عملیات وعده صادق چه دستاوردهای کلانی دارد؟

عماد اصلانی مناره، پژوهشگر حوزه بین‌الملل: حمله رژیم‌صهیونیستی به سفارت ایران در دمشق، سرآغاز نقش‌آفرینی موثر ایران در منطقه است. پاسخگویی ایران به این تجاوز فراتر از تصورات کارشناسان سیاسی-نظامی در سراسر دنیا بود. اقدام ایران در عملیات «وعده صادق» به اذعان آنانی که دستی در تحلیل‌های امنیتی و نظامی دارند باعث شد صفحه تازه‌ای از موازنه امنیتی در منطقه آغاز شود. بی‌شک سردمدار این تغییر نیز جز ایران نخواهد بود. شکست رژیم‌صهیونیستی و متحدان آن در برابر ایران به حدی برای کشورهای غربی غیر‌قابل‌باور بود که تمامی تلاش خود را به کار برده‌اند تا در زمینه رسانه این پیروزی را خدشه‌دار کنند. اما در هر صورت نمی‌توانند اصل این شکست را انکار کنند. اکنون تمامی کشورهای منطقه و جهان می‌دانند که ایران در زنجیر تحریم به جایگاهی دست پیدا کرده است که دیگر نمی‌توان با آن از زبان جنگ، تحریم و تهدید صحبت کرد. درواقع اکنون دنیا با ایرانی در قامت یک قدرت جهانی رو‌به‌رو است. هرچند هنوز ابعاد دقیق دستاوردهای ایران در این عملیات مشخص نشده است اما واضح‌ترین این دستاوردها در زمینه منطقه‌ای است. در این یادداشت سعی می‌شود دستاوردها و نقش ایران در آینده منطقه بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد.

دستاوردهای منطقه‌ای
تا قبل از پاسخ مستقیم ایران به رژیم‌صهیونیستی، مقامات ایرانی صبر استراتژیک و جنگ در سایه را به عنوان راهبرد اصلی نظام در برابر شرارت‌های تل‌آویو در پیش گرفته بودند . راهبرد پیشین باعث شکل‌گیری ذهنیت ضعف ایران در برابر صهیونیست‌ها شده بود. چنین ذهنیتی باعث شد تا جسارت رژیم در ضربه زدن به منافع ایران افزایش پیدا کند. این موضوع باعث شد ایران در اجرای عملیات وعده صادق تردیدی به خود راه ندهد . نوع، حجم و روش پاسخ ایران به رژیم و متحدانش باعث شد شکل‌گیری این عملیات خارج از موفق بودن یا نبودن آن به عنوان یک اقدام نظامی بزرگ برای ایران با چندین دستاورد داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی به شمار می‌رود. در این بخش مهم‌ترین دستاوردهای منطقه‌ای مورد بررسی قرار گرفته اند.

1. افزایش بازدارندگی ایران
آغاز جنایات رژیم‌صهیونیستی در غزه و به شهادت رساندن فرماندهان عالی‌رتبه سپاه و مستشاران نظامی ایرانی در سوریه و پاسخ ندادن ایران به این اقدامات باعث شد معادلات بازدارندگی ایران در منطقه با چالش رو‌به‌رو شود . لذا بدون هیچ‌گونه اغراقی اقدام ایران در نوع پاسخ به حمله رژیم‌صهیونیستی به کنسولگری خود در دمشق باعث شکل‌گیری معادله جدیدی از بازدارندگی میان ایران، رژیم‌صهیونیستی و متحدانش در منطقه شد. در واقع نوع اقدام ایران در منطقه از یک‌سو هم باعث افزایش سطح بازدارندگی در برابر تهدیدهای آمریکا و متحدانش در منطقه شد و از سوی دیگر باعث کاهش سطح بازدارندگی آمریکا و متحدانش در غرب آسیا شد. از آنجا که رژیم همواره در تلاش بود تا با تکیه بر آمریکا و کشورهای متحد غربی، موازنه وحشت در منطقه را به نفع خود و علیه محور مقاومت ایجاد کند حمله مستقیم ایران و عدم همراهی آمریکا با تل‌آویو برای عملیات پاسخ‌دهی باعث شد این موازنه به نفع محور مقاومت برگردانده شود.

2. شکستن اسطوره شکست‌ناپذیری رژیم
یکی از چالش‌های اصلی که به نوعی باعث بی‌عملی کشورهای اسلامی در برابر اقدامات صهیونیست‌ها می‌شد اسطوره شکست‌ناپذیری آنها بعد از پیروزی تل‌آویو در جنگ شش‌روزه با اعراب بود. کشورهای اسلامی در این جنگ شکست خوردند و علاوه بر اشغال کامل فلسطین بخش‌هایی از سرزمین‌های سوریه، لبنان، مصر و اردن نیز از دست رفت. این شکست باعث سرخوردگی حاکمان کشورهای اسلامی شد. از دید این حاکمان ارتش رژیم‌صهیونیستی یک ارتش شکست‌ناپذیر جلوه می‌کرد. این موضوع انفعال کشورهای عربی را در برابر جنایات صهیونیست‌ها در پی داشت. اما اکنون این اسطوره شکست خورده است؛ زیرا ایران به عنوان یک کشور تحریم‌شده توانسته است رژیم و متحدانش را در یک عملیات واقعی نظامی از پیش اعلام‌شده به زانو دربیاورد .

