نیازمند بهبود حوزه تامین مالی پژوهش هستیم

 در روز پژوهش امسال از خانه ارتباط دانشگاه و صنعت با هدف تعریف پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها (پارسا) در راستای نیازهای صنعت رونمایی شد. در این خانه برای صنایعی که تمایل دارند نیازهای پژوهشی آنها در قالب رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی تعریف شود، میزهایی در نظر گرفته شده تا دانشجویان را از مرحله‌ای که وارد انجام رساله و پایان‌نامه می‌شوند، مورد حمایت قرار دهند. معتقدیم دانشجویانی که رساله‌ها و پایان‌نامه‌های خود را برای یک صنعت خاص انجام می‌دهند، حداقل 50 تا 60 درصدشان جذب همان صنعت می‌شوند. در موضوع تسهیل عقد قرارداد و بیشتر شدن تعاملات میان صنعت و دانشگاه یکی از موضوعات مهم قوانین بالادستی ازجمله قوانین مرتبط با حوزه مالیات است؛ چراکه هرچه تلاش کنیم ارتباط بین صنعت و جامعه با دانشگاه قوی‌تر شود، اما اگر سیاستگذاری با این بخش همراه نباشد، باز هم ارتباط مستحکمی شکل نمی‌گیرد. 
یکی از اقداماتی که از سوی دانشگاه دنبال شده، بحث عقد توافقنامه‌های حمایت از پژوهش‌های پارسا با صنایع است. با شرکت سنگ آهن مرکزی، پژوهشگاه فضایی ایران، صنایع فولاد و... توافقنامه‌های حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان امضا شده است. هدف آن بود که در کنار شناسایی چالش‌های این صنایع، بتوانیم تحقیقات و پژوهش‌های دانشجویی را به صورت کاربردی شکل دهیم. البته ما تفاهمنامه‌هایی هم با بخش‌های دیگر داریم تا بتوانیم به مشکلات آنها هم ورود کنیم. یعنی همه تلاش‌مان آن است که بتوانیم پایان‌نامه‌ها را کاربردی کنیم. خوشبختانه امروز صنایع هم این تمایل را دارند و حتی توافقنامه‌هایی هم امضا می‌کنیم که براساس آن صنعت مبلغی را نزد ما امانت می‌گذارد تا نیازهای آنها با همکاری متخصصان صنعت و اساتید دانشگاه‌ها شناسایی و روی آنها فعالیت‌های پژوهشی صورت گیرد. نکته دیگر کارهایی است که در کنار پژوهش باید ملاک عمل قرار بگیرد که یکی از آنها تعریف مباحث مهارت‌افزایی است تا دانشجویان بتوانند با یادگیری مهارت‌ها به این صنایع ورود کنند؛ ما این کار را در دانشگاه تهران دنبال کرده و مرحله‌ای بالاتر از کارآموزی را تعریف کرده‌ایم. 
اگر به صورت کلی بخواهیم نگاهی به حوزه پژوهش داشته باشیم، باید عنوان کرد در این بخش ریل‌گذاری تا حدی مناسب صورت گرفته اما باید تامین اعتبار خوبی هم داشته باشیم تا بتوانیم شاهد اتفاقات خوبی باشیم. در اینجا بد نیست به این مهم بپردازم که پژوهش را گام قبل از فناوری تعریف می‌کنیم و می‌دانیم که TRL‌های بین یک تا 5 در محدوده پژوهش تعریف می‌شود. در این میان نباید فراموش کرد که پژوهش باید نگاهی به نیازهای آینده داشته باشد و بعد از آن موضوعاتی مانند فناوری و نوآوری مطرح می‌شود. اما باید این را هم در نظر گرفت که ما علاوه‌بر پژوهش‌های مساله‌محور، باید به پژوهش‌های بنیادی هم بپردازیم. ممکن است امروز این پژوهش‌ها چندان خروجی ملموسی نداشته باشد اما قطعا نیاز 5 تا 10 سال آینده ماست و باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که در آینده در عرصه علوم نوظهور غافلگیر نشویم. هرروز شاهد ظهور فناوری‌های جدید هستیم که زیرساخت‌های آن از سال‌ها پیش در مراکز تحقیقاتی دنیا ایجاد شده است، پس اگر هم‌اکنون برای ایجاد بستر فناوری‌های آینده برنامه‌ریزی نکنیم، از دنیا عقب می‌مانیم. البته شاید محصول این پژوهش‌ها صرفا برخی مقالات و گزارش‌های علمی باشد. ما امروز در دانشگاه تهران در حوزه کوآنتوم، هوش مصنوعی، فناوری اطلاعات، فناوری فضایی، علوم شناختی، علوم زیستی، مواد پیشرفته، صنایع معدنی و... زیرساخت‌های تحقیقاتی خوبی ایجاد کرده‌ایم. موسسات پژوهشی با مأموریت‌های مذکور با سرمایه‌گذاری و حمایت صنایع مختلف در دانشگاه ایجاد شده است که اتفاق بسیار خوبی است.