روسای دانشگاه‌های مهم درحالی‌در یک برنامه تلویزیونی درباره «دانشگاه کارآفرین» حضور یافتند که به نظر می‌رسید هیچ‌کدام تصویر دقیقی از این نوع دانشگاه ندارندبه نظر می‌رسد نفس اینکه صدا و سیما و رسانه‌ها توانسته‌اند به این مساله ورود کنند که دانشگاه باید از تولید مدرک به حل معضل قدم بردارد مثبت است، اما از نحوه چینش میهمانان که تقریبا می‌توان آن را در یک طیف فکری قرار داد و حتی بدون یک نظر مخالف در برنامه، چندان نتیجه مثبتی از آن حاصل نمی‌شود.
یک دانشگاه و هیچ ایده
در سال‌های اخیر دانشگاه نسل سوم و دانشگاه کارآفرین بسیار مورد لطف مسئولان قرار گرفته است، اما به نظر می‌رسد چندان اعتقادی به اجرایی شدن آن ندارند. به دلیل تحولات سریع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دهه‌های اخیر، نیاز کشور به تقویت ساختارهای دانش‌محور و بستر مناسب جهت تولید علم احساس می‌شود. بحث در باب کارآفرینی و تربیت و آموزش فارغ‌التحصیلان که دارای صلاحیت و مهارت‌های لازم برای راه‌اندازی کسب‌وکار مناسب باشند، به‌عنوان یکی مولفه‌های اصلی در اثربخشی دانشگاه‌ها محسوب می‌شود که با توجه به رشد فارغ‌التحصیلان بیکار از دانشگاه‌های مختلف وجود دانشگاه کارآفرین یک نیاز محسوب شده است.
هفته گذشته در مناظره زنده تلویزیونی مجله علوم انسانی «زاویه» در شبکه چهار سیما، چهار کارشناس، پیرامون این سوال که «کار ویژه دانشگاه برای حل مسائل جامعه ایرانی چیست؟» به گفت‌وگو و تبادل‌نظر پرداختند.
عبدا... صلواتی، مجری «زاویه» در این برنامه میزبان سیدمحمدتقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس، محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران، حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی و ناصر باقری‌مقدم معاون سیاستگذاری و برنامه‌ریزی نقشه جامع علمی کشور بود که هر کدام درخصوص دانشگاه و حل معضلات بیکاری، اجتماعی و فرهنگی نظرات متفاوتی داشتند.
محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران ابتدا با اشاره به اینکه موضوع «چرا جامعه از ظرفیت دانشگاه استفاده می‌کند؟» مورد توجه روسای دانشگاه‌هاست، عنوان کرد: «متاسفانه هنگامی که در دولت یا مجلس تصمیم کلانی گرفته می‌شود، اصلا به ظرفیت دانشگاه توجه نمی‌شود و در واقع ما طرف تقاضا هستیم، اما مختصر کاربرد دانشگاه سه ماموریت مهم است که آموزش، پژوهش و مسئولیت اجتماعی این سه را تشکیل می‌دهند که تقریبا همه معتقد هستند کارویژه دانشگاه بحث آموزش است.»
او در ادامه گفت: «فعالیت‌های آموزشی است که منابع انسانی را تربیت می‌کند و این نیروی انسانی برای هر کشوری مهم‌ترین سرمایه محسوب می‌شود، اما در آموزش چند نکته برای آن در نظر گرفته می‌شود که از جمله آنها می‌توان به اینکه آموزش برای چه کسانی باشد، چه افرادی آموزش‌دهنده‌ها را تشکیل می‌دهند، محتوای آموزش چیست و شیوه آموزش چگونه خواهد بود باید در راس قرار بگیرد، دانشگاه نباید مانند احزاب سیاسی زمانی که مشکلی مشاهده می‌شود، فقط آن را فریاد بزند، بلکه باید راهکار حل معضل ارائه کند.»
اما حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، نظر متفاوت خود را پیرامون موضوع حل مسائل در دانشگاه این‌گونه بیان کرد: «دانشگاه‌ها وظیفه‌شان این نیست که به دنبال مشکلات بگردند و برای آن راه‌حل ارائه دهند. در واقع الان سطح انتظار جامعه از دانشگاه این‌گونه است که بنده با آن مخالفم، البته این انتظار جامعه تا حدودی هم درست است، ولی شأن دانشگاه نباید در این موضوع خلاصه شود.»
سلیمی در ادامه بحث خود می‌گوید: «ما نباید دانشگاه را فقط مامور حل مسائل اجتماعی کنیم، البته که حل این دسته از مشکلات مهم است، ولی کارویژه دانشگاه که یک فضای آکادمیک است، تعریف دیگری دارد. اینکه در فضای جامعه آن‌طور بیان شده که دانشگاه فقط مدرک تولید می‌کند و اصلا به فکر مشکلات نیست، یک تفکر اشتباه است، چون با کمترین امکانات بیشترین رشد را داشته است. اصلا شما به فضای جامعه نگاه کنید که چقدر از جوانان در حال حل مشکلات هستند، خب این افراد در دانشگاه‌ها تربیت شده‌اند.»
اما سیدمحمدتقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه دانشگاه‌ها در بحث آموزش موفق بوده‌اند، در تکمیل اظهارات روسای دانشگاه تهران و علامه طباطبایی عنوان کرد: «پس از انقلاب اسلامی ماموریت پژوهش به دانشگاه محول شد. با کمی تحقیق می‌توان دریافت که مشکلاتی که جامعه از آن عبور کرده و توانسته آن را حل کند، در دانشگاه روی آن پژوهش شده، اما برای مسائل اجتماعی هنوز دانشگاه مخاطب قرار داده نشده است و این درخواست باید از مسئولان به اوج برسد که چرا دانشگاه‌ها برای حل معضلات وارد میدان نشده‌اند، چراکه در حال حاضر این‌گونه تداعی شده است که خود دانشگاه به مسائل و مشکلات ورود نمی‌کند، اما آن‌طور که به دانشگاه‌ها ماموریت داده شده، در واقع از آنها درخواست حل مشکل نشده است.»
در پایان این برنامه اما ناصر باقری‌مقدم، معاون سیاستگذاری و برنامه‌ریزی نقشه جامع علمی کشور جایگاه دانشگاه را آن‌طور که باید به آن بها داده شود مناسب دانست و افزود: «ابتدا به جایگاه دانشگاه باید پرداخت، چراکه در حال حاضر از وضعیت خوبی برخوردار است، اما در مقابل باید نهاد دانشگاه را که آکادمیک است با افراد دانشگاهی متفاوت دانست، در واقع این مشکلات باید به وسیله افراد دانشگاهی در نهاد دانشگاه حل شوند که متاسفانه آن‌گونه نبوده است.»
به نظر می‌رسد نفس اینکه صدا و سیما و رسانه‌ها توانسته‌اند به این مساله ورود کنند که دانشگاه باید از تولید مدرک به حل معضل قدم بردارد مثبت است، اما از نحوه چینش میهمانان که تقریبا می‌توان آن را در یک طیف فکری قرار داد و حتی بدون یک نظر مخالف در برنامه، چندان نتیجه مثبتی از آن حاصل نمی‌شود.
* نویسنده : یزدان محمدی روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
