مریم فضائلی، خبرنگار: مجموعه تلویزیونی 60 قسمتی «تاج»، توسط پیتر مورگان ساخته و نوشته شده است. این مجموعه با حمایت دو شرکت لفت بانک پیکچرز و سونی پیکچرز تلهویژن برای شبکه نتفلیکس تهیه شده است. تولید این سریال تاثیری فراتر از روایت زندگی ملکه انگلستان داشته و ظاهرا قرار است سریالی درمورد محمدرضا پهلوی با الهام از این شیوه سریالسازی ساخته شود. سریال تاج در شش فصل زندگینامه ملکه انگلیس را روایت میکرد. ورایتی در اینباره و در ادامه خبرش نوشته است: «سازندگان سریال آخرین شاه قصد دارند تا چهار دوره مهم از تاریخ ایران را به تصویر بکشند. این بازه زمانی از جنگ جهانی دوم و شروع پادشاهی محمدرضاشاه پهلوی آغاز میشود و با وقوع انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۵۸ با تمام شدن کار سفارتخانه آمریکا در ایران به پایان میرسد.» ظاهرا نقطه پایانی این سریال همچنان برای غربیها جذاب است. اشغال سفارت آمریکا نقطه عطف مهمی بین روابط ایران و غرب بود و ازجمله وقایعی است که روایت آن مغفول مانده است.
قرار است سریال آخرین شاه را کارگردانی کم نامونشان بسازد. او پیش از این تولیداتی در سینمای مستند داشته است، اما در کارنامه هنری این کارگردان، پروژه بزرگی همچون ساخت سریال چندفصلی، دیده نمیشود. ورایتی درباره کارگردان این سریال نوشته: «کارگردان این اثر موری رزمارین است.»
موری رزمارین درباره مجموعه آخرین شاه گفته است: «بسیاری از مردم امروز (بهویژه جوانها) نمیدانند که قبل از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، در زمان شاه، ایران یکی از غربیترین کشورهای خاورمیانه و قویترین متحد آمریکا و اسرائیل در منطقه بود.» همین جمله نشان از تصوری است که نویسنده و کارگردان این مجموعه دارد و قطعا در ساختهاش هم دیده خواهد شد.
قطعا تا زمانی که این سریال ساخته و پخش نشده باشد، سوالهای زیادی باقی میماند. اما در همان اطلاعیه اول هم عدم اطلاع دادن درست باعث شده است برخی به این موضوع شک کنند که آیا نتفلیکس قرار است این سریال را بسازد یا خیر؟ البته که حضور نتفلیکس حتی بهعنوان پخشکننده هم تاثیرگذار است و سیاستهای همسو به خودش را دنبال میکند.
ملکهای شبیه الیزابت یا همسر جان اف کندی
گفته میشود سریال آخرین شاه، داستان پهلوی و همسر سومش ملکه فرح پهلوی را دنبال میکند. در همان خبر ورایتی، تصویری که از فرح پهلوی در این سریال ارائه میشود را اینگونه مطرح کرده است: «این سریال داستانی قهرمانانه و درنهایت تراژیک یک زن، مادر و ملکه را نشان میدهد که در تلاش برای نجات همسرش، خانوادهاش، خاندانش و میهنش است.» در بخش دیگری از این خبر آمده است: «سریال آخرین شاه از دیدگاه شهبانو فرح پهلوی، مبارزهای حماسی برای بقای سلطنت ایران در چهارراه دنیای مدرن است. شخصیتها در یک حماسه قانعکننده از روابط شخصی، بحرانهای خانوادگی، دسیسههای کاخ، آشوبهای مذهبی و دسیسههایی با ابعاد شکسپیری در هم تنیده شدهاند که همگی در برابر انبار باروت انقلابی در حال جوشیدن قرار میگیرند که مسیر تاریخ را تغییر خواهد داد.»
ظاهرا فرح پهلوی حضور پررنگی در این سریال خواهد داشت و به خاطر همین است که این سریال را شبیه سریال تاج عنوان کردهاند. سریالی درباره ملکه انگلستان! اما توصیفی که در خبر ورایتی از فرح پهلوی شده است اینکه با همسر جان اف کندی، سیوپنجمین رئیسجمهوری ایالات متحده آمریکا مقایسه میشود.
