

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، از گذشته تا به حال همواره این ضربالمثل را شنیدهایم که میگویند، هرچه بگندد نمکش میزنند، وای به روزی که بگندد نمک. موضوع ایمنی و عدمخطرآفرینی بیمارستانها در مواقع بروز حوادث و بحرانها و کارآمدی آنها در این زمانها ذیل تشریح این ضربالمثل قابل تعریف و توضیح است. وقتی حادثهای پیشبینی شده یا پیشبینی نشده رخ میدهد و عدهای از مردم و شهروندان دچار آسیب و مشکلاتی در سلامت جسم و روح خود میشوند، اولین مکانی که میتواند در ابتدا احساس امنیت و سپس روند درمان و بهبودی آنان را ارضا کند، بیمارستانها هستند.
از همین رو ایمنی این مکان فارغ از درجهبندیها و تخصصی و فوقتخصصی و ... بودن، باید مکانی امن برای جسم یا روح ناتوان مراجعان و مردمی باشد که جهت رفع احتیاجات خود به آن پناه آوردهاند و از آن انتظار دارند.
بیمارستانی که سالهای سال از تاسیس آن میگذرد اگر هر عنوانی غیر از بیمارستان به آن تعلق داشت، امروزه یکی از مکانهای تاریخی و گردشگری آن هم با محافظتهای بسیار بود؛ بیمارستانی که گرد کهنگی و از کار افتادگیاش نهتنها از چشم کارکنان و رفتار پرسنل آن بلکه از در و دیوار زهواردررفتهاش هویداست، بیمارستانی که به هیچکدام از الزامات ایمنی روز مجهز نیست و هیچ تدبیری در جهت بهبود شرایط آن نشده است و ... نهتنها نمیتواند مامن و القاکننده حس امنیت و سلامت و آرامش باشد؛ بلکه میتوان به آن لقب یک گور بیمارستانی داد که هر لحظه میتواند با بروز یک حادثه و یک لرزه و انفجار و هر اتفاق دیگری که بر اندامش وارد شود، تمام آنچه در خود دارد و وظیفه حراست و ایجاد شرایط مطلوب آنها را برعهده دارد، به یکباره در خود دفن کند.این تراژدی غمانگیز 70 درصد بیمارستانهای پایتخت است. موضوعی که نه از روی احتمالات که براساس اعلام مسئولان مربوطه عنوان شده است و میتواند زنگ خطری جدی برای سلامت شهر تهران باشد. همه ما پلاسکو و فاجعهای را که در قلب تهران رخ داده است ملاحظه کردهایم. اتفاقی که اگر شمههای سیاسی آن را فاکتور بگیریم، بیانکننده واقعیت بسیاری از ساختمانهایی است که هر روز با بلند کردن سرهایمان و نگاه به پیرامون خود، آنها را مشاهده میکنیم. این یعنی پلاسکوهای زیادی در تهران وجود دارند؛ پلاسکوهایی با کار ویژه درمانی، پلاسکوهایی به اسم بیمارستان که در صورت بروز اتفاقی شبیه ماجرای پلاسکو و در صورت عدمپیشگیری و توجه لازم فاجعهای بزرگ و بزرگتر در انتظار شهر و شهروندان خواهد بود و آن وقت دیگر همان خواهد شد که گفتیم؛ «وای به روزی که بگندد نمک».
بیمارستان فرسوده چه بیمارستانی است
از نظر تخصصی وقتی سخن از بیمارستان فرسوده به میان میآید، منظور فقط بیمارستانهایی با عمر بالای نیم قرن نیست، بلکه بیمارستانهایی که بارگذاری بیش از حد دارند یا از ابتدا با کاربری بیمارستان ساخته نشدهاند هم فرسوده به حساب میآیند. اغلب بیمارستانهای قدیمی تهران هتل، درمانگاه، منزل مسکونی یا ساختمان اداری بودهاند که به تدریج به بیمارستان تبدیل شدهاند. همین موضوع یکی از دلایل ناایمن بودن و فرسودگی ساختمان بیمارستانهاست. بیمارستان نجمیه تهران مثالی است که میتوان در این باره زد؛ چراکه این بیمارستان، اوایل دوره پهلوی اول با کاربری مسکونی ساخته شده اما در سال 1306 بهعنوان اولین بیمارستان مدرن تهران تغییر کاربری یافته است. زمانی بیمارستانهای فرسوده از رده خارجشده به حساب میآیند که روابط درونبخشی و برونبخشی آنها دچار مشکل شود. در مواردی ساختمانی با تفکر بیمارستانی ساخته نشده است، بهطوری که مثلا باعث میشود ریسک عفونتهای بیمارستانی بالا برود یا ورودی و خروجی بیمار در ساختمان غلط است.
