علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اولین وزیری بود که روز حسابش فرا رسیده بود. نمایندگان موافق استیضاح دل پری از او و عملکردش داشتند. یکی او را وزیر «کارفرما» و «تبعیض اجتماعی» می‌دانست و دیگری می‌گفت مجلس بنا دارد بلیت سقوطش از وزارتخانه را صادر کند. یکی هم او را به جنگ روانی و اشک و آه برای تکیه بر کرسی وزارت متهم می‌کرد و نماینده‌ای دیگر هم به او عنوان نفوذی در ستاد موسوی می‌داد.

خلاصه جلسه دیروز بهارستان معرکه‌ای بود برای خود. معرکه‌ای که البته روسای قوا ترجیح دادند دامن خود از آن بپایند و موافقان و مخالفان را به حال خود رها کنند. خیلی‌ها همین غیبت معنادار را به پای ناامیدی شیخ و فیلسوف از ابقای ربیعی نوشتند و این‌طور برداشت کردند که کار او از کار گذشته است.

نتیجه رأی اعتماد اما حساب و کتاب‌ها را بدجور به‌هم ریخت و بسیاری از پیش‌بینی‌ها را بر باد داد. ربیعی ماند و به پاستور رفت. درست در شرایطی که تصور می‌شد او قربانی روز استیضاح باشد. تحلیل بسیاری از ناظران این بود که از میان سه وزیر در آستانه استیضاح، یکی می‌رود و دو تای دیگر می‌مانند. گمانه‌ها اتفاقا بر سر رفتن ربیعی قوی‌تر بود اما خب به هر ترتیب 126 نفر از نمایندگان نظر دیگری داشتند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در صحبت‌هایش درخصوص وضعیت اشتغال در کشور گفت همین که تثبیت شغل کرده، هنر کرده چراکه اگر می‌خواست در شرکت‌های زیرمجموعه وزارتخانه تحت امرش، اقتصادی برخورد کند قطعا با تعداد بیشتری از بیکاری روبه‌رو می‌شدیم. ربیعی این را هم گفت که فقر، نیازمند یک برنامه 20 ساله است و او هم سوپرمدیر نیست و دوران مدیران سوپرمنی نیز گذشته است. ربیعی درخصوص حرف و حدیث‌ها پیرامون وضعیت مالی خود هم گفت که ارزش خانه‌ای که در آن سکونت دارد چهار تا پنج میلیارد تومان بیشتر نیست. حاج عباد البته در سه نوبت حرف زد و تا توانست از خود دفاع کرد اما توضیح خاصی درباره نفوذی بودنش در ستاد میرحسین موسوی و اتهاماتی چون پول‌پاشی که از سوی برخی نمایندگان مطرح شد، نداد. او درباره برنامه 20 ساله مورد نظرش برای رفع فقر هم توضیح روشنی نداد و نگفت که چرا در بیش از 20 سالی که زمام کار دست همفکرانش بوده اتفاق چشم‌گیری در این حوزه نیفتاده است.

 هت‌تریک آخوندی

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دومین وزیری بود که استیضاحش در دستور کار مجلس قرار گرفت. مراسم استیضاح او هم برای خود جذابیت‌های خاصی داشت. مخالفان او توپ‌شان از همیشه پرتر بود. مضمون نطق‌های نمایندگان این را می‌گفت. علیرضا بیگی، نماینده مردم تبریز عملکرد آخوندی را آتش به خرمن اعتماد مردم نسبت به نظام دانست. حجت‌الاسلام احد آزادیخواه، نماینده مردم ملایر هم حضور او در کابینه را به خاطر زد و بند‌های پشت‌پرده دانست و گفت معلوم نیست چرا دولت آبروی خود را در سبد چنین فردی گذاشته است. زد و بندهایی که از همان ابتدا برخی آن را بی‌ارتباط با رابطه خویش و قومی آخوندی و ناطق‌نوری نمی‌دانستند. از همه مهم‌تر صحبت‌های قاضی‌پور، نماینده مردم ارومیه بود که کارنامه وزیر راه را خون‌آلود تلقی کرد و گفت: «کارنامه کاری وزیر راه و شهرسازی آغشته به خون کسانی است که قربانی بی‌تدبیری وی شده‌اند.»