3. افزایش قدرت نرم ایران
پاسخ ایران به رژیم‌صهیونیستی باعث شد پروپاگاندای رسانه‌ای که علیه ایران در طول یک دهه گذشته شکل گرفته بود، شکسته شود. درواقع عملیات موشکی-پهپادی ایران به افزایش تصاعدی محبوبیت رهبران جمهوری اسلامی در منطقه منجر شد . این در حالی است که سران کشورهای عربی مانند اردن و عربستان که تا پیش از عملیات ایران به عنوان یکی از حامیان فلسطین شناخته می‌شدند با عملکردشان در رهگیری پهپادهای ایرانی و همکاری با رژیم وجهه خود را تا حد زیادی از دست دادند.

4. ضربه سیاسی به نتانیاهو
از منظر بسیاری از کارشناسان سیاسی مهم‌ترین دلیل جنایات رژیم علیه مردم غزه و حمله به سفارت ایران در دمشق حفظ جایگاه نتانیاهو به عنوان نخست‌وزیر رژیم بود . نتانیاهو برای حفظ جایگاه خود در تلاش است تا با آغاز یک جنگ تمام‌عیار در منطقه سر‌ریز شکست‌های خود را به آنجا منتقل کرده و اجماع بین‌المللی را به نفع دولت خود شکل دهد. در تمام محاسبات سران رژیم چنین پاسخ سهمگینی پیش‌بینی نشده بود. این موضوع از دستپاچگی اولیه در برابر عملیات وعده صادق قابل درک است. از این دیدگاه پاسخ ایران به حمله رژیم به سفارت خود درواقع پایان عمر سیاسی نخست‌وزیر صهیونیستی نیز تعبیر می‌شود. عدم توان برای پاسخگویی به ایران، گسترش اعتراضات مردمی و عدم حصول نتایج موردنظر در نبرد غزه از دید سیاسی به عنوان پایان عمر سیاسی نخست‌وزیر رژیم به حساب می‌آید.

جایگاه ایران در آینده منطقه
با توجه به اقدام ایران در پاسخ به رژیم باید به این موضوع اشاره کرد که در حال حاضر منطقه غرب آسیا با نظم نوینی روبه‌رو شده است. تا پیش از این رژیم با ترور و خرابکاری تلاش می‌کرد چالش‌هایی در مسیر پیشرفت ایران ایجاد کند. ایران نیز با استفاده از نیروهای محور مقاومت به شرارت‌های رژیم پاسخ می‌داد. به عبارتی استراتژی جنگ سایه‌ها میان ایران و رژیم‌صهیونیستی در عملیات وعده صادق تغییر پیدا کرد . ایران در این عملیات نشان داد که توانایی دفاع از خود و منافع خود را دارد و جنگ سایه‌ها وارد محیط روشن‌تری شد. اکنون منطقه با ایرانی جدید رو‌به‌رو است. ایرانی که در یک پاسخ چند‌ساعته سامانه‌های پدافندی مستقر در بیش از 10 کشور را به‌طور همزمان شکست داد و موشک‌هایش توانستند به امنیتی‌ترین نقطه سرزمین‌های اشغالی (صحرای نقب) برخورد کنند. درواقع ایران در عملیاتی که هدف آن شکستن قدرت پوشالی غرب و صهیونیست‌ها در منطقه بود، پیروز شد .
با توجه به موارد ذکر‌شده، اکنون ایران در جایگاه تاریخی خود در منطقه قرار گرفته است. این عملیات باعث شده است نظمی که از بعد جنگ اعراب و رژیم‌صهیونیستی در منطقه حاکم شده بود با چالش جدی رو‌به‌رو شود. به عبارت دیگر ایران بعد از این عملیات به یک قدرت منطقه‌ای با ابعاد جهانی تبدیل شده و اکنون زمان تعیین خطوط و مرزهای نوین بازدارندگی و شکل دادن به نظم جدید در منطقه است. اکنون حرف آخر در منطقه را محور مقاومت می‌زند و حمایت تهران از یک جریان و مسیر سیاسی امتیاز مهمی برای آن جریان به شمار خواهد رفت.

جمع‌بندی
پاسخ ایران به رژیم‌صهیونیستی معادلات منطقه‌ای نوینی را ایجاد کرده است. عدم استفاده از اصل غافلگیری در جنگ، استفاده از موشک‌ها و پهپادهای دست‌چندم ایرانی در این عملیات در کنار به میدان آمدن ظرفیت‌های پدافندی 10 کشور را می‌توان به عنوان اولین گام برای تحمیل نظم مقاومت در منطقه بر قدرت‌های جهانی و رژیم‌صهیونیستی دانست.
صهیونیست‌ها به عنوان بخشی از پدافند چند‌لایه‌ای که در مقابل «عملیات وعده صادق» صف‌آرایی کردند، یک میلیارد و 350 میلیون دلار طی چند ساعت از دست دادند. ایران طی عملیات علاوه بر افزایش سطح بازدارندگی خود توانسته است حمایت‌های ملت‌های مسلمان در منطقه را به دست آورد و در عرصه قدرت نرم نیز پیروزی بزرگی به همراه داشته باشد. پس از این رخدادها با شکسته شدن هیمنه رژیم و متحدانش، جایگاه ایران به عنوان عامل ثبات منطقه تثبیت شده است.