بیمه تکمیلی معلولان در هزارتوی وعده‌ها و نسیان‌ها
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، با وجود داشتن قانونی مدون و مشخص برای ارائه کامل بیمه پایه و تکمیلی به معلولان سراسر کشور، هنوز هم معلولان از داشتن بیمه تکمیلی محروم‌اند. نیازی که اولویت اول زندگی این قشر آسیب‌پذیر است و هر روز با چالشی جدید روبه‌رو می‌شود.
روز گذشته انتشار خبر قطع بیمه تکمیلی 800 هزار نفر از نابینایان کشور در رسانه‌ها، باعث نگرانی حامیان حقوق معلولان شد. آنطور که سایت خبری «نود اقتصادی» به نقل از علی‌اکبر جمالی، رئیس هیات‌مدیره انجمن نابینایان کشور نوشته بود در حال حاضر نابینایان کشور فقط از بیمه سلامت استفاده می‌کنند، اما فاقد بیمه‌نامه تکمیل درمان هستند. به گفته وی تا سه سال قبل این عده، بیمه تکمیل درمان داشته‌اند که به دلیل نبود بودجه در بهزیستی، بیمه تکمیلی درمان آنها هم قطع شده است.
وی در توضیح شرایط نابینایان کشور با تاکید بر این نکته مهم که افراد نابینای مطلق و کم‌‌بینا در معرض حوادث زیادی بوده اما این افراد در کشور، هیچ‌گاه بیمه‌نامه حوادث انفرادی نداشته‌اند، گفته بود: «در حال حاضر 130 هزار نابینای مطلق و 650 هزار کم‌بینای دچار اختلال بینایی در کشور وجود دارد که بیشتر آنها از داشتن بیمه تکمیلی محروم هستند. بر اساس آمارها از جمعیت 130 هزار نفری نابینایان مطلق تنها دو درصد شاغل هستند که احتمال دارد این افراد تحت پوشش بیمه تکمیل درمان باشند، همچنین از جمعیت 650 هزار نفری افراد دارای اختلال در بینایی تنها پنج درصد شاغل به شمار می‌آیند که ممکن است آنها هم تحت پوشش بیمه‌نامه تکمیل درمان باشند.»
این مصاحبه در حالی منتشر شد که 6 ماه پیش نیز خبر سقوط یک نابینا از پل عابر پیاده، جامعه را در شوک انسانی قرار داد. در خبر آمده بود که یکی از نابینایان ساکن در ورامین، از پله‌های پل عابر پیاده‌ای که به دلیل اجرای عملیات احداث آبنمای میدان رازی در حال جابه‌جایی بود سقوط کرد و مجروح شد.
وقتی همه گفته‌ها تکذیب می‌شود
با رئیس هیات‌مدیره انجمن نابینایان کشور تماس می‌گیریم تا علت قطع شدن بیمه تکمیلی نابینایان را از او جویا شویم. او در پاسخ به «فرهیختگان» می‌گوید: «من در مورد بیمه تکمیلی نابینایان صحبتی نکرده‌ام و نابینایان هیچ‌گاه بیمه تکمیلی نبوده‌اند. هرچند که دو سه سال پیش صحبت از بیمه تکمیلی معلولان مطرح شد اما هیچ‌گاه به مرحله عمل نرسید.»
او می‌گوید: «درحال حاضر اکثر افراد نابینا زیر پوشش بیمه سلامت هستند و این بیمه سراسر کشور را پوشش می‌دهد.»
جمالی در حالی از پوشش بیمه سلامت می‌گوید که این بیمه پاسخگوی هزینه‌های خاص و گاه سرسام‌آور درمان معلولان و خدماتی مانند فیزیوتراپی و توانبخشی و کاردرمانی در بسیاری از مراکز ارائه خدمات نیست.
وقتی از او درمورد اقدامات انجمن نابینایان برای انعقاد قرارداد با بیمه‌گذاران تکمیلی به‌منظور اخذ تخفیف‌های ویژه و کسب امتیاز بیشتر بیمه‌ای برای نابینایان سوال می‌کنم، می‌گوید: «انجمن تاکنون اقدامی برای این امر انجام نداده است. پیشنهاد من این است که ارگان‌های حمایتی مانند بهزیستی و کمیته امداد متولی بیمه حوادث و تکمیلی معلولان شوند.»
با آنکه بسیاری از انجمن‌ها و اصناف تخصصی در کشور، خودشان اقدام به انعقاد قرارداد با بیمه‌گذاران تکمیلی و حوادث می‌کنند اما رئیس هیات‌مدیره انجمن نابینایان کشور این‌گونه اقدامات را برای انجمنش دشوار توصیف می‌کند و می‌گوید: «ما زمانی می‌توانیم چنین قراردادی منعقد کنیم که خود اعضا بتوانند بخشی از هزینه‌های بیمه تکمیلی و حوادث را پرداخت کنند، در حالی که بسیاری از نابینایان توان پرداخت ماهیانه 50 هزار تومان هزینه بیمه‌نامه تکمیل درمان را ندارند و باید سازمان‌های متولی هزینه‌های آن را پرداخت کنند.»
