زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: مذاکره‌کننده اصلی آمریکا در بحران غزه، روز جمعه برای مذاکرات آتش‌بس به قاهره رفت تا مذاکرات جدی برای برقراری آتش‌بس را در غزه شروع کند. تا الان جزئیاتی از آنچه قرار است در این مذاکرات از جانب آمریکایی‌ها مطرح شود، گفته نشده اما آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا پیشنهاد این کشور را «بسیار سخاوتمندانه» دانسته است و از طرفی هم حماس در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده که با «روحیه مثبت» برای انجام مذاکرات راهی قطر می‌شود. نای آنچه مقامات مصری گفته‌اند این مذاکرات قرار است با حضور میانجی‌‌های مصری بین حماس و آمریکا برقرار شود. با این حال اما نتانیاهو ادعا کرده که چه توافقی شکل بگیرد چه نه، به رفح حمله خواهد کرد. اسامه حمدان نیز یکی از اعضای ارشد جنبش مقاومت نیز اظهار داشته که «اگر حمله به رفح آغاز شود، مذاکرات برای دستیابی به توافق برای آزادی اسرا پایان خواهد یافت.»

 مذاکرات قاهره روی جزئیات متن نهایی؟
پیش از سفر برنز به قاهره، المیادین متن اولیه‌ای از توافق حماس و رژیم‌صهیونیستی برای انجام مذاکرات آتش‌بس منتشر کرد و هدف از این توافق را «آزادی تمامی اسرای صهیونیست نزد گروه‌های فلسطینی» که شامل نظامیان، غیرنظامی‌ها، سرباز زنده یا مرده می‌شود دانست و علاوه‌بر این نوشت که توافق دارای سه مرحله خواهد بود که در مدت 40 روز اجرایی می‌شود و پس از این قابلیت تمدید هم دارد که در مرحله اول صهیونیست‌ها از مناطق مسکونی غزه به «سمت شرق غزه» تا «نزدیکی مرز» عقب‌نشینی خواهند کرد. در مرحله دوم تمهیدات لازم برای بازسازی خانه‌های ویران‌شده، تاسیسات نظامی و غیرنظامی در نظر گرفته می‌شود و در مرحله سوم هم تبادل تمام اجساد و کشته‌شدگان طرفین پس از شناسایی صورت می‌گیرد. علاوه‌بر این سی‌ان‌ان نیز در گفت‌وگو با یک مقام دیپلماتیک خارجی، اظهار داشت که مقامات حماس در حال بررسی پیشنهاد جدیدی هستند که مقامات مصری‌ آن را پیشنهاد دادند. اگر آنچه منتشرشده متن نهایی توافق حماس و سیا باشد، به نظر می‌رسد مذاکرات قاهره روی جزئیات این توافق خواهد بود. با این حال اما نمی‌توان با قاطعیت گفت توافق احتمالی نهایی همان متنی خواهد بود که به نقل از المیادین منتشر شده و قرار است روی جزئیات آن مذاکرات صورت بگیرد یا دو طرف توافق دیگری را تنظیم خواهند کرد. با این همه به نظر می‌رسد، مقامات حماس و آمریکایی دید مثبتی نسبت به مذاکرات قاهره داشتند. هیات حماس پیش از حضور در قاهره برای مذاکرات در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد «تایید می‌کنیم» که با «روحیه مثبت» برای دستیابی به توافق آتش‌بس به قاهره می‌روند و مصمم هستند تا «توافق را برای برآورده کردن خواسته‌های مردم نهایی کنند.» از طرفی هم مقامات آمریکایی اظهار داشتند پیشنهادی که برای دستیابی به توافق ارائه کردند، «بسیار سخاوتمندانه» است.

