به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، تفکر نسل جدید با دانش‌آموزان و دانشجویان نسل گذشته اگر نگوییم به‌طور کامل که در بخش‌های بسیاری متفاوت است. نوع برخورد با نسل جدید نیز باید متفاوت باشد. نسلی که باعث تعجب بسیاری از نسل‌های قدیم شده و روزبه‌‌روز بر فاصله‌ بین‌نسلی افزوده می‌شود. یکی از افرادی که در تلاش است به نسل جدید و برقراری ارتباط آنها کمک کند، لیلا رهبر است. وی دارای یک اختراع است؛ اختراعی که به گفته خودش برای آموزش تفکر به شاگردانش بوده است. لیلا علیزاده‌رهبر، متولد خرداد 1364 است. وی در حال حاضر دانشجوی دکتری تخصصی ریاضی گرایش آموزش در دانشگاه علوم و تحقیقات است و از سال90 به‌عنوان مدرس دروس ریاضی با دانشگاه‌های تهران مرکز، پیام‌نور و علمی-کاربردی همکاری می‌کند.

علیزاده‌‌رهبر، هم‌اکنون هم در دانشگاه علوم و تحقیقات مشغول تدریس است. وی به خبرنگار ما درخصوص دیگر فعالیت‌های علمی که تاکنون داشته، می‌گوید: «البته در شاخه‌های دیگر مانند نانوفناوری، شیمی و امور زنان و فضای مجازی پژوهش‌ها و تحقیقات ثبت‌شده‌ای دارم.» ازجمله فعالیت‌های دیگر این مخترع می‌توان به دبیری علمی چندین کنفرانس و همایش نانوفناوری، پژوهشگر دفتر امور زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهوری و خبرنگاری اشاره کرد.

زمینه فعالیت شما چیست؟ درخصوص فعالیت‌های کاری‌تان توضیح دهید.

هم‌اکنون بیشترین تمرکزم روی تدریس و پژوهش در حیطه مغفول مانده‌ آموزش ریاضی است. پژوهش اخیرم در رابطه با پرورش تفکر بارآور(productive  thinking)  به وسیله‌ تدریس ریاضیات است. در کنار این پژوهش که تخصصی رشته تحصیلی‌ام است، در زمینه ساخت صابون‌های گیاهی با فرمول جدید نیز مشغول هستم. امیدوارم در این خصوص نیز بتوانم به آنچه در فکرم وجود دارد، برسم.

تاکنون چند اختراع را به ثبت رسانده‌اید؟ درخصوص آنها توضیح دهید.

یک اختراع دارم که البته درحال حاضر در حال ثبت آن هستم. این اختراع خوانش جدیدی از ساعت است. فکر می‌کنم با ساعت فیبونانچی که بر مبنای دنباله فیبونانچی ساخته شده، آشنا هستید و اشکال کار این ساعت دقت پنج‌دقیقه‌ای بودن این ساعت است. ساعتی که ما ساختیم، ساعت خیام پاسکال است که برمبنای قواعد مثلث خیام پاسکال کار می‌کند و البته دقت یک دقیقه‌ای دارد.

با انجام این اختراع در پی حل چه مشکلاتی بودید؟ هدف شما از ثبت این اختراع چه بود؟

مشکل عمده‌ای که در نسل جدید، که درحال ورود به عرصه علم و دانش و کار هستند، وجود دارد عدم‌تمایل به فکر کردن است. به نظرم آنها بیشتر شبیه یک ربات هستند تا انسانی دارای تفکر! وقتی با سوالات بعضی از این افراد مواجه می‌شوم به‌شدت دچار تعجب می‌شوم و در پاسخ به این همه تعجب یک جمله را از آنها می‌شنوم که «چه نیازی هست که من فکر کنم تا زمانی‌ که جواب سوالم را شما می‌دهید». قسمتی از تلاشم در سال‌های اخیر یاد‌دادن تفکر، که یک فرآیند اکتسابی است، به دانش‌آموزانم بوده است. ساخت ابزارها‌ی مختلف هم یکی از اجزای این تلاشم بوده است. این ساعت هم در همین رابطه طرح‌ریزی و ساخته شد. چراکه برای تشخیص ساعت نیاز به مختصر محاسبات عددی داریم.

