ندا اظهری، مترجم: در آخرین نظرسنجی سالانه، به 2636 مدیر ارشد دانشگاهی ایمیل سوالات ارسال و درنهایت، 331 نظرسنجی از مدیران ارشد دانشگاههای دولتی و خصوصی جمعآوری شده است. از جمع 331 موسسهای که در این نظرسنجی شرکت کردهاند، 159 موسسه دولتی و 165 موسسه غیرانتفاعی خصوصی و هفت موسسه نیز انتفاعی هستند.
مدیران ارشد دانشگاهی شرکتکننده اظهار کردند که بهرغم توسعه فناوری هوش مصنوعی در دنیا و افزایش قدرت و پتانسیل مخرب هوش مصنوعی، بیشتر موسسات هنوز سیاستهای حاکم بر استفاده از این فناوری را منتشر نکرده و حتی بیشتر این مراکز آموزشی، برنامه درسی مدون و مشخصی را برای این حوزه بررسی نکردهاند تا مطمئن شوند که دانشجویان برای رشد هوش مصنوعی در محیط کار از آمادگی بالایی برخوردارند. با توجه به تداوم حملات رژیمصهیونیستی به غزه و نزدیک بودن انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، از هر 10 نفر، حدود چهار نفر گفتهاند که رویدادهای جهانی، سیاستهای گفتمانی را در دانشگاههای آنها تحت فشار قرار داده تا حدی که نیاز به بازنگری داشتهاند. البته این موارد، تنها برخی از نتایج نظرسنجی گستردهای است که در 2024 از مدیران ارشد دانشگاهها صورت گرفته است. البته نظرسنجیهایی هم از متخصصان درمورد مسائل عادی مدیریت دانشگاهی انجام شده که در زمان اعمال بودجههای فشرده، کاهش ثبتنام و گرمای سیاسی معمولا بیشتر میشود. در چنین شرایطی سوالاتی چون احتمال تعطیل شدن برنامههای تحصیلی، افزایش گردش مالی کارکنان و... از مدیران ارشد دانشگاهها مطرح میشود. 331 مدیری که نظرسنجیهای کامل یا جزئی را ارائه کردند، نظرات خود را درمورد این پرسشها همراه با طیفی از چالشهای آموزش عالی ارائه کردند.
دانشگاهها کاری برای رواج هوش مصنوعی نکردهاند
همانند نظرسنجی Inside Higher Ed در سال 2024 که روی روسای دانشگاهها انجام شد، این اولین باری است که نظرسنجی سالانه کارشناسان این مرکز در حوزه هوش مصنوعی مطرح شد. این پرسشها در لحظه مهمی مطرح میشوند. هوش مصنوعی مولد در سال گذشته با سرعت بالایی پیشرفت کرد و این فرضیه را به وجود آورد که هم دانشجویان و هم اعضای هیاتعلمی میتوانند از این فناوری برای تولید مقالات ژورنالی استفاده کنند که مانند انسانها بدون کمک نوشته شده است. استاد دانشگاه «ویتورث» و رئیس انجمن مدیران ارشد دانشگاهی معتقد است که این درصد، در نگاه نخست، پایین به نظر میرسد. اما او تاکید کرد که سیاستهای سرقت ادبی برای بسیاری از موسسات به نوعی بر هوش مصنوعی مولد نیز حاکم است، به این معنا که دانشجویان از بهرهمندی از هر آنچه کار خودشان نباشد، منع میشوند. طبق این نظرسنجی، 63 درصد مدیران ارشد (از هر 10 مدیر، 6 مدیر) اعلام کردند که به نوعی سیاست هوش مصنوعی در موسسات آنها در حال انجام است. از هر هفت مدیر ارشد دانشگاه (14 درصد)، تنها یک نفر معتقد است که کالجها یا دانشگاهها، به بازبینی برنامههای درسی در راستای سیاستهای هوش مصنوعی پرداختهاند تا اطمینان حاصل کنند دانشجویان را برای استفاده از این فناوری در حرفه و شغل آینده آماده میکنند که البته این تعداد باید افزایش یابد. دنیا به سمت و سویی حرکت میکند که بهزودی در سلطه کامل هوش مصنوعی در خواهد آمد و آن زمان است که متوجه میشویم هیچ کاری برای مواجهه دانشجویان با این پدیده انجام ندادهایم.
