ندا اظهری، خبرنگار گروه دانشگاه: سعید نظری مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان «رجحان صنعت ماد» با برند «رسم کو» در گفت‌وگو با «فرهیختگان» عنوان کرد: «محصولی که ما تولید کرده‌ایم «پیگ» یا «توپک هوشمند» است که برای بازرسی خطوط لوله نفت و گاز استفاده می‌شود. در کشور نزدیک 100 هزار کیلومتر خط لوله پرفشار برای انتقال نفت، گاز و فرآورده‌های بنزین و گازوئیل داریم. طبق استاندارهای بین‌المللی باید هر پنج سال یک بار این خطوط به وسیله پیگ‌های هوشمند بازرسی یا پیگ‌رانی شوند.» او درباره نوع بازرسی خطوط لوله توسط این محصول افزود: «بازرسی این محصول از نوع بازرسی فنی است، یعنی این دستگاه می‌تواند تمامی عیب‌های خط لوله را به صورت کامل شناسایی کند. این بازرسی‌ها تاکنون به‌طور کامل توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌گرفت که متاسفانه تمام اطلاعات خطوط لوله با جزئیات کامل به خارج منتقل می‌شد. درواقع تفسیر داده‌ها در خارج از کشور انجام ‌می‌شد و سپس در اختیار کارفرماهای وزارت نفت قرار می‌گرفت.» به گفته نظری، هر سال مقدار قابل توجهی ارز از کشور خارج می‌شد و به دلیل محدودیت برای حضور در کشور‌های خارجی و انتقال اطلاعات به کشور، این تجهیز به‌عنوان فناوری جزء ۱۰ قلم کالای استراتژیک، فناورانه و مورد نیاز وزارت نفت شناسایی و از طرف معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، محصول دانش‌بنیان با اولویت ملی شناخته شده است.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان درباره بومی‌سازی پیگ هوشمند عنوان کرد: «خوشبختانه ما این محصول را به صورت کامل بومی‌سازی کرده‌ایم و ساخت آن در داخل انجام شده و قسمت‌های الکترونیکی، مکانیکی و بخش اصلی مربوط به تفسیر داده‌ها و نرم‌افزارهای تخصصی آن در شرکت توسعه داده شده است. تاکنون در چند خط لوله گاز و فراورده‌ مایعات تست‌های عملیاتی و آزمایشی انجام گرفته و تاییدیه‌های وزارت نفت دریافت شده و ما موفق به دریافت مصوبه تولید بار اول وزارت نفت برای این محصول شدیم.»
رباتی که لوله‌ها را در تمام ابعاد ارزیابی می‌کند
نظری اظهار کرد که این محصول را حتی می‌توان به‌عنوان یک ربات در نظر گرفت. این محصول در داخل خط لوله قرار می‌گیرد و همراه نفت و گاز حرکت می‌کند. درواقع بدون اینکه در انتقال نفت و گاز انقطاعی اتفاق بیفتد با همان شرایط فشار، کار بررسی و پایش را انجام می‌دهد. او معتقد است که این محصول می‌تواند در یکبار تا ۲۵۰ کیلومتر اسکن را در خطوط لوله انجام دهد و تمام خوردگی‌های داخلی و خارجی و حتی جدارهای داخلی لوله را به‌طور کامل شناسایی کند. این محصول حتی می‌تواند وقتی از داخل لوله حرکت می‌کند عیب‌های ایجاد شده در جداره بیرونی لوله را که در زیرزمین و پوشیده هستند، شناسایی کند. نظری به فناوری MFL (نشت شار مغناطیسی) استفاده شده در این دستگاه اشاره کرد و گفت: «درست است که ما این محصول را تولید کرده‌ایم اما درواقع به کارفرماهای نفت و گاز، خدمات ارائه می‌دهیم و محصول را در اختیار آنها نمی‌گذاریم. به‌طور متوسط، کشور سالانه به بازرسی ۲۰ هزار کیلومتر خط لوله با سایز هشت تا ۵۶ اینچ این محصول نیاز دارد.»
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان درباره قابلیت شناسایی این محصول عنوان کرد: «این پیگ می‌تواند تمامی مشخصات فنی خط لوله شامل طول شاخه‌های لوله، ضخامت لوله‌ها، وضعیت سرجوش‌ها و وضعیت پوشش لوله‌ها را شناسایی و پایش ‌کند. این سیستم حتی می‌تواند خوردگی‌ها و عیوبی را که قبل از احداث خط لوله، روی لوله وجود داشته شناسایی کند. همچنین این دستگاه می‌تواند تغییر شکل‌هایی را که روی لوله در زمان احداث رخ می‌دهد، شناسایی کند و گزارش جامعی از وضعیت خط لوله را به کارفرما ارائه دهد. این فناوری همچنین قابلیت تشخیص و ارائه مسیر خط لوله با استفاده از سیستم ناوبری داخل دستگاه را دارد.»

از ارزبری میلیون دلاری جلوگیری کردیم
نظری پیرامون عدم عرضه این محصول به کارفرماها اظهار کرد: «از آنجایی که تفسیر داده‌های این محصول اصلی‌ترین بخش این فناوری محسوب می‌شود، تولیدکنندگان آن در دنیا این محصول را نمی‌فروشند بلکه تنها خدمات حاصل از آن را ارائه می‌دهند. اگر محصول فروخته شود به‌طور کلی باید فناوری به فروش برسد. در زمان‌های خیلی قدیم یک‌بار این فروش فناوری به مبلغ خیلی هنگفت اتفاق افتاد اما در حال حاضر، وقتی شرکت‌ها فناوری را ایجاد می‌کنند، به جای فروش محصول، خدمات آن را ارائه می‌دهند. لازم به ذکر است که کارفرماها حتی در صورت خرید محصول هم امکان استفاده از آن را ندارند. ما با تولید این محصول فناورانه، به لحاظ ارزبری هم حدود 40 تا 50 میلیون یورو در سال مانع از خروج ارز از کشور می‌شویم. بازاری که سالانه برای این محصول وجود دارد به همین میزان است و به عبارتی، ارزبری یا انتقال ارز از کشور به‌طور کامل قطع می‌شود. ما در حال حاضر، پیشنهادهایی برای ارائه خدمات به کشورهای اطراف را هم داریم.» به گفته نظری، این فناوری تنها در اختیار سه تا چهار کشور دنیاست و با توجه به وضعیتی که در منطقه حاکم است، امکان صادرات این خدمات به کشورهای خارجی هم وجود دارد. امیدواریم فرآیند انتقال ارز معکوس شود و ارز از خارج به داخل منتقل شود.