ادعای طالبان در پرداخت حقابه مورد توافق میان تهران و کابل

سید حسین مرتضوی، معاون سفارت ایران در کابل با عبداللطیف منصور، وزیر انرژی و آب حکومت طالبان گفت‌وگو کرد. منصور در این دیدار با اشاره به بارش‌های اخیر در افغانستان گفت: «امسال با توجه به بارش‌های اخیر حجم مناسبی از آب هم از سد «کجکی» و هم از سیلاب‌های پس از این سد به سمت مرز‌های مشترک با ایران جاری شد که با تمهیدات و اقدامات اصلاحی که صورت گرفت شاهد آن بودیم که در دو مرحله هم در اواخر سال 1402 و هم فروردین و اردیبهشت ماه 1403 حقابه مورد توافق میان تهران و کابل به سمت مرزهای استان سیستان و بلوچستان رهاسازی شد.» سید حسن مرتضوی نیز اظهار داشت: «امیدواریم روند اصلاح در بندکمال‌خان تکمیل شده و موضوع آبی به یک عنصر همگراکننده میان تهران و کابل تبدیل شود.»

گفتنی است؛ طبق ‌ماده 2 و 3 معاهده هیرمند، درصورت نرمال و فوق نرمال بودن جریان آب در ایستگاه آب‌‌سنجی ‌دهراوود، افغانستان موظف است حقابه ایران (برای مصارف شرب و زراعت) به میزان متوسط ۲۶ مترمکعب بر ثانیه معادل ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب در سال بدهد.

محمد نبی جلالی، پژوهشگر دکتری منابع آب دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» بیان کرده بود: «برخلاف تمام قوانین بین‌‌المللی و معاهده هیرمند، چند برابرش به یک شوره‌زار بی‌سکنه منحرف شده و تبخیر شد تا به قول برخی اکوسیستم شوره‌‌زار هم احیا شود. دوما طبق جدول تقسیمات ماهانه داریم که براساس ماده ۲ و ۳ باید حقابه به‌صورت لحظه‌‌ای و در تمام طول سال از سد کجکی رهاسازی شود. یعنی جریان آب نباید در هیچ لحظه‌ای قطع شود، عزیزان افغانستانی مطلع‌‌ترند. مردم محلی حوضه آبریز هیرمند به امید اینکه به موقع آب روانه مزارع‌شان شود، می‌توانند برنامه‌‌ریزی کنند.»

پژوهشگر منابع آب دانشگاه تهران نیز اظهار کرد: «درست است اندک آبی به‌سمت کشور ما روانه شده اما ذکر چند نکته ضروری است. اولا همین آبی هم که روانه شده طبق معاهده حقابه شرب و زراعت است و با توجه به اینکه در این مناقشه غیر از ایران و افغانستان، بازیگر سومی نیز به نام محیط‌زیست حضور دارد که نفس می‌کشد و مرزهای سیاسی انسان‌ساخت ما را نمی‌شناسد. حق محیط‌زیست سالم حتی طی سالیان اخیر جز حقوق بشر هم به‌رسمیت شناخته شده است، بنابراین باید بدانیم حقابه تالاب‌های هامون جدای از حقابه معاهده است.»