امیرحسین کسائی، خبرنگار: در این نگاره، بنای پرداختن به درستی یا نادرستی ساخت مسجد در بوستان قیطریه وجود ندارد که البته ساخت مسجد در بوستان‌ها می‌تواند اثرگذار باشد؛ بلکه کلامی درباره هزینه ساخت آن بیان می‌شود که گویی بانی هم بناست پرداخت کند.
وقف و هزینه‌کرد برای امور خیر از سنت‌های زیبای اسلامی و حتی جوامع غیراسلامی است. تجلی احسان و نیکوکاری هم در سیره ائمه اطهار (ع) محسوب می‌شود. در منابع فقهی درباره فضیلت و ثواب این امور بسیار ذکر شده است. این وقف‌ها و امور خیر در فرهنگ دینی ما صدقه جاریه است و منافع آن پیوسته باقی می‌ماند. شکی نیست که این امور خیر نقش بسزا و اثرگذاری در امور کشور دارد و حتی مشارکت مردم در حاکمیت و ریل‌گذاری‌ها برای تحقق اهداف هم به شمار می‌آید اما مهم، آن است که به سمت نیازهای کشور سوق داده شود. اگر کسی امروز بخواهد وقفی ثبت کند یا بانی خیری شود تا با آن با نیت یا حاصل آن امری اجرایی شود اما فایده و ثمره‌ای به مردم نداشته باشد، معقول به حساب نمی‌آید؟
درخصوص مساجد، آمارهای دردناکی در کشور وجود دارد که بعد از رسانه‌ای شدن، هیچ نهاد یا مسئولی آن را رد نکرد. براساس آخرین آمار در سال گذشته، در مجموع از حدود ۶۳ هزار مسجد شیعی کشور، حدود ۲۹ هزار مسجد از یک تا سه وعده نماز جماعت برگزار می‌کنند و بیش از ۵۰ درصد مساجد خالی است یعنی امام جماعت و نمازگزار ندارد. از سوی دیگری بسیاری از طلبه‌هایی که این روزها در حوزه‌های علمیه تحصیل می‌کنند، اولویت‌های آخرشان حضور در مسجد و کار تبلیغ و امام جماعتی است. در همین استان تهران، براساس آمار ارائه شده از سوی امور مساجد، در بیش از ۸۰ درصد مساجد، نماز جماعت صبح برپا نمی‌شود. دلیل این کمبودها و نقایص چیست؟
پرداختی و حق‌الزحمه یک امام جماعت مسجد در بسیاری از شهرها و مناطق، کمتر از ۵ میلیون تومان است؛ حال از این فرد چه انتظاری می‌توان داشت تا سه وعده نماز در مسجد برپا کند و علاوه بر آن نقش امامت محله را هم عهده‌دار باشد و همچون قدیم نام تک تک اهالی را بداند، با مشکلات آن‌ها آشنا باشد و برای آن‌ها چاره‌چویی کند! این مشکل را کنار انتظار و مطالبه به حق باز بودن در مساجد کشور در ساعات بیشتری از روز باز هم بگذارید که می‌خواهیم مسجد و امام جماعت آن پاسخگوی نیازهای مردم باشند. یک طلبه برای گذران زندگی خود قطعاً کنار مسئولیت امام جماعتی مسجد باید مشغولیت و کسب و کار دیگری هم داشته باشد و برای همین از بخشی از مسئولیت خود در مسجد بازمی‌ماند.
امام جماعت مدیر طبیعی و ذاتی مسجد است و نبود او در کنار دیگر ارکان مانند هیأت امنا، بسیج، کانون فرهنگی هنری و ... موجب می‌شود که فرصت ایده‌پردازی و اجرای کارها از دست برود و برنامه‌ها و کارهای مسجد روی زمین بماند. البته که اجرای هر برنامه و طرحی در مسجد هم نیازمند پول و بودجه است و نباید تنها با نگاه به مناطق متمول تهران و دیگر شهرها که مردم پای کار هستند یا مسجد با داشتم موقوفاتی درآمدی دارد، نسخه‌های واحد داد که امور و برنامه‌های مسجد باید با کمک‌های مردمی پیش رود.
تمام آنچه گذشت برای این بود که بگویم، می‌توان کمک‌های این بانیان خیر و موقوفات را به سمت نیازهای روز جامعه سوق داد. اگر فردی علاقه‌مند است تا پول خود را در راه مسجد هزینه کند می‌توان با ارائه راهنمایی لازم، پول او را به سمت بارهای روی زمین مانده مساجد کشور بُرد.
در همین شهر تهران، دارا بودن یک اطلس جغرافیایی درباره مساجد، نیازی اساسی است تا مشخص شود در هر منطقه و با چه میانگین جمعیت، چه تعداد مسجد داریم! اطلاعاتی که مسئولان شهری معتقدند وجود دارند و براساس آن می‌گویند، در تهران، مسجد کم داریم و باید ۴۰۰ مسجد در پایتخت ساخته شود؛ اما هیچ‌گاه این اطلس جغرافیایی و دادهای آن شفاف ارائه نشده است تا حتی به نقد گذاشته شود که براساس چه معیار و ملاکی اعلام می‌کنید در یک منطقه با فلان میزان جمعیت نیازمند یک مسجد هستیم. جدای از اینکه همچنین اطلسی در سراسر کشور هم وجود ندارد.
مساجد کشور و به خصوص تهران این روزها فاقد جمعیت درخور و حضور جوانان و نوجوانان هستند، چه آسیب‌شناسی در خصوص علت این خلأها صورت گرفته است؟ چرا این روزها در مساجد کشور تعداد نمازگزاران صندلی‌نشین از افراد جوانی که توانایی ایستادن برای اقامه نماز را دارند، افزایش یافته است؟ بودجه مرکز رسیدگی به امور مساجد استان تهران در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۰۰ میلیارد تومان بود که با کسر حقوق نیروها و امور جاریه، چه میزان بودجه باقی می‌ماند تا از آن برای برنامه‌ریزی، آموزش، توانمندسازی و ... در حدود ۳۵۰۰ مسجد تهران بهره گرفت؟ امروز شعار نهضت بازگشت به مساجد نُقل محافل شده است اما چه برنامه‌ای برای تحقق این شعار وجود دارد. به قول حاج محمود کریمی در برنامه محفل، زمانی بسیاری از جوانان شبانه‌روز خود را در مسجد سپری می‌کردند و بازی و کلاس درس‌شان در مسجد بود، امروز کدام مسجد با افزایش هزینه‌ها و مخارج توانایی برنامه‌ریزی‌های این چنین و برپایی اردوها و برنامه‌های تربیتی برای نوجوانان را دارد. اگر کمک و پول بانیان خیر و حتی بودجه امور دینی شهرداری تهران به سمت کمک‌رسانی برای رفع این کمبودها و مشکلات بُرده شود، گره‌های بزرگتری درباره مساجد باز می‌شود و این خانه‌های خدا که راکد شده است، دوباره به فعالیت اول انقلاب خود می‌رسند.
در خاتمه لازم است که مسئولان ذیربط در برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات با استراتژی‌های بلندمدت‌تر و بررسی همه جوانب و امور اقدام کنند تا توان و ظرفیتی که با آن می‌توان ده‌ها و صدها مشعل نیمه‌فروغ را روشن کرد، فدای روشن کردن یک مشعل نشود.
مطالب پیشنهادی