هوش مصنوعی مولد تهدیدی برای دانشگاه؟
حدود نیمی از مدیران ارشد دانشگاهی نگرانی خود را از تهدید هوش مصنوعی مولد برای تمامیت دانشگاهی عنوان کردهاند و 26 درصد دیگر از مدیران نیز نگرانی شدیدی از این موضوع را بیان کردند. مدیر ارشد دانشگاه «تولسا» به وحشت و ترس زیاد خود از پیامدهای یکپارچگی تحصیلی اشاره کرده و به دنبال آن است که استفاده از هوش مصنوعی مولد را در هر مأموریتی در کالج ممنوع کند؛ این در حالی است که مدیران دیگر در حال بررسی دورههای مختلف هستند تا از طریق آنها بتوانند از حداکثر قابلیتهای هوش مصنوعی برای آمادهسازی دانشجویان برای مواجهه با آینده بهره ببرند. به گفته این مدیر ارشد دانشگاهی بهتر است از رویکردهای کاملا متفاوتی در کلاسهای درس برای سیاستهای هوش مصنوعی استفاده کرد. اما باید هشدار داد که اعضای هیاتعلمی که صرفا هوش مصنوعی را ممنوع اعلام کرده و چگونگی تدریس خود را در واکنش به آن تغییر نمیدهند، با تقلب گستردهای مواجه خواهند شد. این مدیر ارشد بیشتر طرفدار نوشتن در کلاس درس و تمرکز روی فرآیند به جای محصول است. بنابراین اگر هوش مصنوعی بتواند کاری را انجام دهد که دانشگاهها از دانشجویان میخواهند، پس احتمالا سوالی که پرسیده میشود، اشتباه است.
نگرانی از اعتراضات در آستانه انتخابات 2024 آمریکا
اعتراضات پرشور دانشگاههای آمریکا در حمایت از جنگ غزه، پستهای جنجالی اعضای هیاتعلمی در رسانههای اجتماعی درباره خشونت و حتی بازجوییهای کنگره از روسای دانشگاهها به دلیل رفتارهای ستیزهجویانه علیه رژیمصهیونیستی نگاههای ملت را به سوی دانشگاهها معطوف کرده است. در این میان جنگ، تنها یکی از موضوعات مهمی است که در انتخابات آینده مطرح میشود و شامل مبارزه دوباره جو بایدن و دونالد ترامپ، برای به دست آوردن کرسی رئیسجمهوری است؛ بهطوری که تعداد و شدت اعتراضهای دانشجویی بیشتر خواهد شد و این، یادآوری برای سقوط دانشگاهها خواهد بود. بیش از نیمی از مدیران ارشد دانشگاهی شرکتکننده در این نظرسنجی از نگرانیهای خود نسبت به نتایج انتخابات امسال گفتهاندکه بر فضای آزاداندیشی در دانشگاههای آنها تاثیر خواهد گذاشت. در ماههای پیش رو و نزدیک شدن به زمان انتخابات، بهطور قطع ناآرامیها در دانشگاهها بیشتر خواهد شد. در این راستا باید دید که در حال حاضر، مدیران ارشد دانشگاهها، وضعیت آزادی بیان را چگونه ارزیابی میکنند؟ بیش از 60 درصد شرکتکنندگان در این نظرسنجی، فضای حاکم بر دانشگاهها را برای پژوهش و گفتوگوهای آزاد در محوطه دانشگاه خوب یا عالی ارزیابی کردند اما تنها 27 درصد، وضعیت مشابهی را برای آموزش عالی ارزیابی کردند. اما به گفته مدیر ارشد دانشگاه «تولسا»، این مساله که مدیران ارشد تصور میکنند اقدام درستی را در پیش گرفتهاند، نوعی سرگرمی محسوب میشود و آنها در نظرسنجی اشاره کردند که پژوهشهای آزاد به خودی خود مورد مناقشه است و اختلافات زیادی درباره این امر وجود دارد که اقدام درستی که باید انجام داد، به چه معناست. بهعنوان مثال، عنوان کرده است که او و موسسهاش به اصول شیکاگو پایبند هستند؛ به این معنا که دانشگاه شیکاگو بهطور گستردهای بیانیه آزادی بیان را اجرایی کرده است. در بخشی از این بیانیه آمده است: نگرانی در مورد مدنیت و احترام متقابل هرگز نمیتواند بهعنوان توجیهی برای پایان دادن به بحث درباره ایدهها مورد استفاده قرار گیرد؛ هرچند این ایدهها ممکن است برای برخی توهینآمیز یا ناپسند باشد.
