گرانی چندصد تومانی لبنیات مردم را نگران کرد

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، هر جا که حرف رکود، تعطیلی کارخانه‌ها و عدم سرانه مصرف محصولات ضروری مردم به میان می‌آید و تولید‌کنندگان مجالی برای حرف زدن پیدا می‌کنند، سفره دل‌شان با نام عدم حمایت دولت از آنها باز می‌شود! وعده‌های اقتصادی دولت چون حمایت از تولید، رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال آنچنانکه دولت مدعی آن بوده، سرابی بیش نبوده است. آنچنانکه تیم اقتصادی دولت مدعی است نه‌تنها «چندان رونقی ایجاد نکرده»، بلکه کم‌کم به جایی می‌رسیم که محصولات غذایی ضروری چون لبنیات و تخم‌مرغ که در تامین سلامتی جامعه نقش موثری دارند، از سبد خرید خانوارها پر می‌کشد و می‌رود، تا جایی که به گفته یکی از اعضای هیات‌مدیره اتحادیه فرآورده‌های لبنی بعید نیست این روزها مردم با یک لیوان شیر عکس بگیرند و به لاکچری بودن و ثروتمند بودن خود در خرید شیر و ماست به سایر مردم آسیب‌پذیر و اقشار ضعیف جامعه فخر بفروشند. در این میان دولت گرانی شیر را نیز مانند سایر محصولات به گردن مردم انداخته است؛ چنانچه به نظر می‌رسد دولت قیمت شیر را نیز مانند نرخ بنزین کمتر از نرخ‌های جهانی آن می‌داند و مقصر مردمی هستند که باید با حقوق‌های ریالی زیر یک میلیون تومان شیر را با نرخ دلار و یورو بخرند! هرچند قیمت یک ظرف ماست هم کمتر از چند دلار نیست و چیزی کم از قیمت آن در کشورهای توسعه‌یافته ندارد.

هر چند وقت یک بار خبر افزایش قیمت محصولات و فرآورده‌های لبنی اطلاع‌رسانی می‌شود و این افزایش قیمت تنها مختص مردمی است که امروز در تهیه بسیاری از ارزاق و کالاهای موردنیاز خانواده‌شان درمانده‌اند. افزایش قیمت حامل‌های انرژی؛ حمل‌ونقل، افزایش قیمت خوراک دام، مواد بسته‌بندی و ده‌ها مورد دیگر راه دیگری پیش پای تولید‌کننده باقی نمی‌گذارد، بنابراین تولید‌کننده به ناچار مجبور به افزایش قیمت محصول خود است. کاهش سرانه مصرفی شیر و لبنیات در ایران نسبت به ارقام جهانی آن رقمی بسیار تکان‌دهنده است؛ آماری که بیانگر عدم اهتمام دولت به موضوع افزایش سلامت مردم و بی‌توجهی به آسیب‌های کاهش مصرف لبنیات در کوتاه‌مدت و بلندمدت است.

رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی ایران با بیان اینکه کارخانه‌های فرآورده‌های لبنی در حال تعطیلی و ورشکستگی هستند، می‌گوید: «از سال 93 تا سال جاری قیمت فرآورده‌های لبنی اعلام نشده است. سازمان حمایت در 10 ماه گذشته تصمیم به انجام حسابرسی از شرکت‌های بزرگ لبنی گرفته تا بهای تمام‌شده واقعی فرآورده‌های لبنی را محاسبه و بر مبنای آن قیمت‌های موجود را ارزیابی کند. سود کم کارخانه‌ها بسیاری از آنها را به سمت تعطیلی واحدهای صنعتی خود کشانده است، بنابراین می‌توان با صراحت گفت که قیمت‌های بازار قیمت واقعی و تمام‌شده برای کارخانه‌دار است که سود چندانی از آن نمی‌برد، از این رو باید گفت کاهش قیمت یا عدم افزایش قیمت محصولات لبنی به معنای آسیب رساندن به این صنعت و تعطیلی کارخانه‌های بزرگ و بیکاری ده‌ها هزار پرسنل؛ عدم پرداخت بیمه و مالیات است.

باکری در این باره معتقد است: «دامداران هم به افزایش قیمت غذای دام‌ها معترض هستند و بنابراین معضل صنعت لبنیات یکی و دوتا نیست! بی‌شک حاشیه قیمت‌ها و اثر‌گذاری آن در قیمت خرید مصرف‌کننده مساله‌ای است که باید به‌شدت مورد توجه و اهتمام دولت قرار بگیرد. افزایش تورم نه‌تنها منجر به افزایش قیمت لبنیات شده، بلکه تمامی کالاها را گران کرده است. از سوی دیگر دولت و وضعیت اقتصادی کشور امکان و تدبیری برای افزایش قدرت خرید و ارتقای توان پولی و مالی خانوار به تناسب افزایش تورم ندارد و هر روز شاهد تضعیف قدرت خرید مردم و کوچک شدن سفره‌های آنها هستیم.»

