

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مالیات بخش بزرگی از درآمد دولتهاست. در واقع سیستمهای حکومتی همواره تلاش میکنند با وضع قوانین مالیات بر درآمد، بخشی از هزینههای کشور را تامین کنند. اما هستند ثروتمندانی که دوست ندارند درآمدشان را با دولتها تقسیم کنند و در هر کشوری که زندگی میکنند با توجه به قوانین و راههایی که برای فرار وجود دارد، مسیری برای کسب سود بیشتر پیدا میکنند. در جهان غرب مالیات نقش مهمی در سیستمهای مالی دارد. طبق قانون اکثر مردم باید مالیات پرداخت کنند؛ از کسی که یک حقوق ساده کارمندی دارد تا میلیاردری که نمیداند با پولهایش چه کند. یکبار در شبکههای اجتماعی، عکسی از یک پدر آمریکایی پخش شد که برای فرزند کوچکش بستنی خریده بود اما قبل از آنکه خوراکی را به او بدهد، یک گاز از بستنیاش زد. زیر آن عکس نوشته بود به بچههایتان یاد بدهید که باید مالیات بدهند اما در همان جهان غرب، افراد تاثیرگذار و معروفی که ثروتهای چند میلیون دلاری دارند دنبال جاهایی میگردند که سرمایهگذاری کنند اما یا مالیات ندهند یا مالیات کمتری پرداخت کنند. اسناد پارادایز که به تازگی منتشر شده، مدارکی درخصوص همین افراد است. سیاستمداران و ثروتمندانی که دوست ندارند مالیات ثروتهایشان به دست دولت بیفتد.
زلزلهای که سال قبل با انتشار اسناد پاناما روی داد، اینبار با افشای اسناد پارادایز تکرار شد. کنسرسیوم بینالمللی روزنامهنگاران تحقیقی (ICIJ) بار دیگر چند میلیون سند مالی را در اختیار روزنامه پرطرفدار آلمانی زوددویچه تسایتونگ قرار داد. تمام 13.4 میلیون قطعه سندی که این روزنامهنگاران یافتند یکباره منتشر نخواهد شد، بلکه به صورت مقطعی و طی یک هفته در اختیار این روزنامه آلمانی و تعداد دیگری از رسانههای دنیا قرار میگیرد.
اسناد موسوم به پارادایز (بهشت) حدود دو سال پس از اسناد پاناما ابتدا در نشریه آلمانی دویچه زایتونگ منتشر شد. این اسناد بار دیگر نشان میدهد که چگونه صاحبان اصلی قدرت و ثروت، بهویژه در کشورهای دموکراتیک غربی با پیروی از اصل سود، سرمایههای خود را به گریزگاههای مالیاتی منتقل و میلیونها شهروند را از درآمدهای مالیاتی محروم میکنند. ۹۶ رسانه از کشورهای مختلف جهان ماهها درباره این اسناد و صحت و سقم آنها تحقیق کردهاند.
فرار برای سود بیشتر
این اسناد بر این متمرکز است که چگونه سیاستمداران، شرکتهای بزرگ چند ملیتی، چهرههای سرشناس عمدتا سیاسی و کسانی که سرمایههای عظیم دارند با استفاده از ساختار پیچیدهای بنیادها و موسسات خیریه و شرکتهای کاغذی پول خود را از مسئولان مالیاتی کشورهایشان مخفی میکنند یا معاملاتی انجام میدهند که ابهامات زیادی دارد. این اسناد که مربوط به بازه زمانی سالهای 1950 تا 2016 هستند، جزئیاتی را از سرمایهگذاریهای خارجی در 19 منطقه معاف از مالیات آنتیگوا، باربودا، باهاماس، باربادوس، برمودا، جزایر کیمن، جزایر کوک، دومینیکا، گرنادا، لابوآن، لبانون، مالت، جزایر مارشال، سنت کیتس و نویس، سنت لوئیسیا، سنت وینسنت، ساموآ، ترینیداد و توباگو و وانوآتو در اختیار رسانهها قرار داده است.
فرار مالیاتی شرکتهای بزرگ آلمانی مانند زیمنس، دویچه بانک، دویچه پست و آلیانس و همچنین وضعیت تامین بخشی از بودجه باشگاه اورتون انگلستان از جمله دیگر موضوعاتی است که تاکنون در میان این اسناد مورد توجه قرار گرفته است.
