از وقتی که دبیرستانی بودیم و همان سال‌هایی که باید برای آینده‌مان بین رشته‌های نظری و فنی یکی را بر سایرین ترجیح داده و انتخاب می‌کردیم، ریاضی‌ها همه مهندس بودند و تجربی‌ها همه دکتر و انسانی‌ها وکیل و وزیر.
اما دانش‌آموزان هرچه که جلوتر می‌آیند و با رشته‌های موجود در هریک از این شاخه‌ها آشنا می‌شوند، نگاه واقع‌بینانه و حقیقت ملموس و چیزی غیر از آن باورهای اولیه و ابتدایی در ذهن‌شان تصویرسازی می‌شود، تا جایی که تقریبا همان سال انتهایی و در دوره پیش‌دانشگاهی و روزهای منتهی به کنکور پی می‌برند که لزوما هر ریاضی‌خوانی مهندس نیست، هر تجربی‌خوانی پزشک نیست و هر انسانی‌خوانی وکیل و وزیر نخواهد بود. حداقل نمونه‌های بسیاری از این واقعیت که اکنون سال‌ها از آن روزها می‌گذرد، در جامعه مشاهده می‌شود.
حال فارغ از این خاطره‌بازی‌ها، آرمان‌ها و واقعیت‌ها، افراد بسیاری در دوره دبیرستان، حتی در آن روزهای انتهایی و با وجود واقع‌بینی‌ها، علاقه اول و آخرشان رشته پیراپزشکی نبوده است، حتی در آن لیست‌های ذهنی و پیش‌فرض کاغذی که انواع و اقسام تخصص‌ها را به ترتیب تحریر و تصویر می‌کنند، از ابتدا تا انتهایش نامی از پیراپزشکی و زیرشاخه‌هایش نبود که نبود.
پیراپزشکی چیست؟
پیراپزشکی یا paramedical عبارت است از مراقبت‌های پس از پزشکی. این رشته با رشته پرستاری متفاوت است. به کسی که در این شغل فعالیت دارد، پیراپزشک می‌گویند. شخصی که در این زمینه کار می‌کند، باید در زمینه‌های نگهداری و مراقبت مواردی چون ضایعات نخاعی، سوختی، تروما و … فعالیت کند. همچنین پیراپزشک باید با وسایل کمک‌حرکتی در ضایعات نخاعی و لوازم و دستگاه‌های بهبود بیمار و تعمیر و نگهداری آنها آشنا باشد. برخی از بیمارستان‌های خارجی خود آموزش لازم در مقطع پیراپزشک را انجام می‌دهند که پس از پایان دوره نیز به دانشجو مدرک معتبر اهدا می‌کنند. پس از اتمام دوره فرد می‌تواند در بیمارستان‌های دولتی، خصوصی یا کلینیک‌ها فعالیت کند. پیراپزشک‌ها می‌توانند در زمینه‌های تکنسین آزمایشگاه، تکنسین رادیوگرافی، رادیولوژیست، فیزیوتراپیست، صحبت‌تراپیست، دیالیز تراپیست، تکنیسن اورژانس و... فعالیت کنند. به دلیل اینکه پیراپزشکی یک شغل حساس بوده و به اورژانس نیز مرتبط است، این افراد باید در شیفت‌های خاص و شبانه در بیمارستان‌ها نیز فعالیت کنند.
این یک تعریف و تصویر کلی از آن چیزی است که یک پیراپزشک باید در دوره تحصیلی و آموزشی خود بیاموزد و به آن عادت کند و در آینده نیز به کار ببندد.
پیراپزشکی، نه
حال بعد از آشنایی با این رشته دانشگاهی و زیرشاخه‌های مرتبط با آن به تشریح و تفصیل بیشتر گزاره‌های مرتبط با این رشته و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان آن می‌پردازیم. افرادی که به هر دلیلی غیر از همان علاقه‌ای که از ابتدا وجودش را انکار کردیم، پای در عرصه تعلیم آن گذاشتند و به صورت نسبی و متغیر به نسبت هر زیرمجموعه بین دو تا چهار سال از عمر و زمان خود را صرف آن کردند، اما با وجود تمام این هزینه‌ها علقه‌ای به ارائه مدرک تحصیلی خود جهت تقاضای شغل مرتبط ندارند.
