متن لایحه رسیده به دست شورای نگهبان درخصوص معاهده پالرمو متفاوت از متن اصلی است
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، زمانی که وضعیت اقتصادی ایران بلبشو‌تر از قبل شده بود، مردم از سر شب پشت در بانک‌ها و صرافی‌ها می‌خوابیدند تا سکه و دلار بخرند. (البته قاعدتا در سال‌های 90 و 91 مردم گمان می‌کردند اعوجاج اقتصادی و افسارگسیختگی بازار ارز شاید دیگر تکرار نشود، لذا برای سود بیشتر حاضر بودند جلوی بانک‌ها چادر بزنند برای یک سکه بیشتر و خب اگر می‌دانستند این افزایش ناگهانی با شدت بیشتری قرار است در سال‌های بعد هم تکرار شود، قاعدتا قدری از انرژی و سرمایه خود را نگه می‌داشتند برای فروردین 97.) بگذریم. در آن ایام و پس از وقایع سال‌های 90 و 91 و در دمادم انتخابات ریاست‌جمهوری دوره یازدهم، حسن روحانی از نامزدهای انتخابات 97 که نهایتا توانست پیروز آن رقابت هم بشود، در میان شعار‌های اساسی خود بر شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات تاکید زیادی می‌کرد، چنانکه در یکی از سخنرانی‌های خود تاکید کرده بود: «اساس کشور باید برپایه قانون و ادامه آن دارای شفافیت باشد و این می‌تواند اعتماد لازم را در یک جامعه به وجود آورد.»
حالا اما بعد از گذشت پنج سال از ریاست حسن روحانی بر قوه مجریه باید گفت همچنان شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات یکی از دغدغه‌های مردم و البته فعالان اقتصادی و سیاسی در کشور است؛ آنهایی که می‌خواهند با اطمینان آینده اقتصاد و سیاست را پیش‌بینی‌کنند و از این راه مثلا در مسیر کارآفرینی، تولید یا سرمایه‌گذاری قدم بر‌دارند. سیاسیون البته جنس نگاه‌شان با اهالی اقتصاد متفاوت است، اما آنها هم دغدغه‌های خود را دارند و در تحلیل کلان وقایع کشور قطعا تاکید می‌کنند که شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات از ارکان موفقیت و پیشرفت کشور در عرصه‌های مختلف است. این حرف‌ها را زدیم تا به اینجا برسیم که در پنج سال گذشته وقایع مختلفی در کشور محل بحث و سوال با همان چالش شفافیت بوده؛ مواردی که امروز یعنی در پایان دهه اول اردیبهشت 97، نتایج پنهان‌کاری در برخی از آنها معلوم و مشخص شده. ماجرای برجام، قرارداد هواپیماهای وارداتی، قراردادهای نفتی و... از جمله این موارد هستند و آخرین آنها هم معاهده پالرمو است. مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی هدف اصلی آن است و چندی پیش با ارائه لایحه‌ای از سوی دولت با وجود مخالفت‌های زیاد در مجلس به تصویب رسید. در آن زمان منتقدان این طرح می‌گفتند این کنوانسیون، دقیقا قدرت و نفوذ منطقه‌ای ایران را نشانه رفته.
حالا اما ماجرای جدیدی پیش آمده و دوباره پالرمو و بحث‌های پیرامونی آن به صحن مجلس بازگشته است. حسینعلی حاجی می‌گوید: «چند ماه پیش الحاق جمهوری اسلامی ایران به لایحه پالرمو در مجلس تصویب شد، اما امروز بر اساس اطلاعات رسیده مشخص شده که در ترجمه متن انگلیسی به فارسی کنوانسیون پالرمو تقلب اتفاق افتاده است. متن این کنوانسیون درست ترجمه نشده و دولتی‌ها امانتداری را در ترجمه رعایت نکرده‌اند.»
نماینده مردم شاهین‌شهر در ادامه گفته: «متنی که به مجلس ارائه و درباره آن رای‌گیری شده، با متن اصلی کنوانسیون پالرمو متفاوت است.»
پس از این اعتراضات، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور در نامه‌ای به رئیس مجلس با تایید اشتباهات متن رسیده به دست شورای نگهبان نوشت: «با این وصف، اشکالات به سادگی و از طریق تعامل کارشناسی قابل‌حل است و جنبه سیاسی دادن به موضوع با توجه به اینکه بسیاری از موارد احتمالا در مرحله تایپ مجدد به وجود آمده، موجه نیست.»
نقوی حسینی، دیگر نماینده مجلس هم در این زمینه می‌گوید: «وقتی اعلام می‌کنند غلط تایپی در متن ترجمه‌شده وجود داشته، واقعا عذر بدی است. دولت محترم بهتر است از این بهانه‌ها نیاورد و از این عذرهای بدتر از گناه مطرح نکند.» سوای اینکه در ماجرای پالرمو چه اتفاقی افتاده که البته شواهد و اظهارات نماینده‌های مجلس نشان می‌دهد دولت تلاشی بر مبهم گذاشتن ماجرا داشته، بررسی سوابق گذشته نیز بخشی دیگر از عملکرد دولت در این مسیر را معلوم می‌کند.