اسناد پارادایز پای خیلی از چهرههای معروف را وسط کشیده است. البته اسم بسیاری از آنها هنوز منتشر نشده اما مناصبشان رسانهای شده است. سیاستمداران سابق و فعلی که اموال خود را در کشورهایی معروف به پناهگاههای مالیاتی سرمایهگذاری کردند. جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر انگلیس به انتشار اسناد افشاگرانه در مورد سرمایهگذاری سران و مقامات این کشور در مناطق معاف از مالیات واکنش نشان داد. وی گفت: «انتشار این اسناد ثابت کرد که تنها یک قانون برای افراد ابرثروتمند وجود دارد و باقی قوانین برای دیگران است.»
پناهگاههای مالیاتی چیست؟
بهشت یا پناهگاههای مالیاتی؛ این اصطلاح در اصل به این معنی است که افراد یا شرکتهای بزرگ با ثروتهای کلان میتوانند خارج از حوزه قضایی کشور خودشان، پول، اموال یا منفعت را به این حوزههای قضایی منتقل کنند و از مزیت مالیات کم بهرهمند شوند.
تجارت و سرمایهگذاری در پناهگاههای مالیاتی برای ابرثروتمندان است. بروک هرینگتون، نویسنده کتاب سرمایه بدون مرز، میگوید تجارت فراساحل برای یک درصد افراد ثروتمند دنیا نیست برای یک هزارم درصد ثروتمندان دنیاست. دارایی زیر 500 هزار دلار نمیتواند هزینه برخورداری از خدمات این پناهگاهها را تامین کند.
فرارهای بزرگ مالیاتی
جاستین ترودو، نخستوزیر جوان کانادا در زمان به قدرت رسیدن مبارزه با بهشتهای مالیاتی را یکی از اولویتهای خود معرفی کرده بود. با این حال اسناد پارادایز نشان میدهند که استفان برونفمن، یکی از نزدیکترین مشاوران وی ۶۰ میلیون دلار در جزایر کایمن سرمایهگذاری کرده است. حمایتهای مالی هوفمن از کمپین انتخاباتی جاستین ترودو، در تاریخ حزب لیبرال کانادا، بیسابقه به شمار میرود. این میتواند اسباب شرمساری جاستین ترودو شود که برای برچیدن پناهگاههای مالیاتی کوشش کرده است.
مایکل اشکرافت، معاون سابق حزب محافظهکار بریتانیا و یکی از حامیان مالی مهم این حزب، هم از کسانی است که اسمش به رسانهها رسید. مدارکی نشان میدهد که او زمانی که عضو مجلس اعیان بود، اموال خارج از کشور خود را به اطلاع مراجع قانونی نرسانده بود و گزارش کرده که محل اقامت دائم او از نظر مالیاتی انگلستان است.
پای ملکه هم در میان است
اسم تمام کسانی که برچسب فرار مالیاتی خوردهاند، زیر سایه یک اسم دیگر گم میشود. الیزابت دوم، ملکه سالخورده بریتانیا، همان کسی که برای سفر نیازی به گذرنامه ندارد و میتواند خودروی بدون پلاک سوار شود، اسمی است در اسناد پارادایز که بیشتر از دیگران جلب توجه میکند. اسناد پارادایز نشان میدهند که 13 میلیون دلار معادل 10 میلیون پوند از اموال شخصی ملکه انگلستان در پناهگاههای مالیاتی خارج از این کشور سرمایهگذاری شده است. این پول را بنیاد املاک سلطنتی لنکستر در صندوقهایی در جزایر کیمن و برمودا سرمایهگذاری کرده است. بنیاد املاک سلطنتی لنکستر 500 میلیون پوند املاک شخصی، سرمایهگذاری و درآمد ملکه بریتانیا را اداره میکند.
رسانههای انگلیسی البته سعی کردند موضوع ملکه را اینطور جلوه دهند که این فرار مالیاتی توسط بنیاد لنکستر انجام شده و شخص اول بریتانیا از این موضوع بیاطلاع است. آنچه آنان مطرح میکنند آن است که این سرمایهگذاری اصلا غیرقانونی نیست و اما این سوال را مطرح میکند که آیا او باید در تجارتهای خارجی سرمایهگذاری کند.