بهرغم دیدگاه مثبت درباره پژوهشهای آزاد دانشگاهی، حدودا 40 درصد از مدیران ارشد اعلام کردند که رویدادهای جهانی بر سیاستهای گفتمانی موسسات ممکن است مدیران را تا مرز نیاز به بازبینی این سیاستها پیش برد. حدود سهچهارم شرکتکنندگان در این نظرسنجی نیز اظهار کردند که کالجها و دانشگاههای آنها اقداماتی را برای آموزش به دانشجویان و کارمندان خود درمورد اهمیت آزادی بیان و آمادهسازی آنها برای تعامل با افراد مخالف انجام دادهاند. درواقع، در این بین، کثرتگرایی و دموکراسی دست به دست هم میدهند و این دقیقا همان چیزی است که مدیران باید دانشجویان را برای مقابله با آن آماده کنند. در این نظرسنجی همچنین از مدیران ارشد سوال شده که آیا دانشگاههای آنها برنامههای واضحی برای پاسخ به نگرانیهای مختلف مرتبط با سخنرانی آنها دارند یا خیر. در این میان، تنها 36 درصد عنوان کردهاند که سیاست روشنی برای پاسخ به شکایات دانشجویان درمورد سخنرانی خارج از دانشگاه مدیران دارند و تنها 31 درصد اشاره کردهاند که سیاستی برای مقابله با حملات خارجی نسبت به استادان دانشگاهی دارند.
70 درصد مدیران دانشگاهی پذیرش نژادی دانشجو را عالی دانستند
حدود 60 درصد از شرکتکنندگان در این نظرسنجی بر این باورند که تصمیم دیوان عالی آمریکا در سال گذشته مبنیبر ممنوعیت پذیرش براساس نژاد، تنوع نژادی دانشجویان را در کل آموزش عالی کاهش میدهد. اما تنها 11 درصد درمورد موسسات خاص، این مساله را مطرح کردهاند. این امر ممکن است بیانگر این موضوع باشد که برخی موسسات که پیشتر پذیرش دانشجو را براساس قوانین نژادپرستانه انجام میدادند، راهحلهایی پیدا کردهاند یا با این تصمیم سازگار شدهاند. اما این واقعیت نیز وجود دارد که تنها تعداد کمی از موسسات هستند که در مرحله نخست پذیرش دانشجو، گزینشی عمل کرده و نژادپرستانه انتخاب میکنند. بیش از 70 درصد مدیران ارشد، روابط نژادی در دانشگاههای خود را خوب یا عالی ارزیابی کردند، در حالی که تنها 2 درصد اجرای این روابط را ضعیف دانستند. باوجوداین، در مورد آموزش عالی، کمی کمتر از 30 درصد اظهار کردند که روابط نژادی در دانشگاه خوب یا عالی بوده و بیش از 70 درصد، آن را منصفانه یا ضعیف توصیف کردند.
موافقت 40 درصدی مدیران با کاهش رشتههای دانشگاهی
رای شورای حکام دانشگاه ویرجینیای غربی در سال گذشته به حذف رشتههای زبان خارجی و سایر پیشنهادها، موجی از شوک را به دانشگاه وارد کرد، چراکه انتظار نمیرفت این دانشگاه دولتی که از نظر پژوهشی هم مرکزی شاخص محسوب میشود، تا این حد بتواند کاهش در رشتههای دانشگاهی خود را اجرایی کند. اما در این میان، چند دانشگاه کوچکتر نیز پیشنهادهای خود را در واکنش به کاهش ثبتنام و سایر چالشها حذف کردهاند. البته پیشبینیها حکایت از آن دارد که ممکن است کاهشهای بیشتری هم در راه باشد. بیش از 42 درصد از مدیران ارشد دانشگاهی که در این نظرسنجی شرکت کردهاند، موافقت خود را با کاهش رشتههای دانشگاهی تا پایان سال تحصیلی آینده اعلام کردند. درمورد بودجه و امور مالی، از هر 10 مدیر، 8 نفر (82 درصد) موافق یا کاملا موافق هستند که چالشهای مالی شامل درآمد، فرصتهای بازار و سود، در بحث پیرامون راهاندازی رشتههای جدید دانشگاهی نقش دارند. در عین حال، چشمانداز رشتههای جدید یا توسعهیافته آکادمیک مبهم به نظر میرسد، بهطوری که حدود سه نفر از هر چهار مدیر ارشد در انواع موسسات (74 درصد) موافق یا کاملا موافق هستند که بیشتر بودجه جدیدی که موسسه آنها برای رشتههای دانشگاهی اختصاص میدهد، باید از تخصیص دوباره تامین شود نه درآمد جدید. 35 درصد از مدیران هم در این نظرسنجی اعلام کردهاند که موسسات آنها احتمالا تعداد رشتههای دانشگاهی خود را تا پایان سال تحصیلی آینده کاهش خواهد داد.
