تاثیر چندوجهی سابقه چند رشته‌ای بر جایگاه و پیشرفت آکادمیک هیات‌علمی
ندا اظهری، مترجم: به گزارش nature، در دانشگاه، پرداختن به مشکلات پیچیده و پرورش قابلیت‌های خلاق اغلب شامل انجام پژوهش‌های علمی از دیدگاه‌ها مختلف رشته‌ای است. دانشگاه‌ها از طریق آموزش چندرشتهای نقش حیاتی در پرورش افراد خلاق ایفا می‌کنند. در زمینه تکامل سریع هوش مصنوعی که نمونه آن، پیشرفت‌هایی چون ChatGPT است، محققان به‌طور گسترده‌ای به ظرفیت بالاتری برای همکاری‌های دانشگاهی جامع و چشم‌انداز چند رشته‌ای برای هدایت موثر این چشم‌انداز نیاز دارند.
تحقیقات صورت گرفته، تحلیل دقیقی از تاثیر چندوجهی سوابق آموزشی چند رشته‌ای استادان را بر وضعیت اشتغال آکادمیک آنها انجام داده است. اول اینکه بر تاثیر آموزش چند رشته‌ای بر جایگاه علمی و پیشرفت دانشکده تمرکز می‌کند. دوم اینکه اختلاف بین نظریه بازترکیب دانش و نظریه توجه محدود را در مورد پیش‌بینی‌های متناقض آنها در مورد چند رشته‌ای با به کارگیری شواهد تجربی، حل و فصل کرده و دانشگاه‌های نخبه را از دانشگاه‌هایی که از اعتبار کمتری برخوردارند، متمایز می‌کنند. سوم اینکه تاثیر تعدیل‌کننده وضعیت جنسیتی و تحصیلی را برای اعضای هیات‌علمی با سابقه تحصیلی چند رشته‌ای ارائه می‌دهد.
طرح پایه برای بررسی رشته‌های چند رشته‌ای در دانشگاه
طرح طبقه‌بندی «بیگلان» به‌عنوان پایه‌ای برای تحقیقات میان رشته‌ای و چند رشته‌ای عمل می‌کند. رشته‌های دانشگاهی به‌عنوان ماتریس‌های محوری برای تثبیت و انتشار دانش عمل کرده و در نتیجه، نقشی ضروری در رشد فکری یک جامعه ایفا می‌کند. درواقع بیگلان یک مدل طبقه‌بندی با هدف مرتب‌سازی این رشته‌ها به خوشه‌های قابل تشخیص است که در سال 1973 مطرح شد؛ از آن زمان به‌طور گسترده به‌عنوان برجسته‌ترین ابزار برای ترسیم رشته‌ها در قلمروی آموزش عالی پذیرفته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. در دسته بندی بیگلان، رشته‌ها در سه محور دوگانگی سخت در برابر نرم؛ کنار هم قرار گرفتن «محض» در برابر «کاربردی»؛ و تمایز بین رشته‌ای معطوف به هویت‌های زیست‌شناختی که به آنها «رشته‌های زیستی» اطلاق می‌شود، تعریف می‌شوند. تفاوت‌های مشاهده شده در دستمزد در طیف‌های خالص، کاربردی و سخت، نرم و زیستی، و غیرزیستی به‌عنوان شواهدی دال بر اعتبار طبقه‌بندی بیگلان عمل می‌کنند. محققان در تلاش‌های رو به جلوی خود برای بررسی طبقه‌بندی بیگلان، استفاده کرده و ادغام رشته‌های دانشگاهی نوظهور را تسهیل کردند.