به گفته کارشناسان، افزایش قیمت شیر خام منجر به افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی شده و سهم مردم از خرید شیر روزبه‌روز کمتر می‌شود. از سوی دیگر روند پوکی استخوان و بیماری‌های دیگری که با کمبود دریافت کلسیم در رابطه است، در حال شتاب گرفتن است.

هرچند دولت درصدد است نشان دهد موضوع سلامت شهروندان برایش اهمیت دارد، اما شواهد حاکی از عدم اهتمام دولت به موضوع حفظ سلامت مردم است. به‌طوری که کاهش مصرف شیر را می‌توان برابر با افزایش هزینه‌های هنگفت دولت برای بازگشت سلامت شهروندان دانست. براساس آمارهای موجود، بسیاری از کشورهای دنیا در راستای حفظ سلامت شهروندان خود هزینه‌های قابل‌توجهی را در حوزه سلامت، بهداشت و درمان صرف می‌کنند.

باکری با اشاره به راهکار صنایع فرآورده‌های لبنی در افزایش قدرت خرید لبنیات در مردم خاطرنشان کرد: «اهمیت خرید شیر و فرآورده‌های لبنی در سفره مردم ما را برآن داشت تا با همکاری صنایع لبنی کشور و استفاده از تجارب و تحقیقات اساتید کشور پروژه‌ای در دست بررسی قرار گیرد که بر اساس آن دلایل کاهش مصرف سرانه سالانه لبنیات در کشور تحقیق شود. حتی این خواسته به اطلاع معاون اول رئیس‌جمهور نیز رسید تا مراتب امر به وزارت بهداشت و شورای عالی سلامت منعکس شود. کارشناسان یادشده و شرکت‌های لبنی درصددند تا به‌زودی طرح‌هایی را در راستای جبران کاهش قدرت خرید خانوار در بخش لبنیات به دولت ارائه کنند، امیدواریم با به‌کارگیری این راهکارها افزایش مصرف سرانه لبنیات در کشور تحقق یابد.»

باکری در خصوص ارائه شیر به دانش‌آموزان و بی‌توجهی دولت به تامین اعتبار آن به «فرهیختگان» می‌گوید: «متاسفانه افزایش قیمت شیر منجر به کاهش سرانه مصرف آن شده است. در این بین دانش‌آموزان به‌عنوان نونهالان؛ نوجوانان و جوانانی که پدران و مادران فردای این سرزمین هستند، باید به لحاظ جسمی از سلامت کامل برخوردار باشند. هرچند بر تغذیه مدارس با شیر تاکید شده است، اما متاسفانه ۲۰۰ میلیارد تومان اعتباری که از سوی دولت به شیر مدارس اختصاص داده شده بود، عملا تامین نشد و این طرح به خودی خود روی زمین ماند، بنابراین نمی‌توان به این موضوع امیدوار بود که دانش‌آموزانی که خانواده‌هایشان امکان خرید شیر و فرآورده‌های لبنی را ندارند، در مدرسه نیز  شیر دریافت کنند! اگرچه امیدواریم با همکاری‌های لازم بتوانیم طرح‌هایی برای حمایت از مصرف لبنیات خانوار به‌ویژه اقشار کم‌درآمد را به اجرا درآوریم، یعنی در قالب ارائه کارت‌های اعتباری کاهش مصرف شیر جبران شود. خوشبختانه علاوه‌بر اینکه معاون اول رئیس‌جمهور دستور حمایت‌های لازم از طرح کارت‌های اعتباری را داده است، بخش خصوصی نیز برای این کار تمایل دارد تا با ارائه حمایت و راهکارهایی اقشار کم‌درآمد جامعه را در مصرف شیر کمک کرده و کاهش مصرف را جبران کند.»