 شکاف میان بایدن و بی‌بی‌ در مذاکرات آتش‌بس بیرون زد
اگرچه به نظر می‌رسد مذاکرات آمریکا با مقامات حماس به مراحل حساسی رسیده اما نتانیاهو همچنان تلاش می‌کند در رسانه‌ها از جدیت ارتش رژیم برای حمله به رفح صحبت کند و او اخیرا ادعا کرده که چه توافق بشود، چه نه، حمله به رفح انجام خواهد شد. اظهاراتی که با واکنش حماس همراه شده و اعضای ارشد جنبش مقاومت هم در نقطه مقابل اظهار داشتند اگر حمله‌ای به رفح صورت گیرد، مذاکرات آتش‌بس متوقف خواهد شد. رسانه‌های صهیونیستی نیز اظهارات متفاوتی را درباره مذاکرات مطرح کردند اما همه این رسانه‌ها روی مهم و حساس بودن مذاکرات تاکید داشتند، با این حال برمبنای آنچه یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفته آنچه مقامات اسرائیلی درمورد پیشنهاد آتش‌بس به دولت بایدن ارائه کردند مورد تایید آنها قرار نگرفته است. آنها معتقدند طرح نتانیاهو در رفح استراتژی کاملی برای محافظت از غیرنظامیان در نظر نگرفته است. به نظر می‌رسد با توجه به آنچه نتانیاهو درمورد حمله به رفح مطرح کرده و پیشنهاداتی که مورد تایید بایدن قرار نگرفته، میان نتانیاهو و بایدن درمورد نحوه مذاکرات اختلاف نظر وجود دارد و حالا دولت بایدن یک‌تنه به دنبال به نتیجه رساندن مذاکرات آتش‌بس با حماس است و در صورتی که نتانیاهو برمبنای اظهارات خود اقداماتی را در رفح آغاز کند، شکاف میان دولت بایدن و نتانیاهو بار دیگر سرباز می‌کند. حالا نتانیاهو در داخل با دو جریان مواجه است، از طرفی آمریکایی‌ها برای پذیرش مذاکرات آتش‌بس به بی‌بی‌ فشار وارد می‌کنند و از طرفی هم برخی در داخل سرزمین‌های اشغالی برای پذیرش مذاکرات آتش‌بس به دولت فشار وارد می‌کنند، بخشی از ائتلاف راست افراطی نتانیاهو، او را تحت فشار قرار دادند تا با پیشنهاد آتش‌بس که روی میز است، موافقت نکند و ارتش هم به عملیات زمینی خود در رفح تا نابودی حماس ادامه دهد، این طیف از ائتلاف نابودی حماس را بر آزادی اسرا ارجح می‌دانند. دولت نتانیاهو حالا در یک دوگانه قرار دارد، در یک سمت اگر مذاکرات آتش‌بس را بپذیرد و از حمله به رفح صرف‌نظر کند مشخصا برخلاف آنچه هدف خود از شروع حمله زمینی به غزه ادعا کرده عمل کرده و علنا شکست را پذیرفته است. اما در سمت دیگر ادامه جنگ علاوه‌براینکه فضای افکارعمومی حتی در اروپا و آمریکا را به زیان اسرائیل تغییر داده است، پای نخست‌وزیر رژیم را هم به دادگاه لاهه کشانده است و در داخل هم تظاهرات خانواده‌های اسرای صهیونیستی نیز همچنان ادامه دارد. از طرفی برخی مقامات رژیم صریحا این را اعلام می‌کنند که آغاز حمله زمینی به رفح منجر به فروپاشی کامل رژیم می‌شود. اسحاق بریک، اخیرا در اظهارنظری گفته:«اگر جنگ ادامه پیدا کند، باعث فروپاشی اسرائیل از نظر نظامی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خواهد شد. حتی اگر حماس و حزب‌الله دقیقا همان‌طور که امروز می‌جنگند، بدون غافلگیری نظامی ادامه دهند، اسرائیل به‌خودی‌خود فرومی‌پاشد.» طولانی شدن جنگ درحالی‌که در واقعیت شکست‌هایی برای صهیونیست‌ها چه در مواجهه با ایران چه محورهای مقاومت به همراه داشته، کار ادامه جنگ را با مشکل مواجه و فشارها را بیشتر کرده است. امری که صهیونیست‌ها را در دوراهی پذیرش آتش‌بس یا حمله به رفح قرار داده است.