60 درصد معتقدند پیش از کرونا، استخدام اعضای هیاتعلمی راحتتر بود
هدف قرار دادن حکمرانی مشترک و برخی رشتههای دانشگاهی توسط قانونگذاران محافظهکار و متولیان دانشگاه، نگرانیهایی را درمورد فرار اعضای هیاتعلمی از ایالتهایی که آبستن این اتفاق بودند، افزایش داده است؛ اگرچه هنوز مشخص نیست که این اتفاق رخ میدهد یا خیر. در سراسر کشور، منبع احتمالی دیگری نیز برای کاهش گردش مالی این استادان مطرح شده، بهطوری که تورم، دستمزدها را کاهش داده و کارگران خواهان افزایش حقوق هستند. حدود دوسوم مدیران اظهار کردهاند که موسسات آنها نرخ گردش مالی بالاتر از حد معمولی را برای کارکنان خود در نظر گرفتهاند بهطوری که 35 درصد از مدیران نظر مشابهی را اعلام کردند. همچنین 60 درصد نیز اظهار کردند که استخدام اعضای هیاتعلمی در حال حاضر دشوارتر از دوران همهگیری است. سهم بیشتری از شرکتکنندگان در نظرسنجیای که از کالجها و دانشگاههای غیرانتفاعی خصوصی بودهاند، شاهد جابهجایی کارمندان عالی رتبهتری در مقایسه با سازمانهای دولتی بود. در عین حال، در آموزش عالی، 40 درصد مدیران این موسسات که به تازگی دستمزدها را تغییر دادهاند، معتقدند که نرخ پایینتر گردش مالی در سازمانهای غیرانتفاعی خصوصی به دلیل حفظ و مشارکت اعضای هیاتعلمی بیشتر از زمان قبل از همهگیری بوده است. مدیر اجرایی مرکز «مشارکت در مشاغل آکادمیک» در آموزش عالی دانشگاه هاروارد عنوان کرد که دانشگاهیان نگاه گستردهتری به مشاغل خارج از دانشگاه دارند، بهطوری که قادرند دستمزدهای بهتر و متعادلتری را بین کار و زندگی برقرار کنند. او عنوان کرد که اعضای هیاتعلمی با تقاضاهای رو به رشد از جمله انتظارات بیشتر در حوزه تدریس، روند طولانیتر انتشار مقاله، کمکهای مالی و محدودیتهای بالاتر برای تصدی شغل مواجه هستند.
مدیران قراردادهای طولانیمدت با هیات علمی را ترجیح میدهند
در دهههای اخیر نسبت اعضای هیات علمی آموزش عالی که قراردادهای دائمی ندارند، در حال افزایش است. در این نظرسنجی، از مدیران ارشد سوال شده که استادان با قراردادهای دائمی و احتمال ماندگاری در این سمت تا چه اندازه میتوانند در کارکرد آنها موثر باشند. بیش از 60 درصد آنها معتقدند که میزان عمر قرارداد تأثیر زیاد یا بسیار زیادی در افزایش کارکرد آنها دارد. نیمی از آنها نیز بر این باورند که از قراردادهای درازمدت به جای دائمی استقبال میکنند. قراردادهای طولانیمدت به مدیران دانشگاهی این امکان را میدهد که در مواجهه با مشکلات بودجهای و مالی دانشگاهی، راحتتر بتوانند استادان را تعدیل نیرو کنند. 45 درصد مدیران موافق یا بسیار موافق هستند که بیشتر فعالان در بازار کار فعلی آمریکا را دانشجویان مقاطع دکتری تشکیل میدهند.
97 درصد مدیران از نیازهای سلامت روان دانشجویان کارشناسی آگاهند
بیشتر مدیران ارشد دانشگاهی معتقدند که در حد متوسط یا زیاد نسبت به وضعیت کلی سلامت روان در حوزههای مختلف دانشگاهی آگاه هستند، به طوری که این میزان آگاهی را 97 درصد نسبت به دانشجویان کارشناسی و 95 درصد نسبت به اعضای هیات علمی اعلام کردهاند. 55 درصد از آنها گفتهاند که موسسات آنها آموزش اختیاری به مدیران میدهد تا به آنها در شناسایی وضعیت سلامت روان دانشجویان و اعضای هیات علمی کمک کنند. در این میان، 20 درصد مدیران وجود این آموزشها را الزامی دانستهاند.