وضعیت آماری بیمارستانهای تهران
اظهارات سرپرست دفتر مدیریت خطر بلایای معاونت بهداشت وزارت بهداشت درباره میزان بیمارستانهای غیرایمن مبنیبر اینکه چند سال قبل وزارت بهداشت آمار بیمارستانهای غیرایمن را ۷۰ درصد اعلام کرد و فکر میکنم در حال حاضر هم این عدد با کمی بهبود حولوحوش همین میزان است باعث شد نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ارتباط با این موضوع اعلام موضع کنند. در این راستا محسن علیجانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خاطر نشان کرد: «برای جلوگیری از افزایش خسارتهای احتمالی پس از وقوع بحران باید نوسازی و مقاومسازی بیمارستانها مورد توجه قرار گیرد؛ هرچند بیمارستانها درحال حاضر شرایط قابل قبول و حال خوشی به لحاظ ایمنی ندارند.
در گام اول اولویت ساخت و بیمارستان در مناطقی است که مرکز درمانی ندارند، اما باید به رفع مشکلات فضاهای بیمارستانی در استان تهران که عمدتا از قدمت بالایی برخوردار هستند نیز توجه کرد، یعنی با در نظر گرفتن اولویتها، ایمنسازی بیمارستانها در دستورکار مسئولان وزارت بهداشت قرار گیرد. اگر برای ایمنسازی باید بودجه خاصی تصویب شود، به طور حتم مجلس در این زمینه اقدامات موثر را انجام خواهد داد.» وی همچنین در رابطه با مسئولیت وزارت بهداشت میگوید: «بودجهای که از منابع عمومی در اختیار قرار میگیرد دارای ردیفهای مختلفی است. به طور حتم وزارت بهداشت و درمان در بحث نوسازی بیمارستانها دست بسته یا دارای مشکل خاصی نیست اما در صورت وجود مشکل مجلس میتواند به وزارتخانه کمک کند.»تا به اینجا همه افراد مسئول و ذیصلاح در ارتباط با فرسودگی بیمارستانهای کشور به خصوص بیمارستانهای پایتخت اذعان داشتهاند و بر فوریت اقدام در جهت بهبود شرایط بیمارستانها و پیشگیری از وقوع فاجعه در آینده تاکید کردهاند اما چرا از چند سال گذشته تاکنون آمار بیمارستانهای فرسوده تغییری نکرده است و همچنان این بیمارستانها در حال فعالیت و خدمترسانی به بیماران هستند.
در نهایت باید به این موضوع اشاره کرد که برخوردهای احساسی و جو زده و مواضع سریع و امیدوارکننده بعد از وقوع یک حادثه در جهت بهبود تمامی شرایط و وعده ایجاد یک آرمانشهر مقتضی آن زمانهای خاص است و البته آن هم نه از طرف مسئولان تراز اول کشور و افرادی که باید اقداماتی را انجام دهند. پس اگر پلاسکو و تمام ساختمانهای فرسوده شهر با تمام و فرازونشیبها و شرایط خاص خود جان تعدادی از آتشنشانان مظلوم و ایثارگر ما را گرفت، بیمارستانهای شهر میتواند برای تکتک شهروندان مخاطرهآمیز و آسیبزا باشد و عدم بهبود شرایط دردی از جامعه دوا نمیکند.
* نویسنده : ابوالقاسم رحمانی روزنامهنگار