احمد همتی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در ارتباط با مشکلات و کمبود‌های موجود در این رشته هم در سطح دانشجویی و افراد تحصیلکرده و هم در سطح عملیاتی و شغلی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار داشت: «متاسفانه بسیاری از دانشجویان رشته پیراپزشکی علاقه‌ای به اشتغال در حوزه مربوط به رشته تحصیلی خود ندارند و همواره از بیان مدرک و گرایش تحصیلی خود تا حد امکان امتناع می‌کنند.»
همتی ابتدا با بیان علت اصلی این اتفاق یعنی فرار دانشجویان پیراپزشکی از ارائه پیشینه تحصیلی خود در این رشته برای کسب موقعیت شغلی خاطرنشان کرد: «فاصله فاحش میان دریافتی و حقوق پزشکان با پیراپزشکان علت اصلی عدم گرایش فارغ‌التحصیلان و افراد جویای کار با مدرک پیراپزشکی است که این فاصله آنقدر زیاد است که فرد منکر چندین سال تحصیل و گذر زمان و عمر خود در این رشته بشود. البته این مشکل ساخته خود این افراد نیست، بلکه نهادهای بالادستی و در راس آنها وزارت بهداشت این بدعت را ایجاد کرده و حال و روز این رشته و دانشجویانش را به وخامت کشانده است.»
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به مزیت‌های محدود طرح تحول نظام سلامت به انتقاد از آن در زمینه عدم بهبود شرایط پزشکان و پیراپزشکان پرداخت و ادامه داد: «این طرح اگرچه باعث افزایش حضور متخصصان در داخل بیمارستان‌ها شده، اما میزان دریافتی‌های مازاد آنها را از مطب‌ها و بیمارستان‌های خصوصی کاهش داده است و از لحاظ بودجه‌ای بیمارستان‌ها دچار مشکل شده‌اند و همین مشکل در بودجه بر دریافتی‌های پیراپزشکان تاثیر منفی خواهد داشت.»
وی با اشاره به مصوبات موجود در برنامه ششم توسعه گفت: «مجموعه وزارت بهداشت با اجرای این مصوبات می‌تواند در جهت پایدار شدن منابع و هزینه‌کرد‌ها حرکت کند و این امر به بحث تثبیت و تخصیص بودجه به سایر بخش‌ها از جمله پیراپزشکی کمک قابل‌توجهی می‌کند.»
همتی با اشاره به یک زخم و ایراد کهنه که همواره دامنگیر بسیاری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بوده است، افزود: «متاسفانه بسیاری از دانشجویان در امر انتخاب رشته موردعلاقه و کارآمد غالبا احساسی عمل کرده و بسیاری از کاستی‌ها و جوانب منفی و سخت موجود در آنها را نمی‌بینند و در ادامه و با گذشت زمان و صرف هزینه و کسب مهارت بسیار متوجه آن می‌شوند و قصد ترک یا تغییر را دارند که در بسیاری از مواقع موفق نمی‌شوند و بعد از فارغ‌التحصیلی و مصادف با زمان رجوع برای تصدی شغل به همان دلایلی که ذکر شد، از رشته و مدرک تحصیلی خود ناراضی هستند و به معضلات بسیاری برخورد می‌کنند.»
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در انتها با اشاره به اوضاع بد تعداد نیروی انسانی در حوزه پیراپزشکی خاطرنشان کرد: «جمع تمامی این عللی که بیان شد، در نهایت باعث ایجاد حدودا 30 درصد کمبود نیروی انسانی در حوزه پیراپزشکی نسبت به متوسط جهانی آن شده است و این اصلا اتفاق خوشایندی در حوزه سلامت و درمان کشور نیست.»
* نویسنده : ابوالقاسم رحمانی روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
