فاطمه بریمانی، خبرنگار گروه جهان‌شهر: سال جاری یکی از پرتعدادترین کشورهای مهاجر فرست به آمریکا، چین بوده است. آنچه برای محققان اهمیت یافته سرعت افزایش تعداد مهاجران چینی و پیامدی است که برای کشور مبدا و مقصد به همراه خواهد داشت. آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد تعداد مهاجران چینی که از طریق مرزهای جنوبی آمریکا وارد این کشور شده‌اند، در سال 2023 نسبت به سال قبل آن، 10 برابر بیشتر شده است. گشت‌های مرزی ایالات‌متحده حجم عبور و مرور چینی‌ها به این کشور را تنها در دسامبر 2023، حدود 6 هزار مهاجر تخمین زده‌اند.
 سوال حائز اهمیت در این رابطه این است که چه عواملی موجب می‌شود تا مهاجران از چین به‌سمت ایالات‌متحده‌آمریکا حرکت کنند؟ مهاجران خواهان دستیابی به چه امری در کشور مقصد هستند که در چین با شاخص‌های بالای اقتصادی حاصل نشده است؟ یا اینکه چینی‌ها از قبل مهاجرت‌شان چه مسائلی را برای کشور مبدا و مقصد رقم خواهند زد؟ محققان مسائل چین در آمریکا اعتقاد دارند افزایش مهاجران چینی نتیجه مسائلی مانند کاهش رشد اقتصادی، انسداد امکان فعالیت‌های سیاسی و مواردی از این دست است. رسانه‌های و محققان آمریکایی درصدد بررسی عوامل موثر بر افزایش آمار مهاجران چینی و نگرانی‌هایی هستند که آنها می‌توانند در آمریکا رقم بزنند. نتایج و نکات به دست آمده پیرامون این پدیده به‌دلیل وزن و نوع ارتباط چین و آمریکا دارای اهمیت است. تغییرات مهاجرتی هر دو کشور را دستخوش تحولاتی کرده که حالا به موضوعی مهم تبدیل شده است.

 عقبه مهاجرت چینی‌ها به آمریکا
مساله مهاجرت به‌دلیل تغییر ترکیب جمعیتی آمریکا طی سال‌های اخیر به موضوعی مناقشه برانگیز تبدیل شده است. درخصوص مهاجران چینی می‌توان به این نکته توجه کرد که سابقه‌ای طولانی از مهاجرت چینی‌ها به آمریکا از طریق مرز جنوبی-‌و به دست قاچاقچیان- در تاریخ وجود دارد. سال‌ها آمار مهاجرت از چین به آمریکا روندی صعودی داشت تا اینکه در سال 1882 ایالات‌متحده با وضع قانون «محرومیت مهاجران چینی» جلوی افزایش بی‌رویه آن را گرفت. با وجود آنکه از سال 1882 تا 1943، ایالات‌متحده هرگونه مهاجرت کارگران مرد چینی و اکثر زنان چینی را ممنوع اعلام کرد، اما ترکیبی از رقابت اقتصادی و نگرانی‌های نژادپرستانه در مورد فرهنگ و همسان‌سازی چینی‌ها باعث شد که چینی‌ها به بزرگ‌ترین گروه قومی تبدیل شوند که به‌طور غیرقانونی به آمریکا می‌روند. با حذف گزینه‌های قانونی برای ورود، برخی از مهاجران چینی از سهولت نسبی جابه‌جایی بین ایالات‌متحده و مکزیک در آن سال‌ها استفاده کردند. برخی از مهاجران نام‌های مکزیکی را انتخاب می‌کرده و اسپانیایی صحبت می‌کردند تا بتوانند به‌عنوان کارگر مهاجر از مرزها بگذرند. برخی دیگر از هویت‌های قرضی یا مدارک جعلی از چینی‌های دارای حق ورود، برای گذر از مرزها استفاده می‌کردند. در سال‌هایی که ممنوعیت قانونی برای حضور چینی‌ها محدودیت‌هایی را به‌وجود آورده بود، چینی‌ها به هر طریقی چه قانونی و غیرقانونی خود را به کشور آمریکا می‌رساندند. مشابه آنچه امروز می‌بینیم، چینی‌های طبقه متوسط ​​و کارگر بیشتر به وسایل غیرقانونی روی می‌آوردند. از همان سال‌ها هم کسانی که پول و تحصیلات داشتند با ورود به‌عنوان دانشجو یا عضو طبقه بازرگان، _که هر دو از قانون محرومیت استثنا هستند_ می‌توانستند قانون را دور بزنند. قوانین محرومیت مهاجران چینی از ورود به ایالات‌متحده رسما در سال 1943 به پایان رسید، اما محدودیت‌های مهاجرت از آسیا تا زمانی که کنگره قانون مهاجرت ایالات‌متحده را بازنگری کرد، ادامه یافت. اولویت‌های جدید برای ویزای مهاجرت که بر مهارت‌های حرفه‌ای و همچنین اتحاد مجدد خانواده تاکید می‌کرد، در کنار سیاست‌های «اصلاحات و گشایش» رهبر وقت چین، دنگ شیائوپینگ، به بسیاری از مهاجران چینی کمک کرد تا در دهه‌های 1980 و 1990 به‌طور قانونی به ایالات‌متحده راه یابند. حتی پس از پایان یافتن قوانین محدودکننده مهاجرت، مهاجران چینی بدون تحصیلات یا ارتباطات خانوادگی که اغلب برای ویزای ایالات‌متحده لازم است، به مهاجرت از طریق مسیرهای خطرناک با کمک قاچاقچیان ادامه دادند.
