مترو فرسوده، اعصاب مردم فرسوده‌تر!

محمدرضا ولی‌زاده؛ فرهیختگان آنلاین: مسافران صبحگاهی خط پنج مترو، روز دوشنبه، دهم اردیبهشت را با معطلی آغاز کردند. از ساعات اولیه فعالیت مترو، با اعلام از بلندگوها از مسافران خط ۵ خواسته شد با دریافت بلیط جبرانی ایستگا‌ه‌ها را ترک کنند، به این علت که امکان سرویس‌دهی به آن‌ها در این خط وجود ندارد. مسافران در مسیر نیز به صبر دعوت شدند اما استمرار بلاتکلیفی آن‌ها در واگن‌ها با اعتراض روبه‌رو شد و حتی با افزایش زمان توقف قطارها شدت بیشتری هم پیدا کرد. در ابتدا شرکت بهره‌برداری اعلام کرد که به علت اختلال در سیستم علائم در ایستگاه صادقیه، اعزام قطارهای تندرو از  گلشهر تا اطلاع‌ ثانوی انجام نمی‌شود. در ادامه بعد از چند ساعت، اعزام قطارها طبق زمان‌بندی اعلامی از سر گرفته شد اما امروز نیز فعالیت قطارها به‌صورت عادی انجام شد و گاهی تا ۱۰ دقیقه در هر ایستگاه معطلی وجود داشت.

در این باره هادی زند، مدیر ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه با بیان اینکه «مشکل قطار‌های تندرو هنوز رفع نشده و تردد با قطار‌های عادی در حال انجام است»، درباره علل اختلال در خط ۵ مترو تهران گفت: «برخی از مسافران مترو با عدم رعایت نظافت عمومی در ایستگاه، متاسفانه ته‌سیگار‌های خود را در داخل محوطه ریخته بودند که پیمانکار نظافت ایستگاه در حرکتی اشتباه و غیر اصولی قصد سوزاندن و ازبین بردن این ته سیگار‌ها را داشت تا در دید مسافر نباشد. این مسأله متاسفانه سبب شده است آتش به کابل‌های سیگنالینگ برسد و موجب اختلال و قطعی آن شود.» اما  با تکرار سریال خرابی‌های متروی پایتخت و بررسی ابعاد مختلف آن، باز هم باید به یک سوژه تکراری پرداخت؛ فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور که با سرگردانی هر روزه مسافران، معیارهای کارآمدی مدیریت شهری تهران را هم زیرسوال برده است. 

 سید جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، بهمن‌ماه سال گذشته در یکی از جلسات شورای شهر پایتخت در این باره گفته بود: «بارها فرسودگی ناوگان مترو را تذکر داده و راهکارهای متعدد آن را اعلام کرده‌ایم، اما هنوز درخصوص مکانیسم خریدهای خارجی به نتیجه نرسیده‌اند. یک بار گفته می‌شود قرار است این کار را بانک شهر انجام دهد، یک بار گفته می‌شود شرکت سرمایه‌گذاری و یک بار گفته می‌شود شرکت واگن‌سازی قرار است این کار را انجام دهد، اما هنوز هیچ مکانیسمی مشخص نشده است. نمی‌دانم آیا کمیته سفرهای خارجی درخصوص سفر ۱۰روزه مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران به چین خبر دارد یا خیر، اما جا دارد گلایه کنم که مدیرعامل این شرکت که باید بالای سر کار باشد، ۱۰ روز است با وجود مشکلات متعددی که هر روز برای مترو رخ می‌دهد، برای خرید اتوبوس و تاکسی در سفر چین به سر می‌برد. اگر می‌توان ۱۰ روز یک شرکت را بدون مدیر اداره کرد، پس مابقی روزها نیز می‌توان این کار را انجام داد. آسیب به مردم و زیر سؤال رفتن مدیریت شهری و مواردی که نشان‌دهنده سوءمدیریت هستند، جز خسارت و زیان چیزی برای ما ندارد.»

به نظر می‌رسد در ماه‌های اخیر، افزایش نارضایتی‌ها از مدیریت شهری -حتی به صورت ناخواسته- نمود بیشتری پیدا کرده است. از یک طرف ناوگان حمل و نقل عمومی فرسوده است اما از طرف دیگر روان و اعتماد مردم نیز در حال فرسودگی است. بی‌تردید اتفاقی نظیر آنچه دیروز و امروز در متروی تهران رخ داد به تدریج باعث عصبانیت جمعی و کاهش اعتماد عمومی می‌شود که حتما نتایج بدتری نیز به دنبال خواهد داشت. با این حال پس از ماجراهای پارک قیطریه و حواشی اخیر در ابهامات قرارداد برقی‌سازی حمل‌ونقل تهران با طرف چینی که افکار عمومی نسبت به آن حساسیت پیدا کرد، با تداوم معضلات متعدد متروی پایتخت و اختلال در روند خدمات‌رسانی به شهروندان می‌توان منتظر چالش جدید در مدیریت شهری و تخریب امنیت روانی مردم بود. هر چند مهم‌ترین پرسش اینجاست، اگر شهردار تهران اغلب مشکلات کشور را ناشی از سوءعملکرد مدیران -که بارها به آن اشاره کرده- می‌داند، چرا مجموعه تحت مدیریت او تا این حد با نارضایتی عمومی روبه‌رو شده است؟ در شرایطی که برای پاسخ به این سوال می‌توان شاخصه‌های کارآمدی شهرداری و متولیانش را بررسی کرد. از دستیابی به اهداف و عمل به وعده‌ها گرفته تا مواردی چون ارتقای سرمایه اجتماعی، رفاه و تأمین همگانی و مقابله با فساد اداری و...