چند رشته‌ای‌ها در بازار کار موفق‌ترند
براساس طبقه‌بندی بیگلان، آموزش چند رشته‌ای برای کسب دانش بالا و افزایش مهارت‌های یادگیری در نظر گرفته می‌شود. این رشته‌ها دانشجویان را قادر می‌سازد به پیشرفت‌های تحصیلی بالاتری دست پیدا کنند. آموزش چند رشته‌ای به افراد امکان دسترسی به دانش را می‌دهد و توانایی آنها را برای رویارویی با مشکلات یا موقعیت‌های پیچیده بهبود می‌بخشد. علاوه بر این فردی که دارای سوابق تحصیلات چند رشته‌ای در دانشگاه باشد، عملکرد بهتری در بازار کار خواهد داشت.
بازترکیب دانشی و شایستگی آموزش چند رشته‌ای
از نظر نمودارهای نوترکیب دانش، نوآوری از ادغام واحدهای ناهمگون دانشی پدید می‌آید که هر کدام ریشه در نمونه‌های علمی یا فنی بنیادی دارند. مرزها و ماهیت بسته دانشی در حوزه‌های مختلف خارجی و ظهور ایده‌ها و اطلاعات کلیدی جدید در این زمینه، شرکت‌ها و موسسات را با چالش‌هایی مواجه می‌کند. دسترسی به دانش خارجی به‌عنوان ابزاری برای شرکت‌ها و موسسات برای تکمیل و استفاده از دانش داخلی در پیگیری نتایج نوآوری محبوبیت پیدا کرده است. حل مسائل پیچیده نیازمند دانش و اطلاعات چند رشته است و تکیه بر یک رشته یا حوزه دانش برای ارائه راه‌حل‌ها امر دشواری است. در حوزه علم، ادغام دیدگاه‌ها، نظریه‌ها، اطلاعات و ابزارها از دو یا چند رشته یا حوزه به‌عنوان چند رشته‌ای جلوه می‌کند که با ادغام دانش از حوزه‌های مختلف رشته‌ای به مشکلات پیچیده رسیدگی می‌کند. علاوه بر این گروه‌هایی که در رشته‌های چند رشته‌ای تحصیل کرده‌اند یا افراد دارای دانش در رشته‌های مختلف به‌عنوان افراد دارای شایستگی‌های خلاق در نظر گرفته می‌شوند که ترکیبی از مجموعه‌ای از ایده‌ها و راه‌حل‌های تنظیم شده برای مشکلات پیچیده را ممکن می‌سازند. بنابراین، درگیر شدن در حوزه آموزش چند رشته‌ای برای پرورش افراد دارای دانش در رشته‌های مختلف به ابزاری جایگزین برای بازترکیب دانش و پرداختن به مشکلات پیچیده به‌ویژه در آموزش عالی تبدیل می‌شود.
توجه محدود و آموزش چندرشتهای
در مقایسه با مزایای آموزش چندرشتهای که ریشه در تئوری نوترکیب دانش دارد، بیشترین نگرانی موجود این است افرادی که موقعیت‌های هیات‌علمی تضمین‌شده‌ای دارند، ممکن است با موانع مختلفی روبه‌رو شوند. صرف تحصیل در رشته‌های چندرشتهای، افراد را قادر می‌سازد تا دانش چندوجهی را به‌طور ماهرانه‌ای ترکیب کنند که ماحصل آن نتایج مبتکرانه و بدیعی را به دنبال خواهد داشت. از این رو، نتیجه می‌شود که محققان هم باید مجهز به عمق دانش (درک عمیق در یک حوزه خاص) و وسعت دانش (حجم دانش در حوزه‌های مختلف) باشند. عمق دانش، تخصص افراد را در یک حوزه خاص افزایش می‌دهد اما توجه به این نکته اهمیت دارد که ممکن است توجه بیش از حد به این مساله، انعطاف‌پذیری فرد را در زمینه حل مساله، انطباق و تولید ایده خلاق کاهش بدهد. با وجود این، پیگیری کورکورانه وسعت دانش برای افزایش انعطاف‌پذیری ساختار دانشی ممکن است در معرض تاثیر توجه محدود باشد و منجر به کاهش عمق دانش و کاهش تخصص شود. در این میان، یکی از چالش‌هایی که فارغ‌التحصیلان با سابقه چندرشتهای با آن روبه‌رو هستند، عدم تعلق انضباطی است.