 بی‌توجهی به مسکن مهر، مسکن اجتماعی، هواپیماهایی که پای خیلی‌هایشان به ایران نرسید، وضعیت جاده‌های کشور و... از دیگر محورهایی بود که نمایندگان موافق استیضاح به آنها اشاره کردند.

آخوندی در اظهارات خود به سیاق دو استیضاح قبلی باز هم سربزنگاه از مردم عذرخواهی کرد اما گفت که این اتفاقات در تمام دنیا رخ می‌دهد ولی هیچ کشوری مسئولان خود را سرزنش نمی‌کند. او ندادن پول به دلال‌ها برای خرید هواپیما را عامل فشار‌ها علیه خود خواند و در ادامه تاکید کرد که ثروت هفت هزارمیلیارد تومانی‌اش شایعه است. آخوندی در رد این شایعه همچنین مدعی شد که در حسابش 4.5 میلیون تومان باقی‌مانده و موجودی حساب دخترش نیز 638 هزار تومان است. پیش از این البته رئیس مجلس هم که گویا دلش تاب نیاورده بود تا از دور نظاره‌گر عملکرد همکارانش باشد وارد مجلس شد و در میانه‌های جلسه استیضاح ترجیح داد خود زمام کار را به دست بگیرد.

در هر صورت حوالی غروب بود که بالاخره رأی‌گیری انجام شد و نتیجه هم شد همانی که پیش‌بینی می‌شد. آخوندی با رأی غافل‌گیر‌کننده 152 مخالف در برابر 92رای موافق و دو ممتنع بار دیگر شال و کلاه کرد تا به دفترش بازگردد. بازگشتی غرورآفرین که با ثبت رکوردی جالب برای سومین بار رقم می‌خورد. تحلیل این نتیجه البته شاید با مراجعه به شاکله اصلی بلوک‌بندی‌های مجلس و طیف‌های سیاسی حاضر در آن کار خیلی سختی نباشد. فراکسیون امید همان‌طور که پیش‌تر اعلام شده بود با استعداد قریب به 100 رأی پای کار وزیر راه و شهرسازی ماند. یاران لاریجانی در فراکسیون مستقلین هم اگرچه به واسطه جلسه صبح روز گذشته فرمان آتش به اختیار داشتند اما این‌طور که به نظر می‌رسد اکثریت‌شان رأی خود را به سود آخوندی به گلدان انداختند. با این تفاسیر باید موفقیت آخوندی را بیش از هرچیز برخاسته از ائتلاف اصلاح‌طلبان بهارستان و یاران لاریجانی تفسیر کرد. ائتلافی که البته برای رأی اعتماد به ربیعی موضوعیت نداشت و قرائن نشان می‌دهد رئیس مجلس با بی‌تفاوتی از کنار آن عبور کرد.

«فرهیختگان» پیش از این در تحلیلی عنوان کرده بود که لاریجانی درصدد نوعی مرزگذاری کنترل شده با دولت روحانی است. مرزگذاری‌ای که سبقه آن را در ماه‌های اخیر می‌توان در گزارش دیوان محاسبات و رد کلیات بودجه جست‌وجو کرد. جا خالی دادن او درجلسه استیضاح ربیعی و حضورش در جلسه استیضاح جناب «باجناق» هم از همین منظر قابل تحلیل است. از این‌رو استمرار این رویه سینوسی تا سال 1400 محتمل‌ترین امر در پیش‌بینی نوع کنش رئیس مجلس در ارتباط با دولت به نظر می‌رسد.

* نویسنده : محمد جعفری روزنامه‌نگار