رکوردشکنی تولید فولاد و پتروشیمی در شرایط تحریم

فرهیختگان: ایران با تولید بیش از 31 میلیون تن فولاد، حالا به عنوان یکی از 10 تولیدکننده بزرگ فولاد در جهان به شمار می‌رود. این رتبه درحالی به ایران تعلق گرفته که کشورهای برزیل با 32، ترکیه با 34 و آلمان با 35 میلیون تن به ترتیب در رتبه‌های نهم، هشتم و هفتم و قبل از ایران قرار گرفته‌اند. البته این همه ماجرا نیست و طبق هدفگذاری‌ها، کشورمان تا افق 1404 باید به تولید 55 میلیون تن فولاد می‌رسید. رقمی که ایران را تا رتبه هفتم جهان و در کنار کره جنوبی قرار می‌دهد. البته باید در نظر داشت که تولید این میزان فولاد نیازمند الزامات اولیه تولید و همچنین بازار صادراتی است. همچنین باید در نظر داشت که کشورمان علاوه بر تحریم‌های ظالمانه، همزمان برای حداقل 8 سال با ناترازی انرژی به معنای کمبود برق در تابستان و کمبود گاز در زمستان دست‌وپنجه نرم کرده است. به عبارتی، باید در نظر داشت که افزایش تولید فولادی‌ها با وجود مشکلات مربوط به صادرات و مشکلات مربوط به ورود تکنولوژی و همچنین ناترازی انرژی رخ داده است. در کنار فولادی‌ها، تولید پتروشیمی‌ها نیز در کشورمان رکورد تاریخی از خود به جای گذاشته و توانسته به تولید بیش از 75 میلیون تن برسد. همچنین مجموع تولید معادن کشور نیز تا سال 1401 رقم 495 میلیون تن و بیش از 500 میلیون تن در سال 1402 را به ثبت رسانده که در نوع خود و در مقایسه با یک دهه اخیر جهش قابل توجهی است.

500 میلیون تن تولید معدنی در سال 1402

براساس نتایج طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور که سالانه از سوی مرکز آمار ایران تهیه و منتشر می‌شود، حجم تولیدات معدنی کشور تا پایان سال 1401 به حدود 495 میلیون تن رسیده است. هرچند آمار سال 1402 هنوز منتشر نشده، اما با توجه به اینکه بخش عمده این تولید مربوط به تولید فولاد و مس بوده، با رشد 5.5 درصدی فولاد در سال 1402 برآورد می‌شود تولیدات معدنی کشور در سال 1402 به بیش از 500 میلیون تن برسد.

رکوردشکنی تولید فولاد

عملکرد فعالان صنعت فولاد در یک‌سال گذشته نشان می‌دهد تولید فولاد کشور درمجموع یک‌ساله ۱۴۰۲، از ۳۲ میلیون تن پیشی گرفته که می‌توان گفت به بالاترین میزان خود در تاریخ تولید فولاد در کشور رسیده است. به عبارتی این رقم بالاترین مقدار تولید فولاد کشورمان در چند دهه اخیر بوده است. طبق آمار منتشر شده از انجمن فولاد ایران، در سال 1402 حجم تولید فولاد میانی ایران 32 میلیون و 108 هزار تن بوده که رشد 5.5 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است. طبق این آمارها، تولید محصولات فولادی به 21 میلیون و 585 هزار تن رسیده است. در بین تولیدات فولادی، بلیت و بلوم با 20.5 میلیون تن و رشد 9.2 درصدی بیشترین رشد را طی سال گذشته داشته است. جایگاه بعدی در میزان تولیدات محصولات فولادی به تولید آهن اسفنجی بر‌می‌‌گردد که بیشترین رشد تولید را نسبت به مدت مشابه سال (۱۴۰۱) داشته است؛ همچنین طی این مدت بالغ بر ۳۳ میلیون و ۳۹۶ هزار تن آهن اسفنجی تولید شده که نسبت به ۳۱ میلیون و ۷۳۰ هزار تن تولیدی در مدت مشابه سال ۱۴۰۱ رشد 5.3 درصدی را ثبت کرده است. از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا پایان اسفندماه، ۵۶ میلیون و ۷۳۸ هزار تن گندله سنگ‌آهن تولید شده (۳۵۳۹ تن آن تولیدی اسفندماه) که حدود ۲۲۳۸ هزار تن بیش از میزان تولید آن درمجموع ۱۲‌ماهه سال ۱۴۰۱ (۵۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن) است و رشد 4.1 درصدی را نشان می‌دهد. ظرف یک‌ساله ۱۴۰۲، درمجموع قریب‌به ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تن مقاطع تخت فولادی تولید شده که تفاوت چندانی با میزان تولید این مقاطع در مدت مشابه سال گذشته (۹ میلیون و ۶۲ هزار تن) نداشته و تنها 0.3 درصد بیشتر شده است.

رتبه دهم جهان در تولید فولاد

براساس گزارش انجمن جهانی فولاد (اWorld Steel Association) ایران در سال 2023 با تولید بیش از 31 میلیون و 100 هزار تن فولاد و رشد 2 درصدی تولید نسبت به سال 2022، در جایگاه دهم جهان در تولید فولاد ایستاده است. طبق این آمارها، چین با تولید یک میلیارد و 19 میلیون تن فولاد در رتبه اول جهان قرار گرفته است.
هند با 140 میلیون تن دوم و ژاپن با 87 میلیون تن سوم، آمریکا با 81 میلیون تن چهارم و روسیه با نزدیک به 76 میلیون تن پنجم است. کره‌‌جنوبی، آلمان، ترکیه و برزیل نیز کشورهایی هستند که به ترتیب با تولید 67 میلیون تن، 35، 34 و 32 میلیون تن، قبل از ایران و در رتبه‌های ششم تا نهم قرار دارند. این آمارها نشان می‌دهد اگر تولید فولاد ایران مطابق با هدف‌گذاری‌ها پیش برود، ایران فاصله چندانی حتی با آلمان که در رتبه هفتم است، ندارد. طی سالیان اخیر شاهد تولید و صادرات محصولات خاص و باارزش افزوده بالا در بازارهای بین‌المللی توسط شرکت‌های برجسته فولادی جهان بوده‌ایم به‌طوری هدف‌گذاری سال ۱۴۰۴ در این صنعت نوید تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را به ما می‌دهد. به‌دنبال آن می‌توان گفت گام‌های مثبت و اثرگذاری در راستای تولید محصولات ارزش‌افزای فولادی توسط برخی فولادسازان کشور برداشته ‌شده که کارشناسان افق مثبتی در سایر صنایع همچون زیرساخت، ساختمان‌سازی و معدن می‌بینند.
به همین منظور می‌توان گفت رشد تولید و جایگزینی محصولات ارز‌ش‌افزای فولادی همچون ریل، تیرآهن‌های صنعتی و آرک معدن را به‌جای محصولات سنتی در دستورکار خود قرار داده تا علاوه بر تامین نیاز بازار داخلی، حضور موفقی در بازارهای صادراتی جهت ارزآوری بیشتر به داخل کشور در شرایط دشوار و ظالمانه تحریم داشته باشد.

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.