بیشتر هیات‌های علمی از دانشگاه‌های زیر رتبه 250 فارغ‌التحصیل شده‌اند
بررسی‌ها نشان می‌دهد که 39.06 درصد از اعضای هیأت‌علمی به نوعی از یک مسیر چندرشتهای پیش رفته‌اند. به طور دقیق‌تر، 28.71 درصد از آنها یک بار اقدام به تغییر رشته کرده‌اند درحالی‌که 1.36 درصد دو بار نسبت به تغییر رشته تحصیلی خود اقدام کرده‌اند. در میان اعضای هیأت‌علمی، 14.92 درصد در فرآیند انتقال از مقطع کارشناسی به تحصیلات تکمیلی، تغییر انضباطی را تجربه کردند. همچنین 13.79 درصد از آنها نیز طی تغییر از مرحله فارغ‌التحصیلی به موقعیت فعلی تدریس در دانشگاه، با تغییر انضباطی مواجه شده‌اند. 10.36 درصد از آنها نیز در هر دو مرحله تحت تغییر انضباطی بوده‌اند. از سوی دیگر، در بیان رابطه میان رتبه‌بندی دانشگاه‌های کارشناسی، دکتری و تعیین سطح، عنوان شده که به طور میانگین، اعضای هیأت‌علمی از مؤسسات کارشناسی با رتبه 240 فارغ‌التحصیل شده و تحصیلات دکتری خود را در مؤسساتی با رتبه 198 کسب کرده‌اند. جالب است که جایگاه نهایی آنها عمدتا در دانشگاه‌هایی با میانگین رتبه 259 بوده است.
تاثیر سابقه چندرشتهای بر تدریس در دانشگاه
درحالی‌که تجزیه‌وتحلیل‌ها مزایای انتقال در حوزه چندرشتهای را برای استخدام اعضای هیات‌علمی کاهش داده، تاکید می‌کند که چنین تغییراتی اغلب با دوره‌های انتقال حرفه‌ای همسو هستند که اغلب به سمت ثبت‌نام یا جابه‌جایی جهت‌گیری می‌کنند. درنتیجه، بررسی تاثیر رشته‌های چندرشتهای بر صعود اعضای هیات‌علمی در رتبه‌بندی دانشگاه، دیدگاه متفاوتی را در مورد حرکت رو به جلوی دانشگاه ارائه می‌دهد. انتقال‌های انضباطی که اعضای هیأت‌علمی آن را تجربه کرده‌اند، ضریب مثبتی را ایجاد کرده و باعث ارتقای رو به جلوی آنها می‌شود درحالی‌که انتقال‌های دوگانه، یک اثر معکوس را به دنبال دارد و از پیشرفت جایگاه شغلی این افراد جلوگیری می‌کند.
جابه‌جایی‌های تحصیلی مسیر آینده را تغییر می‌دهد
این مقاله نقشه راهی را برای موسسات دانشگاهی و افراد ارائه کرده و اهمیت استراتژیک آموزش چندرشتهای را برای جذب هیات‌علمی و توسعه شغلی در چشم‌انداز پیچیده آموزش عالی برجسته کرده است. این پژوهش بر اهمیت شناخت این نکته تاکید می‌کند که مزایای تحصیل در رشته‌های چندرشتهای به‌طورکلی قابل اجرا نیست و تحت تاثیر عواملی چون ماهیت و زمان انتقال‌های انضباطی قرار می‌گیرد. موسسات و دانشگاه‌های نخبه که اغلب در پژوهش‌های پیشرفته پیشرو هستند، ممکن است ارزش خاصی در پذیرش استاد یا سوابق علمی متنوع در نظر بگیرند. این گروه از اعضای هیات‌علمی می‌توانند به فضاهایی با چشم‌اندازهای وسیع‌تر و نوآوری‌های پیشرفته کمک کنند.
جهت مشاهده متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.