درخصوص کتاب یا مقالاتی که در این باره داشته‌اید توضیح دهید.

عنوان کتاب اولم آموزش از راه دور با نگرشی بر آموزش ریاضیات است. این کتاب حاصل پژوهش دوران کارشناسی‌ارشد من در این زمینه بود. با توجه به گسترش روزافزون فضاهای مجازی، نیاز به ورود در این فضاها برای استفاده در عرصه آموزش ریاضی بسیار ضروری است. البته این امر شیوه خاص خودش را دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. فضای کتاب دومم کمی متفاوت است. کتاب دومم درحال حاضر در نوبت چاپ قرار دارد و موضوع آن نوعی شوخی با ریاضیات است که با هدف تغییر دیدگاه‌های منفی در مورد ریاضیات با همکاری یکی دیگر از اساتید گروه ریاضی نوشته شده است. مقالاتم هم نتیجه تحقیقاتم در زمینه مسائل مربوط به آموزش ریاضی است.

وضعیت ثبت اختراع در کشورمان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چه مشکلاتی در این خصوص وجود دارد؟

اصولا ثبت اختراع در کشورمان با مشکلات فراوانی روبه‌رو است. باید فرآیند ثبت اختراع آسان و با سرعت بیشتری انجام شود. طولانی شدن ثبت اختراع باعث می‌شود فرد مخترع کمی دلسرد شود. بهتر است سازوکار مناسب‌تری برای این بحث در نظر گرفته شود. در حال حاضر به نظر من بزرگ‌ترین مشکلی که در ثبت اختراع وجود دارد، گرفتن تاییدیه علمی است. متاسفانه خود سازمان این کار را انجام نمی‌دهد و فرد متقاضی را به مراکز و سازمان‌های دیگر ارجاع می‌دهند. این امر حداقل دو تا سه ماه از مخترعان زمان می‌گیرد. طولانی شدن این روند به‌نظرم مناسب نیست و فرد را کلافه و دلسرد می‌کند.

چه شد رشته ریاضی را برای تحصیل انتخاب کردید؟

در ابتدا خیلی اتفاقی به سمت ریاضی کشیده شدم و البته اتفاق خوشایندی هم برایم نبود. به مرور زمان وقتی شروع به کشف مسائل ریاضی می‌کردم، به آن علاقه‌مند شدم. در حال حاضر هم تدریس ریاضیات و مطالعه آن برایم بسیار لذت‌بخش است.

وضعیت کار را برای کسانی که در رشته ریاضی تحصیل کرده‌اند، چگونه ارزیابی‌ می‌کنید؟

مساله اینجاست که فارغ‌التحصیلان این رشته تمرکز خودشان را روی تدریس یا کار در بانک گذاشته‌اند. البته هردو هم مسائل خاص خودشان را دارند. در صورتی‌که علم ریاضی در بسیاری از علوم دیگر کاربردهای فراوانی دارد؛ از نت‌نویس در موسیقی گرفته تا حتی جراحی‌های زیبایی که برمبنای نسبت‌های ریاضی انجام می‌شود. کدنویسی، رمزنگری، آینده‌پژوهی، نانوفناوری و... زمینه‌های بسیار خوبی برای فعالیت فارغ‌التحصیلان رشته‌های ریاضی دارد. اما متاسفانه به دلیل عدم‌آگاهی کافی فارغ‌التحصیلان کمتری به این زمینه‌ها روی می‌آورند. در صورتی‌که اغلب از نبود شغل مناسب می‌نالند. به نظرم افرادی که وارد این رشته می‌شوند باید با دید وسیع‌تر و جامع‌تری نسبت به کاربردهای آن بنگرند و خود را محدود به چند شغل تکراری و محدود نکنند.