سابقه یک کارگردان کمنامونشان
در اخبار مرتبط با این فیلم آمده است: «موری رزمارین نویسنده، کارگردان و تهیهکننده قسمت آزمایشی مجموعه آخرین شاه است.»
رزمارین در رسانهها به عنوان نویسنده و کارگردان مستندی با نام «خون و اشک: درگیری اعراب و اسرائیل» معرفی شده است. در توضیحات این مستند بلند آمده است که به منشأ درگیری اعراب و اسرائیل میپردازد و افسانههای قدیمی پیرامون این موضوع بحثبرانگیز را به چالش میکشد. در بین معدود نقدهایی که از مستند خون و اشک شده است، عمده آنها گفتهاند این مستند فاقد عمق است و ورود کارگردان به مهمترین مساله خاورمیانه، بسیار سطحی بوده است. این مستند از جانب برخی از منتقدانش کسلکننده عنوان شده تا حدی که نمیتواند مخاطب را همراه خودش کند.
موری رزمارین بهعنوان یک ژورنالیست تحقیقی هم معرفی شده و در خبرها آمده: «رزمارین پیشتر بهعنوان روزنامهنگارپژوهشی با برنامههایی چون «۶۰» در شبکه «ایبیسی» کار کرده است.»
رزمارین دو فیلمنامه بلند به نامهای «ارواح برلین» (Ghosts of Berlin) و «ماجرای دیمونا» (The DIMONA FILE) را هم نوشته است که هر دو آثاری سیاسی محسوب میشوند.
رزمارین در ماجرای دیمونا هم سراغ مساله اسرائیل رفته است. در خلاصه داستان این اثر سیاسی آمده است: «در اواسط دهه 1980، ساندی تایمز لندن مقاله فوقالعادهای را منتشر کرد که اطلاعات شگفتانگیزی را درباره محافظتشدهترین راز اسرائیل برای جهان فاش کرد. این پروژه براساس داستان افشاگری است که ادعا میکرد اسرائیل در حال ساخت برنامه تسلیحات هستهای است؛ درصورتیکه این کشور همیشه این موضوع را منکر شده بود.
مشخص نیست رزمارین از چه زاویهای قرار است سراغ پرونده لو رفتن تسلیحات هستهای اسرائیلیها برود. شخصیت کلیدی ماجرای دیمونا، فردی به نام «مردخای وانونو» تکنسین هستهای نیروگاه اتمی دیمونا است که در سال 1986در مصاحبه با هفتهنامه ساندیتایمز اطلاعات و تصاویری محرمانه از نیروگاه دیمونا و کلاهکهای اتمی اسرائیل در اختیار این نشریه انگلیسی قرار داد. این گزارش تکاندهنده شامل مصاحبه این روزنامه با وانونو بود که وی به همراه اطلاعات ارائهشده 60 عکس هم ارائه و عنوان کرد که اسرائیل به سرعت در حال ساخت سلاحهای هستهای است. بعد از این افشاگری موساد تصمیم به دستگیری این اسرائیلی مراکشیتبار گرفت، اما از آنجا که مردخای وانونو از اسرائیل خارج شده بود و در خاک بریتانیا اقامت داشت، موساد نمیخواست متهم به آدمربایی در خاک بریتانیا شود، از این رو، مقامات موساد تصمیم گرفتند تا با کمک عوامل انسانی وی را ترغیب کنند تا این کشور را به خواسته خود ترک و به کشور ایتالیا سفر کند. پس از آن یک مامور اطلاعاتی زن عضو موساد ماموریت یافت تا بهعنوان یک «توریست آمریکایی» وانونو را متقاعد کند که با یکدیگر برای تعطیلات آخر هفته به شهر رم ایتالیا سفر کنند. کماندوهای موساد او را در رم بازداشت کردند و پس از بازگردانیدن به اسرائیل، در دادگاهی، به اتهام جاسوسی و خیانت به کشور و به علت «افشای اسرار هستهای کشور» به مدت 18 سال زندانی شد. آنچه خواندید مستعد روایت داستان یک عملیات ضدجاسوسی توسط ماموران موساد است نه داستان افشاگری یک تکنسین هستهای و بعید نیست که رزمارین از این زاویه به سراغ ماجرای دیمونا رفته باشد.