

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، نصرتالله تاجیک، دیپلمات و کارشناس مسائل بینالملل به «فرهیختگان» گفت: برخی میگویند اگر برجام با هر شرایطی ادامه پیدا نکند، احتمال جنگ با ایران وجود خواهد داشت. باید گفت اگر در دنیای قابلمحاسبه سیر کنیم، احتمال جنگ با ایران وجود ندارد. در حال حاضر در معادلات روابط بینالمللی، یارگیریها، بلوکبندیها و مشکلاتی که همه کشورها چه فرامنطقهای و چه منطقهای دارند، ظرفیت جنگ وجود ندارد. ولی در یک منطقه حساس و استراتژیک مثل خلیجفارس و خاورمیانه همه عناصر قابلمحاسبه نیست، بنابراین در یک جمعبندی کلی و عقلی همه کشورها درصددند به نوعی مخاطرات امنیتی دنیا را کاهش دهند، لذا بعید میدانم حتی اگر برجام اجرا نشود، کار ما به جنگ ختم شود، زیرا قبل از امضای برجام هم تحریم را داشتیم. تحریم در دوران بعد از پیروزی انقلاب مخصوصا از سوی آمریکا علیه ایران وجود داشته، ولی هیچ وقت به جنگ منجر نشده است. از این رو احتمال جنگ خیلی بعید است، با اینحال مسائل غیرقابل محاسبه هستند و اصولا نیز جنگها براساس برنامهریزی نبوده، بلکه یک اتفاق ساده منجر به شروع جنگ شده است.
اگرچه تندروهای دو طرف منافعشان ایجاب میکند و دو لبه قیچی برای راهاندازی جنگ هستند، اما در مقابل نیز عقلایی در ایران و دنیا و حتی در خود آمریکا هستند که علاقهای به رسیدن به این نقطه ندارند و مهم دید استراتژیک ما نسبت به تحولات منطقهای و بینالمللی است و اینکه سعی کنیم مدل توسعه اقتصادی خود را به مسائل روزمره و مخصوصا توئیتهای ترامپ گره نزنیم. ترامپ اخیرا توئیتی منتشر کرده مبنیبر اینکه «بعد از خروج آمریکا از برجام ایران رفتارش را در خاورمیانه تغییر داده است!» در این مورد سه سناریو را احتمال میدهم؛ یا اینکه این حرف هم مانند بعضی از حرفهای سابقش است و عنقریب از سوی خود یا تیمش پس گرفته میشود یا جرح و تعدیل شده و جملهای در ضدش میگوید، زیرا ترامپ معروف به تغییر در ادعاهایش است. از این رو این حرف نیز طی روزهای آینده تغییر خواهد کرد و نباید روی آن خیلی حساب کرد. یا اینکه ترامپ به دلیل سرعت تحولات، پیچیدگی موضوعات و به دلیل دخیل بودن عناصر مختلف منطقهای و فرامنطقهای در مسائل خاورمیانه به مسائل آن و پیچیدگیها و عوارضش واقف نیست، این مسائل را متوجه نمیشود. سناریوی بعدی این است که میخواهد به نوعی دری برای مذاکره با ایران باز کند. تقریبا همین رفتار را در کره شمالی از ترامپ دیدیم.
ترامپ با کره شمالی تا مرز تهدیدات هستهای جلو رفتند و حتی کره شمالی یک آزمایش موشکی به سمت سواحل آمریکا انجام داد و یک آژیری به اشتباه در ایالتهای آمریکا به صدا درآمد که خیلی از مردم را متوحش کرد. این رفتارها به این دلیل است که وی کمتر در عالم سیاست بوده و بیشتر یک شخص تجارتپیشه و به دنبال ریسک و قمار است. بنابراین با کره شمالی هم همین مدل را بازی کرد و سعی کرد تنشها را آنقدر بالا ببرد که دو طرف، بهخصوص طرف مقابل به قول خودش سر عقل بیاید. در ایران هم همین بازی را دنبال میکند. در یک جمعبندی یا حرفش را عوض میکند یا به مسائل خاورمیانه آگاهی ندارد یا بابی باز میکند که با ایران مذاکره کند. حالت اول غیرممکن نیست، ولی اگر حالت دوم باشد، اینکه مسائل خاورمیانه را نداند، هم برای خاورمیانه و هم برای منطقه خسارتبار است و هم برای جهان فاجعه محسوب میشود. اما اگر حالت سوم باشد، یک تصمیمی باید در ایران گرفته شود که آیا واقعا میخواهد همچنان این روندی که ایران در برابر برخی کشورهای منطقه دارد، حفظ شود یا عطای منطقه را به لقایش میبخشد و با آمریکا وارد یک گفتمان انتقادی و استراتژیک خواهد شد، زیرا در سیاست خارجی باید از همه ظرفیتها و احتمالات مثبت برای بیضرر کردن دشمنان و خنثی کردن آنها و افزایش موافقان به خودمان استفاده کنیم.