ارائه طرح کارت‌های اعتباری که البته هنوز به تصویب و اجرا نرسیده است، بیانگر عدم حمایت مستقیم دولت از افزایش سرانه شیر و ارائه یارانه به تولید‌کنندگان محصولات لبنی در راستای کاهش قیمت‌هاست؛ تضادی که باکری آن را گیج‌کننده دانسته و می‌گوید: «واقعا معلوم نیست باید به حال تولید‌کننده گریست یا برای مصرف‌کننده نگران بود. درواقع بنگاه‌های تولیدی در راستای گریز از ورشکستگی و عدم تحمیل ضرر و زیان ناچارند با افزایش بهای تمام‌شده محصولات خود، قیمت‌ها را افزایش دهند. از آن سو عدم قدرت خرید مردم نیز مساله بغرنجی است که باز هم به ضرر مردم و مصرف‌کننده تمام می‌شود. بی‌شک باید به دنبال راه‌حل بود و هیچ راه‌حلی غیر از توسعه اقتصادی و افزایش قدرت خرید مردم راهگشا نخواهد بود، چراکه عدم افزایش دستمزدها و ایجاد رونق اقتصادی به معنای آسیب دوسویه به تولید‌کننده و مصرف‌کننده است.»

محمدرضا اسماعیلی، عضو هیات‌مدیره اتحادیه فرآورده‌های لبنی نیز در این زمینه به «فرهیختگان» می‌گوید: «خوشبختانه یا متاسفانه زنجیره قیمت‌ها در ایران وابسته به هم هستند. افزایش قیمت سوخت یا حامل‌های انرژی منجر به افزایش قیمت همه کالاها می‌شود و این افزایش قیمت از دلار گرفته تا هر چیز دیگر بر سایر حوزه‌ها و کالاها تاثیر شدیدی می‌گذارد و افزایش دستمزدها، حمل‌ونقل، بیمه، هزینه خرید دستگاه‌های صنعتی، غذای دام و طیور و... همه با هم افزایش قیمت‌ها را درپی دارد که بزرگ‌ترین فشار آن بر قشر آسیب‌پذیر جامعه وارد می‌شود.»

وی درخصوص نقش دولت‌ها در تامین سلامت جامعه معتقد است: «اهمیت تامین سلامت مردم بر هیچ کس پوشیده نیست، از این رو اهمیت مقوله سلامت جامعه دولتمردان بسیاری از کشورها را به پرداخت یارانه به بخش فرآورده‌های لبنی هدایت کرده است، چراکه آنها می‌دانند عدم حضور لبنیات به‌عنوان یک غذای سالم و کامل در سبد خرید مردم به مثابه پس‌انداز بیماری است. به‌طوری که معتقدم تولید‌کنندگان فرآورده‌های لبنی هیچ‌گاه در پی سوءاستفاده از گران شدن محصولات خود نبوده‌اند و حتی در برخی مواقع به خاطر رسیدن این محصول غذایی به دست مردم زیان‌دهی نیز داشته‌اند.» اسماعیلی شاهد ادعای خود را تعطیلی یکی پس از دیگری کارخانه‌های فرآورده‌های لبنی دانسته و می‌گوید: «افزایش قیمت بسته‌بندی و مواد غذایی و بهداشتی مورد نظر دامداری‌ها تولید‌کننده را مجبور به افزایش قیمت محصول خود می‌کند. بی‌شک اگر دولت به دنبال ارتقای سطح سلامت جامعه است، باید حمایت خود را از محصولات لبنی با اختصاص یارانه در برنامه‌های توسعه‌ای خود دنبال کند.»

این فعال صنفی در حوزه لبنیات معتقد است: «به هر حال حمایت دولت در حال حاضر با توجه به تعمیق رکود و عدم توان مالی مردم در خرید‌های مناسب ضروری است. محصولات لبنی از جمله محصولاتی است که نگهداری از آن بسیار کوتاه‌مدت و زیان‌ده است، لذا اگر مردم توان خرید نداشته باشند، نمی‌توانند محصولات لبنی را بیش از چند روز نگه دارند، بنابراین کارخانه ضرر و زیان می‌دهد و آلودگی به محصول آسیب رسانده و از سوی دیگر با عدم مصرف شیر سلامت مردم به خطر می‌افتد. از این رو نتیجه می‌گیریم در شرایطی که خانوار چهار نفره قادر به مصرف روزانه دو لیوان شیر با قیمت‌های فعلی نیست، اگر دولت به دنبال ایجاد طرح سلامت است، باید با وارد شدن در این حوزه و اهتمام به قرار دادن شیر در سبد خانوار صداقت خود را اثبات کند. وگرنه در صورت عدم حمایت دولت می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده‌ای نه‌چندان دور شیر هم جزء محصولات لوکسی می‌شود که فقط عده‌ای از ثروتمندان قادر به خرید و مصرف آن خواهند بود! کاهش مصرف سرانه ایران در برابر کشورهای توسعه‌یافته و بی‌توجهی مسئولان امر بیانگر افزایش فاجعه‌ای در عمق سلامت مردم ایران است که به آرامی اما با خطرات بالایی خود را نشان خواهد داد.»