از سیستم اقتصادی و درآمدی شهروندان خارج کرده و در عین حال فشار کمتری به شهروندان وارد شود، آن را به نحوی جبران کند؛ لذا وجوهی که اکنون قرار است در قالب طرح تحول اقتصادی به شهروندان پرداخت شود، براساس حذف یارانه‌هاست نه کمک به شهروندان و ما باید این موضوع را به‌طور شفاف و صادقانه با مردم در میان بگذاریم. اختصاص یارانه‌ها به مردم می‌تواند به‌صورت پرداخت پول، کارت اعتباری یا مواردی مشابه باشد به‌گونه‌ای که این وجوه فقط برای مصارفی خاص مثلا درخصوص انرژی قابل برداشت باشد. به عبارتی من طرفدار مدل توزیع یارانه با کارت اعتباری هوشمند و هدفمند هستم (مصاحبه در تاریخ ۴ دی 1387) 

علیرضا زاکانی؛ دولت خدمت در راه شهید جمهور

4 رویکرد تحولی زاکانی 

ما در برنامه خود چهار رویکرد تحولی داریم که رویکرد اول ناظر به حوزه اقتصاد مدیریت است؛ چراکه هم‌اکنون اقتصاد ما دولتی است. در این زمینه اساس حرکت ما بر مبنای جهش تولید و رفع موانع پیش روی تولید است. مقابله با مفاسد اقتصادی و بروکراسی و برداشتن موانع جدی تولید هدف مقدماتی ماست و در بخش تولید کاری خواهیم کرد که منجر به خلق ثروت و قدرت برای همگان شود. (اظهارات در تاریخ 12/3/1400) 

ترانزیت

کریدور شمال و جنوب را در حوزه ریلی ساماندهی می‌کنیم تا ۴۰ درصد از مدت زمان رسیدن کالا از هند به شمال اروپا کاهش و هزینه‌های انتقال کالا از این مسیر ۳۰ درصد کاهش یابد. در این زمینه حتی کانال سوئز اهمیت خود را از دست می‌دهد و امکان و اقتضائات بالایی برای ما ایجاد می‌کند. 

تورم

در ۵۰ سال اخیر تنها کشوری هستیم که تورم دو رقمی ۲۰ درصد داشتیم و الان جزء پنج کشوری هستیم که تورم بالای ۲۰ درصد داریم. این موضوع نه‌تنها افتخار محسوب نمی‌شود بلکه چیزی جز سیاهی نیست. تک‌رقمی کردن تورم در کوتاه‌مدت با رکود همراه می‌شود و سرکوب قیمت در تولید نیز به جای تنظیم بازار و اصلاح نظام تولید و خدمات همچنین حذف رانت‌ها و دلالی، کشور را دچار مشکلات جدی می‌کند. 

بانک‌ها

در حال حاضر ۷۰۰ هزار میلیارد تومان ناترازی عملکرد بانک‌ها و نقدینگی بیش از هزار میلیارد را داریم. در کوتاه‌مدت، کنترل نرخ ارز به رفع تورم و ثبات بازار ارز کمک می‌کند و مدیریت منابع و نرخ سود بانکی در این جهت موثر است. در میان‌مدت هم نیازمند اصلاح ساختار بودجه هستیم که از طریق تولید و مالیات، دولت را اداره کنیم. بانک مرکزی نباید اجیر دولت باشد و دست دولت در جیب بانک مرکزی بماند. (اظهارات به تاریخ 15/3/1403) 

هزینه‌کرد مالیات

ما امکانی را ایجاد می‌کنیم که مالیات شرکت‌ها در همان منطقه و استان پرداخت ‌شود و بخشی از این مالیات در همان منطقه هزینه و به مردم سهم داده شود. این تمرکززدایی امکانی به ما می‌دهد که از قاعده هرم اجتماعی تحول بزرگی را رقم بزنیم و در همین بخش اقتصاد و مدیریت گام بزرگی را در جهت مفاسد اقتصادی و اداری و بروکراسی اداری برداریم. (اظهارات به تاریخ 15/3/1403) 

بورس 

نباید نگاه درآمدی به بورس داشت بلکه دولت باید برای بورس هزینه کند. ما حتما شرایطی را پیش خواهیم برد که بورس به جایگاه مطمئن و با ریسک‌پذیری منطقی خود برسد. یکی از اختلالات در بازار بورس، قیمت‌گذاری است و اختلال بعدی نیاز دولت به این بازار بود که دست در جیب بازار سرمایه کرد، درحالی‌که دولت حق ندارد از مال مردم بردارد. (اظهارات به تاریخ 15/3/1403) 

مسکن

می‌توان از طریق تعاونی‌ها به‌درستی انبوه‌سازی کرد و همچنین بافت‌های فرسوده را اصلاح کرد تا تبدیل به سکونتگاه شود. باید خانه از سوداگری بیرون آمده و نسبت مالیات بر آن شفاف شود. خانه مقوله سوداگری نیست.در تهران ۳۵۰ هزار خانه خالی وجود دارد که برای سوداگری استفاده می‌شوند و در عین حال یک میلیون خانه هم کمبود داریم. (اظهارات به تاریخ 27 /10/1401) 

بخش اول و دوم بررسی دیدگاه‌های اقتصادی نامزدهای چهاردهمین دوره از انتخابات ریاست جمهوری را در سایت فرهیختگان بخوانید.