قطرهای از پولهای ملکه الیزابت
این سرمایهگذاری شامل سرمایهگذاری اندکی در خرید شرکت خردهفروشی برایتهاوس به صورت اجاره به شرط تملیک بوده، شرکتی که به سوءاستفاده از فقرا متهم شده است. همچنین بخش دیگری از داراییهای ملکه در فروشگاههای زنجیرهای نوشیدنیهای الکلی ترشرز که بعد ورشکست شد، 17.5 میلیون دلار بدهی مالیاتی به جا گذاشت و 6 هزار نفر از کارمندانش را اخراج کرد، سرمایهگذاری شد.
بنیاد املاک لنکستر ملکه بریتانیا میگوید در تصمیمگیری در حسابهای فراساحلی نقش نداشته و نشانهای هم در دست نیست که ملکه بریتانیا از این سرمایهگذاریهای خاص که از جانب او انجام شده مطلع بوده باشد. بنیاد املاک لنکستر پیشتر گفته بود که بهطور مرتب اقدامات این مجموعه زیر نظر است تا تاثیر منفی بر اعتبار ملکه انگلستان نداشته باشد.
دلارها کجا سرمایهگذاری شد؟
جزئیات فعالیتهای بنیاد املاک سلطنتی لنکستر در پی افشای حدود ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار سند از شرکتهایی از جمله اپلبی روشن شده که یکی از سرشناسترین دفاتر حقوقی فراساحلی دنیاست.
صندوقهای مورد بحث در سرزمینهای ماوراءبحار بریتانیا مستقرند که در آنها مالیات بر شرکتها تعلق نمیگیرد و در مرکز فعالیتهای مالی فراساحلی قرار دارند. اما بنیاد املاک سلطنتی لنکستر اعلام کرد که از نفع مالیاتی سرمایهگذاری در این جزایر اطلاع نداشته و اصولا استراتژی مالیاتی بخشی از سیاست سرمایهگذاری این مجموعه نیست.
اسناد پارادایز نشان میدهد که در سال ۲۰۰۴ بنیاد املاک سلطنتی لنکستر پنج میلیون پوند در صندوق جوبیلی ابسلوت ریترن (صندوق بازدهی مطلق جوبیلی) در برمودا سرمایهگذاری کرده که این سرمایهگذاری در سال ۲۰۱۰ پایان یافته است. در سال ۲۰۰۵ با سرمایهگذاری پنج میلیون و ۷۰۰ هزار پوند در یک صندوق دیگر به نام دوور استریت کیمن موافقت کرد. اسناد نشان میدهد که این صندوق در شرکتهای تکنولوژی و دارویی سرمایهگذاری کرده است. این سرمایهگذاریها از جمله شامل منافعی در شرکت سهامی اختصاصی ویژن کپیتال در لندن میشده که تمام سهام برایتهاوس و ۷۵ درصد از سهام مالک خردهفروشی زنجیرهای ترشرز را خرید.
ترشرز با مالکیت جدید بدهی زیادی بالا آورد و به مدت دو سال مالیات نداد تا اینکه در سال ۲۰۰۹ ورشکست شد و حدود ۶ هزار کارمندش بیکار شدند. بخش عمده سرمایهگذاری ویژن کپیتال در برایتهاوس بعدا از شرکتی در لوکزامبورگ سر درآورد و از میزان مالیاتی که در بریتانیا میپرداخت کاسته شد. شرکت برایتهاوس به صورت قسطی کالاهای الکتریکی و مبلمان به خانوادههای کمدرآمد میفروشد و اکتبر سال جاری نهاد ناظر بر فعالیتهای مالی در بریتانیا اعلام کرد که این شرکت بهعنوان وامدهنده، مسئولانه عمل نکرده و برایتهاوس را مکلف کرد که ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار پوند بهعنوان غرامت به ۲۴۹ هزار مشتری خود بپردازد.
بنیاد املاک سلطنتی لنکستر میگوید که سرمایهگذاریاش در صندوق مذکور در جزایر کیمن که قرار است تا سال ۲۰۱۹ یا ۲۰۲۰ ادامه یابد، معادل 0.3 درصد کل ارزش مجموعه است و منافعش در برایتهاوس فقط 0.0006 درصد دارایی این بنیاد است. بنیاد املاک لنکستر جزئیات منافعش در ترشرز را ارائه نکرده است.
