پایانِ پژوهش برای پژوهش

روایتی از اجرا شدن ایده کاربردی سازی پایان نامه‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی را در ادامه می‌خوانید.

دکتر محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی : 95 درصد رخدادهای پژوهشی در دانشگاه معطوف به انجام رساله یا پایان‌نامه است که مجموعه‌ای از رخدادهای تکی هستند. این مجموعه و جمع رخدادهای تکی، اگر شیرازه‌ای نداشته باشد هیچ‌وقت نمی‌تواند به رخداد اثرگذاری ختم شود. حداکثر رخدادی که از پژوهش تحصیلات تکمیلی می‌گیریم، اول؛ آموزش پژوهش از سوی پژوهشگر و دوم؛ رسیدن به خروجی (نه دستاورد آثار و پیامد) است. چون خروجی‌اش این است که فرد مقاله‌ای بدهد و فارغ‌التحصیل شود. پژوهش در مرحله فردی، جمع افرادی بوده و هیچ‌وقت پژوهش سازمانی نمی‌شود. اگر به دنبال آثار، پیامد و پژوهش اثرگذار هستیم؛ با توجه به اینکه آنچه در جامعه انجام می‌شود، مجموعه‌ای پیچیده و چندوجهی است، پژوهشی که انجام می‌شود هم باید پیچیده و چندوجهی باشد. پژوهش‌های انفرادی دیگر نمی‌توانند به‌صورت فردی مساله حل کنند. ما به سازمان پژوهش نیاز داریم؛ سازمان پژوهش یعنی دانشگاه. دانشگاه، آمادگاه پژوهشگران نیست، بلکه سازمان پژوهش است.

محمدصادق خیاطیان، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی: خوشبختانه زیست‌بوم فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد در طول سال‌های اخیر رشد کیفی و کمی قابل توجهی داشته است. دانشگاه آزاد اسلامی مراکز رشد و پارک فناوری خود را راه‌اندازی کرده که کارکرد اصلی آنها، کمک به زایش و شکل‌گیری کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و فناور است. سراهای نوآوری دانشگاه آزاد یکی دیگر از ارکان زیست‌بوم فناوری و نوآوری دانشگاه هستند که عمدتا بر شکل‌گیری استارتاپ‌ها و شرکت‌های خلاق متمرکزند. صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی دانشگاه آزاد هم که طی چند سال اخیر تاسیس شده، بازیگر مهم دیگری است که تامین مالی کسب‌وکارهای برآمده از دانشگاه را در مراحل اولیه برعهده دارد. در این زیست‌بوم، رویدادها و نمایشگاه‌های متعددی هم برگزار می‌شود که کارکرد آنها، شبکه‌سازی و به‌هم‌رسانی بازیگران در داخل زیست‌بوم دانشگاه و همچنین با بازیگران زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور است. درواقع باید گفت دانشگاه آزاد در زمینه کمک به حل مشکلات و نیازهای صنعت، دارایی‌های بسیار ارزشمندی دارد که هنوز بسیاری از آنها به فعل نرسیده است.

بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی: «پایش» حرکت بسیار سازنده‌ای به شمار می‌رود که در دانشگاه آزاد شکل گرفته است. طبیعتا برای اینکه بتوانیم ارتباط واقعی بین دانشگاه با صنعت و جامعه را محقق کنیم نیاز به طراحی یکسری نهادها، رویه‌ها و سازکارهای عملیاتی داریم. در حقیقت طرح پایش یک لبیکی به این نیاز بود؛ چراکه بالاخره یک سازوکار نهادینه و روال‌مندی در دانشگاه آزاد اسلامی طراحی شده که از یک‌سو براساس آن جلسات و نشست‌های متعددی با صاحبان صنایع و سازمان‌های مختلف برگزار و نیازهای آنها احصا می‌شود و از طرف دیگر دانشگاه آزاد این نیازها را به موضوعات و پروژه‌های پایان‌نامه‌ای برای دانشجویان مختلف خود در سراسر کشور تبدیل می‌کند. دانشگاه با این کار به نوعی زبان نیاز صنعت و جامعه را به زبان علم و پژوهش دانشگاهی ترجمه می‌کند. این اقدام یک حرکت سازنده و عملیاتی است که می‌تواند محقق‌کننده ارتباط صنعت و جامعه با دانشگاه باشد.
ایمان افتخاری، دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی: برای تحقیقاتی که مرزهای دانش را فتح کرده ارزش بالاتری نسبت به پژوهش‌هایی که مسائل روزمره‌ صنعت، جامعه و... را حل می‌کنند، قائل هستیم. علت هم آن است که پژوهش‌های نوع دوم، پل زدن بین مساله مربوطه و راه‌حل‌های نظری است که فضای علمی و دانش قبلا آن را فتح کرده است، یعنی پژوهشگر باید این پل را بین مساله و دسته‌ای از راه‌حل‌هایی که در فضای دانشی وجود دارد، ایجاد کند و با بهره‌گرفتن و تجمیع برخی پژوهش‌های نظری قبلی، راه‌حل‌های بدیعی را برای مسائل واقعی ارائه کند. واقعیت این است که در فضای کشور باید بیشتر به این دسته از پژوهش ارزش‌دهی شود؛ هرچند تصور می‌کنم فضای امروز جامعه ما نسبت به 10 یا 20 سال پیش در این زمینه رشد پیدا کرده اما کافی نیست. خوشبختانه امروز افراد حس می‌کنند وقتی که می‌توانند دیگران را توجیه کنند که مساله‌ای را از کشور حل کرده‌اند، بازخوردهای مثبت و پاداش‌هایی را هم از حیث مادی و هم از نظر ارزش‌گذاری اجتماعی دریافت می‌کنند. البته نقطه‌ای که امروز در آن قرار داریم نقطه مطلوب نیست.
پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزارت علوم: به‌عنوان دبیرکل شورای عتف همواره نسبت به هر مصوبه‌ای در این شورا به سمت آموزش عالی آمده، تاکید داشتم که باید درخصوص دانشگاه آزاد اسلامی هم جریان پیدا کند؛ چراکه این دانشگاه یک حقیقت در حوزه آموزش عالی کشور به شمار می‌رود که بار زیادی هم در این زمینه به دوش کشیده است. با توجه به تعداد اعضای هیات‌علمی این دانشگاه که فکر می‌کنم بیش از ۲۰ هزار استاد و بیش از یک میلیون دانشجو باشد و معنایش آن است دانشگاه آزاد اسلامی یک‌سوم آموزش عالی را شامل می‌شود و قطعا ظرفیت بسیار خوبی را برای تحقق پژوهش‌های مساله‌محور در اختیار دارد. ‌امیدواریم با همکاری‌هایی که در بخش‌های مربوط به سیاستگذاری آموزش عالی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عتف و ارکان‌های جهت‌دهنده به موضوعات این حوزه مانند دفتر گسترش آموزش عالی وجود دارد، بتوانیم در آینده شاهد تعاملات هرچه بیشتر میان وزارتین و دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان اعضا و بازیگران اصلی آموزش عالی باشیم.