متون محرمانه مذاکرات هسته‌ای
متن توافقات هسته‌ای در لوزان، وین و ژنو در جریان مذاکرات، از چشم رسانه‌ها و کارشناسان مخفی ماند و حتی بعدها این ادعا نیز مطرح شد که پیوست‌هایی هم در برجام وجود دارد که هرگز منتشر نشده و نخواهد شد. این دو اتفاق در ایام دولت یازدهم حاشیه‌های گسترده‌ای را در جامعه ایجاد کرد. منتقدان می‌گفتند اگر متون توافق زودتر در اختیار رسانه‌ها و کارشناسان قرار بگیرد، امکان نظارت عمومی بیشتر و قدرت چانه‌زنی تیم مذاکراتی ایران افزایش خواهد یافت. این نظر اما دقیقا مخالف نظر تیم کارشناسی دستگاه دیپلماسی ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای بود و همین امر هم باعث شد تا روز امضای برجام، هیچ‌کس دسترسی به توافقات و جزئیات آن نداشته باشد.
قرارداد محرمانه پژو
انعقاد یک قرارداد میان یک مجموعه ساخت خودروی خارجی با مجموعه‌های داخلی قاعدتا مساله پیچیده‌ای نیست و آنقدرها هم جنبه امنیتی یا اطلاعاتی و... ندارد که مهر محرمانه و سری بر آن بنیشند. در دولت یازدهم توافق میان ایران و طرف فرانسوی یعنی پژو به صورت عجیب و غریبی محرمانه خوانده شد؛ قراردادی که ظاهرا تنها قرار بود تولید چند مدل خودروی جدید خروجی آن باشد. محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت در بهمن 94 درباره یکی از قراردادهای میان ایران و این خودروساز فرانسوی گفته بود: «همه قراردادهای خارجی از جمله قرارداد پژو محرمانه هستند.»
قرارداد محرمانه هواپیما
یکی از دستاوردهای دولت یازدهم که پس از برجام به‌عنوان یک اتفاق مهم در مسیر حرکت دولت تلقی شد، توافقات وزارت راه و شهرسازی و برخی شرکت‌های هواپیمایی برای خرید حدود 200 هواپیما بود؛ هواپیماهایی که قرار بود از بویینگ و ایرباس و برخی شرکت‌های دیگر خریداری شود. در آن ایام هرچه کارشناسان تلاش کردند تا به جزئیات این توافقات دست یابند، موفق نشدند و تنها با آمارها و اطلاعات ضد و نقیض روبه‌رو شدند. در روزهای اخیر البته خبر آمده که آمریکا به صورت جدی بویینگ را از فروش هواپیما به ایران منع کرده و ایرباس نیز در مسیر واگذاری باقی هواپیماها به ایران دچار چالش شده است.
آمارهای اقتصادی
یکی از ایرادات مهم کارشناسان اقتصادی به دولت یازدهم انتشار یکی‌درمیان آمارهای اقتصادی مهم در چهار سال اول دولت حسن روحانی بود. نرخ رشد اقتصادی مربوط به چند فصل در سال‌های مختلف دولت یازدهم، آمار چک‌های برگشتی که برای مدت‌ها از سوی بانک مرکزی اعلام نشد، آمار فروش مرکز مبادلات ارزی که خود حاوی اطلاعات مهمی درخصوص بازار ارز بود، مصوبه برداشت 1/4 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی و چندین و چند عدد و رقم دیگر که در دولت یازدهم محرمانه ماند یا پس از مدت بسیار زیادی از موعد انتشار، اعلام شد، از این دسته هستند.
مناظرات انتخاباتی
در جریان تبلیغات و در ایام منتهی به برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری خبری عجیب در رسانه‌ها منتشر شد. در اولین روزهای اردیبهشت سال گذشته بود که رسانه‌ها فاش کردند کمیسیون تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری به پیشنهاد وزیر دولت روحانی تصمیم گرفته مناظره‌های انتخاباتی از حالت زنده به ضبطی تنزل یابد. پس از انتشار این خبر بسیاری از اصحاب رسانه، کارشناسان و افکار عمومی به این تصمیم واکنش نشان دادند و نهایتا با تاکید صدا و سیما بر اینکه مناظرات از جذاب‌ترین بخش‌های رقابت‌های انتخاباتی و بخش مهمی از این جذابیت نیز مرهون زنده بودن این برنامه است، تصمیم کمیسیون تبلیغات تغییر یافت و مناظره‌ها زنده پخش شد.
قرارداد محرمانه نفتی (IPC)
قراردادهای نفتی دوقلوی پرسروصدای مدل جدید نوعی از قراردادهای نفتی بود که البته به علت پافشاری مجلسی‌ها و کارشناسان این حوزه بخش‌هایی از آن از طبقه‌بندی محرمانه خارج شد و سپس به دلیل اهمیت بالای آن یکی دوبار تغییرات و تحولات جدی شامل حال آن شد. در آن زمان نظر دولت این بود که شرکت‌های خارجی میل مشارکت مجدد در ایران را ندارند و ما باید قراردادهای نفتی را برای آنها جذاب کنیم و همین هم باعث کوتاه آمدن ایران در تحقق حداکثری منافع خود در این قراردادها شده بود. توتال مهم‌ترین طرف قرارداد با ایران بود که البته بعدها با کارشکنی آمریکا در مسیر همکاری با ایران دچار مشکلاتی شد.
مطالب پیشنهادی