فارغ‌التحصیلان رشته ریاضی و رشته‌های مرتبط با آن چگونه می‌توانند کارآفرین باشند؟

ورود به عرصه‌های پژوهشی به صورت کارهای تئوری و ساخت ابزار و نرم‌افزارها بسیار مورد‌نیاز است. فعالیت در خود عرصه آموزش ریاضی، به معنای یافتن روش‌های مناسب آموزش و ارائه آن به محیط‌های آموزشی بسیار مورد نیاز جامعه آموزشی است و می‌تواند بستر  خوبی برای کارآفرینی باشد.

 در حال حاضر بازار فعالیت‌های کارآفرینی را برای ورود جوانان علاقه‌مند چطور ارزیابی می‌کنید؟

خب اصولا خودمان بازار را می‌سازیم. منظورم این است که بازار از کار من، فعالیت من، محصول من و ارائه آن است که ساخته می‌شود. نباید منتظر اقدامی از بیرون بود؛ خودمان باید کاری انجام دهیم. حالا اگر بازار خراب است یعنی من خوب کار نکردم. در کل با وجود مشکلات و کاستی‌های فراوانی که درخصوص ایجاد شغل‌های جدید وجود دارد باز هم می‌توان کارآفرینی کرد. بستگی به نوع فکر و ایده‌ و همچنین نوع اجرایی کردن ایده‌های‌مان دارد. بسیاری افراد ایده‌های بکری در سر دارند اما در اجرای آن ضعیف هستند ولی بسیاری ایده‌‌پرداز نیستند اما کارپردازان خوبی هستند و می‌توانند مجریان خوبی باشند. ترکیب این دو می‌تواند هرکاری را شدنی کند و خیلی منتظر بازار و مشکلات آن نماند. به هر حال کارآفرینی ممکن است سخت باشد اما قطع به یقین محال و نشدنی نیست.

تحصیلات آکادمیک در حوزه کارآفرینی چقدر نقش‌آفرین است؟

من دوره کارآفرینی را از طرف وزارت کار گذرانده‌ام. ایده‌های بسیار خوبی به من داد. اما از همه مهم‌تر طریقه درست قدم برداشتن در مسیر پر از پیچ و خم تولید یک کسب وکار را به من آموخت که باعث شد هوشمندانه‌تر بسیاری از کارهایم را انجام دهم. به نظرم حتی گذراندن چند واحد درسی در تمام رشته‌ها در دوره کارشناسی در مورد کار‌آفرینی الزامی است. باید این مقوله مهم در دانشگاه‌ها تدریس شود. یافتن شغل، کار به مراتب سخت‌تری نسبت به کارآفرینی و ایجاد شغل برای خود است. باید در دانشگاه‌ها نحوه ایجاد و مدیریت یک کسب‌وکار آموزش داده شود تا فارغ‌التحصیل بتواند از آموزش‌ها و دروسی که گذرانده‌ است به بهترین شکل استفاده کند.

در این راه الگویی هم داشتید؟

در دوره‌های مختلف و برای کارهای مختلفم الگوهایی داشتم اما تز اصلی‌ام این است که کاری که دیگران می‌توانند انجام دهند، حتما من هم می‌توانم انجام دهم و کاری که دیگران نمی‌توانند انجام دهند، من باید آن را انجام دهم.

برنامه آینده‌تان چیست؟

خیلی دوست دارم یک پژوهشکده داشته باشم تا بتوانم کارهای گسترده‌تری در زمینه آموزش انجام دهم. پژوهشکده‌ای با تمرکز بر فعالیت‌های آموزشی برای دانش‌آموزان و البته راه‌اندازی یک کارگاه چوب. کار با چوب یکی از تخصص‌ها و علاقه‌مندی‌های من است.

با توجه به راهی که تاکنون طی کرده‌اید، چه توصیه‌ای برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان جویای کار دارید؟

در انتظار کار دولتی با یک حقوق ثابت نباشید. حتما خواهید توانست کارهای خیلی بزرگی انجام دهید. گام‌های کوچک بردارید اما برای هدفی بزرگ.