 واشنگتن به دنبال کنترل شرایط نابسامان دانشگاه‌ها با مذاکرات آتش‌بس
آمریکا درست در سال انتخابات ریاست‌جمهوری درگیر تظاهرات زنجیره‌ای دانشجوها در دانشگاه‌های خود علیه اسرائیل شده است. این اتفاق درست بعد از تصویب کمک 26 میلیارد دلاری کنگره به اسرائیل شروع شده و تا نزدیک‌ترین دانشگاه به کاخ سفید، یعنی جورج واشنگتن هم رسیده است. علاوه‌بر این تصاویری که درگیری‌ها در دانشگاه‌ها میان دانشجوها و پلیس آمریکا در رسانه‌های جهانی منتشر شده هم جو منفی علیه آمریکا را تشدید کرده است. اگرچه رسانه‌های آمریکایی تلاش کردند سرکوب و برخورد با این اعتراضات را با نام یهودستیزی توجیه کنند، اما بعد از شروع زنجیره ‌این تجمعات در دانشگاه‌های آمریکا حالا تجمعات دانشجویی به اروپا هم رسیده و دردسرهای زیادی برای دولت‌های اروپایی ایجاد کرده است. آمریکایی‌ها اگرچه پیش از این نیز به‌خاطر حمایت از رژیم در عرصه‌های بین‌المللی واکنش‌های منفی داشتند و در داخل نیز با ادامه جنگ به تعداد افرادی که مخالف حمایت آمریکا از حملات رژیم بودند، افزوده می‌شد، تصویب بسته مالی جدید آمریکا و به راه افتادن تجمع‌ها در دانشگاه‌های آمریکا این نارضایتی را به اوج خود رسانده است. در چنین شرایطی به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح تا حدی می‌تواند اعتراضات به‌وجودآمده داخل آمریکا را مدیریت و کاهش دهد. براین اساس به نظر می‌رسد یکی از عوامل اصلی که آمریکا حالا جدی‌تر از گذشته برای به نتیجه رسیدن توافقات با حماس تلاش می‌کند کنترل شرایط اعتراضی است که در دانشگاه‌های آمریکا به راه افتاده است. دولت بایدن همچنان تلاش می‌کند تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در مواجهه با اتفاقاتی که در غزه رخ می‌دهد دست به عصا حرکت کند تا بیش از این فشارها علیه دولت بایدن تشدید نشود. با این حال اما همچنان این نگرانی وجود دارد که به نتیجه نرسیدن مذاکرات به معنی آغاز حمله رژیم به رفح است، موضوعی که حداقل در شرایط فعلی تنها چیزی است که آمریکایی‌ها آن را نمی‌خواهند.

 مشاور نزدیک بایدن در قاهره
ویلیام برنز پیش از این هم مذاکراتی را برای برقراری آتش‌بس آغاز کرده بود، این مذاکرات اگرچه به مراحل فشرده رسیده بودند، اما در مرحله نهایی به نتیجه نرسیده بودند. جدای از این ادامه مذاکرات توسط برنز با توجه به جایگاه او در دولت بایدن و ارتباطش با صهیونیست‌ها نیز حائز توجه است. رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا به‌عنوان مذاکره‌کننده اصلی آمریکا در بحران غزه ظاهر شده است. او البته توانسته ارتباط خوبی هم با سرویس اطلاعاتی رژیم یعنی موساد برقرار کند. پیش از این و در سال گذشته جو بایدن اعلام کرد که از برنز خواسته تا به عضویت کابینه دربیاید. این موارد نشان می‌دهد که برنز جایگاه قابل‌توجهی برای بایدن دارد و از این نظر حضور او به‌عنوان نزدیک‌ترین مشاور بایدن، در حوزه سیاست خارجی برای به نتیجه رساندن مذاکرات با حماس نیز در وهله اول حاکی از این است که مذاکرات تحت کنترل بایدن ادامه پیدا کرده است. علاوه‌بر این و با وجود ارتباط خوبی که برنز با صهیونیست‌ها و موساد دارد، احتمال اینکه بتواند آنها را برای پذیرش توافق آتش‌بس راضی کند، وجود دارد.

 وقت گفت‌وگوی حماس و سیا با میانجی‌های مصری
رویترز به نقل از یک منبع امنیتی مصر درمورد چگونگی مذاکرات در قاهره، به این موضوع اشاره کرد که قرار است هرکدام از میانجی‌های مصری با مقامات سیا و حماس دیدار کنند، البته هنوز مشخص نیست که این دیدارها به‌صورت جداگانه صورت خواهد گرفت یا مشترکا برگزار خواهد شد. با این حال این احتمال وجود دارد که متن منتشرشده که پیشنهاد آن توسط مصری‌ها مطرح شد، متن اولیه توافق پذیرفته‌شده دوطرف باشد و حالا قرار است روی جزئیات توافق مذاکره صورت بگیرد. آنچه رسانه‌های مصری تا الان از پیگیری روند مذاکرات مطرح کردند این بوده که پیشرفت قابل‌توجهی در مذاکرات آتش‌بس صورت گرفته و طرفین در موارد اختلافی به یک چهارچوب توافقی رسیدند. همچنین رسانه‌های مصری به این موضوع نیز اشاره کردند که اطلاعاتی درمورد تضمین آمریکا برای متقاعد کردن حماس به امضای توافق وجود دارد. با این همه باید منتظر ماند تا در روز شنبه و بعد از انتشار اخبار مذاکرات حماس و سیا مشخص شود که آمریکا دوباره باید به فکر ارسال تجهیزات و بودجه به سرزمین‌های اشغالی باشد یا برای مدتی آتش واکنش‌های منفی علیه رژیم و آمریکا را در منطقه کاهش دهد.