ترامپ باز هم به دردسر افتاد
ویلبر راس، دوست قدیمی دونالد ترامپ و وزیر بازرگانی دولت وی هم زیر تیغ روزنامهنگاران ICIJ رفت. برخی میگویند وی کسی است که رئیسجمهور امروز آمریکا را سه دهه قبل از ورشکستگی نجات داد. این اسناد نشان میدهند که راس در یک شرکت ترابری سهام داشته است. این شرکت میلیونها دلار در سال از حملونقل نفت و گاز برای شرکت روی سیبور درآمد داشته است.
بنا بر اسناد پارادایز، ویبلر راس که یک سرمایهگذار میلیاردر آمریکایی است، پس از آنکه رهبری وزارت بازرگانی را در دست گرفت، همچنان به روابط خود با شرکت کشتیرانی همکار با شرکتی مرتبط با نزدیکان پوتین ادامه دادهاست. آنطور که روزنامه فرانسوی «لوموند» نوشت ویلبر راس، وزیر بازرگانی دولت ترامپ، با خرید شرکتهای آهن و فولاد در آستانه ورشکستگی، میلیاردها دلار ثروت اندوخته است. راس که یکی از قدرتمندترین اعضای کابینه ترامپ به شمار میرود، در زمان ورود به دولت ۸۰ شرکت متعلق به خود را واگذار کرد اما ۹ بنگاه اقتصادی تحت مدیریتش در گریزگاههای مالیاتی نظیر جزایر کایمن و مارشال را مخفیانه حفظ کرد. یکی از این شرکتها، نویگیتور هولدینگز (Navigator Holdings Ltd) است. موسسهای که بر اساس اسناد جدید در ارتباط تنگاتنگ با شماری از گروههای تجاری روسیه است که مدیران آنها از کسانی هستند که از زمان الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه، از سوی دولت آمرکا تحریم شدهاند.
راس پس از آنکه بهعنوان وزیر بازرگانی انتخاب شد بخشی از سهام شخصی خود در «نویگیتر هولدینگز» را عرضه کرد، اما همچنان - بنا بر مدارک رسمی دولت- سهام او بین دو تا ۱۰ میلیون دلار برآورد میشود. به گزارش «نیویورکتایمز» سهام راس در نویگیتر توسط مجموعهای پیچیده از شرکتها در جزایر «کیمن» نگهداری میشود. کیمن بخشی از مستعمره فرادریایی بریتانیا است و در کارائیب قرار دارد.
سخنگوی وزارت بازرگانی آمریکا در واکنش به مدارک منتشرشده گفته است ویلبر راس، در تصمیمگیری «نویگیتر هولدینگز» برای همکاری و ایجاد روابط تجاری با شرکت روسی سیبور نقشی نداشت؛ و سیبور خود نه در آن زمان و نه در حال حاضر تحت تحریم قرار ندارد. این مقام وزارت بازرگانی آمریکا در عین حال تاکید کرده است که راس هرگز با سهامداران سیبور دیداری نکرده و از روابط آنها نیز تاکنون اطلاعی نداشته است.
این موضوع دوباره بحث ارتباط تیم ترامپ با روسیه را مطرح کرده است. مخالفان ترامپ بیان میکنند که وی مهره روسهاست و تیم وی با مسکو ارتباطات زیادی داشته تا بتواند بر نتیجه انتخابات ریاستجمهوری سال 2016 تاثیر بگذارند. انتخاباتی که رقیب دموکرات وی، هیلاری کلینتون آرای مردمی بیشتری داشت اما در آرای کالجهای الکترال، نتیجه را به ترامپ جمهوریخواه واگذار کرد.
یک رسوایی بزرگ اطلاعاتی
این اطلاعات را روزنامه «زوددویچه تسایتونگ» آلمان به دست آورد اما مانند داستان اسناد پاناما، این بار هم منابعش را معرفی نکرد. این روزنامه و رسانههای خبری که با آن همکاری کردهاند، میگویند انتشار این اسناد در جهت منافع عمومی است، چراکه بارها انتشار اسناد سرمایهگذاری در پناهگاههای مالیاتی دست بسیاری از شخصیتهای فاسد را رو کرده است.
این اطلاعات از اسناد داخلی شرکتی حقوقی در جزایر برمودا به اسم اپلبی به دست آمده است. شرکتی که به مشتریانش کمک میکند در حوزههای قضایی که مالیات ندارند یا مالیات اندکی دارند فعالیت کنند. نشست این اسناد میتواند کار یک کارمند ناراضی یا یک شرکت رقیب باشد اما هر چه هست، دردسر بزرگی برای صاحبان آن درست کرده است.