 مهاجران چینی چه می‌خواهند؟
خبرنگاران مرزی در آمریکا که از نزدیک با مهاجران چینی صحبت کرده‌اند، می‌گویند آنها عمدتا از طبقه متوسط خود اشتغال هستند. آنها به اندازه کافی ثروتمند نیستند که از فرصت‌های تحصیلی یا کاری به‌عنوان وسیله‌ای برای ورود یا مهاجرت به آمریکا استفاده کنند، اما می‌توانند هزینه پرواز در سراسر جهان را داشته باشند. رویترز در گزارشی پیرامون وضعیت مهاجران ادعا کرده اتباع چینی مدت‌هاست که به‌دنبال فرصت اقتصادی یا آزادی سیاسی به آمریکا سفر می‌کنند.
خبرنگار الجزیره نیز طی بازدیدی دو روزه در یک منطقه عبوری مهاجران، ده‌ها مهاجر چینی را مشاهده کرده و با آنها مصاحبه‌ای درخصوص‌ انگیزه‌هایشان داشته است. شیائوهوا مرد 42‌ساله که در ساحل منتظر قایقی بود تا با آن به پاناما حرکت کند، گفت تصمیم دارد از مسیری برود که زودتر به مقصد برسد؛ چراکه مشتاق رسیدن به آمریکاست تا در اسرع وقت کار خود را شروع کند. شیائوهوا که اصالتا اهل استان هونان بود، به شانگهای نقل مکان کرد تا به‌عنوان راننده تاکسی کار کند، اما از زمان شیوع بیماری همه‌گیر کووید-19، زندگی‌اش با مشکلات جدی مواجه شد. او به الجزیره گفته مشکلات بزرگی در اقتصاد کشور ما وجود دارد. ما چاره‌ای جز زنده ماندن نداریم. به همین دلیل است که می‌خواهیم به ایالات‌متحده برویم.» دیگر مهاجران نیز در پاسخ به سوالات خبرنگار الجزیره گفته‌اند: «نیازهای ما بسیار ساده است، ما می‌توانیم هزینه درمان پزشکی داشته باشیم، مکانی برای زندگی داشته باشیم، فرزندان ما توانایی مالی رفتن به مدرسه را داشته باشند و خانواده ما می‌توانند در امنیت باشند. این یعنی همه آنچه که چینی‌ها بعد از مهاجرت به‌دنبال آن هستند، رهایی از وضعیت بد اقتصادی چین و رسیدن به امنیت شغلی یا رفاه نسبی برای خانواده‌هایشان است.» چینی‌ها از مهاجرت به آمریکا به‌دنبال کار هستند، ورود بی‌رویه قانونی و غیرقانونی آنها نه‌تنها ترکیبات جمعیتی آمریکا را بر‌هم زده، بلکه برای آمریکایی‌ها نگرانی‌های جدی به‌وجود آورده است.

 خطر ارتش چینی
نگرانی و مشکلات ناشی از تغییر ترکیب جمعیتی آمریکا به‌حدی است که نگرش دو حزب اصلی در این کشور در‌باره مهاجرت منفی شده و مهاجرت امروزه یک موضوع مهم انتخابات‌هاست. سایت خبری آسوشیتدپرس اطلاعات جدیدی از واکنش‌ها در آمریکا نسبت به مهاجرت چینی‌ها منتشر کرده است. از ابتدای سال 2024 در‌حالی‌که تازه‌واردان چینی در تلاش برای یافتن جای خود در آمریکا بودند، ترامپ رئیس‌جمهور سابق و نامزد احتمالی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات 2024، شش دفعه به مردان چینی و پتانسیلی که در امور نظامی دارند اشاره کرده است. ترامپ همچنین در سخنرانی‌های انتخاباتی خود دو دفعه به تشکیل ارتش چینی در آمریکا اشاره کرده است. طرح این مساله و ایده «ارتش مهاجران» بحثی است که امروزه در رسانه‌های محافظه‌کار و در پلتفرم‌های اجتماعی بسیار تقویت شده است. ترامپ طی هفته‌های اخیر در یکی از گردهمایی مبارزاتی خود در پنسیلوانیا اعلام کرد: «در چند ماه گذشته 32 هزار مهاجر از چین به آمریکا آمدند که اغلب این مهاجران مردان هستند.» او در قالب چند پرسش از مردم این ایالت، نگرانی خود مبنی‌بر ورود مهاجران و سیاست‌های سلبی‌اش در این زمینه را بیان کرد. او گفت: «به‌نظر می‌رسد مهاجران چینی سعی می‌کنند ارتش کوچکی در کشور ما بسازند، آیا این همان چیزی است که آنها سعی دارند انجام دهند؟»
در‌حالی‌که ترامپ و دیگران از افزایش مهاجران چینی و نگرانی‌های جدی در مورد تهدید ژئوپلیتیکی چین برای پیشبرد اهداف سیاسی خود سوءاستفاده می‌کنند، سازمان‌های مدافع آسیایی نگران هستند که این لفاظی‌ها باعث آزار و خشونت بیشتر علیه جامعه آسیایی شود؛ مردم آسیایی در آمریکا قبلا در طول همه‌گیری کووید-19 شاهد افزایش نفرت ناشی از ایده بیگانه‌هراسی بودند. آنچه امروز در آمریکا جریان دارد، دامن‌زدن هر چه بیشتر به شکاف‌ها و گسل‌های فعال شده از مهاجرت است تا جایی که حالا به یکی از محورهای اصلی در مبارزات انتخاباتی تبدیل شده است. ارائه راه‌حلی برای کنترل این شرایط به موضوعی حیاتی در آمریکا تبدیل شده است اما جمهوری‌خواهان با گمانه‌زنی‌هایی مانند احتمال تشکیل ارتش چینی در آمریکا باعث بروز نوعی نفرت و خشونت نسبت به آسیایی‌ها می‌شوند.