بیمه‌ای که قطع شد
پس از گفت‌وگو با رئیس هیات‌مدیره انجمن نابینایان پیگیر سابقه بیمه تکمیلی معلولان می‌شوم. آنچه از گفت‌وگو با معلولان و جست‌وجو در اسناد اینترنتی دریافت می‌کنم، سخنان پیشین جمالی را تایید می‌کند. بر اساس مستندات موجود، تا سال 91، معلولان صاحب بیمه تکمیلی بوده‌اند و آخرین بیمه‌گذار آنها نیز شرکت آتیه‌سازان حافظ بوده است. با این حال اکثر خدمات ارائه شده توسط این بیمه‌گذار دارای سقف پرداخت بوده و کفاف هزینه‌های درمان معلولان را نمی‌داده است.
اواسط تیر سال 94 بود که انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی خبر از به جریان افتادن دوباره بیمه تکمیلی و رایگان شدن هزینه‌های درمانی کودکان بهزیستی داده و گفته بود: «بر اساس مصوبه هیات‌وزیران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف شده از طریق سازمان بهزیستی کشور نسبت به بیمه پایه و بیمه تکمیلی همه معلولان اقدام کند و منتظر هستیم که مراحل نهایی این مصوبه اجرایی و پس از خارج شدن از هیات دولت در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد.»
این گفته مسکوت ماند تا آنکه در نیمه آذر همان سال محسنی بندپی بار دیگر در برابر سوال خبرنگاران درخصوص بیمه تکمیلی معلولان قرار گرفت و گفت: «ما تسهیلات و بیمه‌های خاصی برای معلولان در سطح کشور در نظر گرفته‌ایم اما هنوز بیمه‌ای به نام بیمه تکمیلی ویژه معلولان نداریم.» باز هم موضوع برای چندماهی مسکوت ماند تا در روزهای آخر سال 96، رئیس انجمن حمایت از حقوق معلولان لب به شکایت از نبود بیمه تکمیلی معلولان گشود و گفت: «چندین ماه است که از مصوبه تشکیل شورای عالی توانبخشی می‌گذرد و بنده نیز یکی از اعضای آن هستم، اما متاسفانه تاکنون جلسه‌ای در این خصوص تشکیل نشده است.»
محمودنژاد گفته بود: «پیگیری لایحه حمایت از حقوق معلولان اصلی‌ترین برنامه‌ای است که در سال ۹۵ خواهیم داشت و همچنین درخواست پیگیری ارائه گزارش کنوانسیون حمایت از حقوق معلولان را که ایران در سال ۸۹ به آن پیوسته است خواهیم داشت.»
وعده بیمه تکمیلی معلولان در آینده‌ای نزدیک
شاید همین گفته‌های رئیس انجمن حمایت از حقوق معلولان بود که باعث شد رئیس سازمان بهزیستی کشور در اولین روزهای کاری سال 95 خبر از اجرایی شدن بیمه تکمیلی معلولان در آینده‌ای نزدیک دهد و اعلام کند که با تصویب قانون حمایت از حقوق معلولان در شورای نگهبان در آینده‌ای نزدیک تمام معلولین شدید و نیمه شدید از بیمه مکمل بهره‌مند خواهند شد.
محسنی بندپی همچنین اعلام کرده بود که قانون جامع حقوق معلولین در 12 فصل و 31 ماده نهایی شده و طبق اصل 85 قانون اساسی در کمیسیونی ویژه بررسی شده است.
این مژده رئیس سازمان بهزیستی هم محقق نشد و آذر همان سال یعنی پس از 9 ماه انتظار، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور به رسانه‌ها گفت: «با وجود پیگیری‌های صورت گرفته، تاکنون اعتباری ویژه برای بیمه تکمیلی معلولان در نظر گرفته نشده است.»
حسین نحوی‌نژاد در اعتراض به بودجه مصوب سال 95 گفته بود: «سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی در سال جاری 10 میلیارد تومان اعتبار را برای بیمه تکمیلی معلولان در نظر گرفته بود که این مبلغ طی دو ماه فروردین و اردیبهشت برای بیمه تکمیلی معلولان هزینه شد و از آن زمان تاکنون هزینه‌های مرتبط با بیمه تکمیلی این قشر پرداخت نشده است. متاسفانه بیمه‌ها حاضر به ارائه خدمات توانبخشی به معلولان نیستند و به همین خاطر زمانی که یک معلول به بیمارستان مراجعه می‌کند به سازمان بهزیستی ارجاع داده می‌شود و ما نیز قادر به حل مشکل آنها نیستیم.»
معاون امور توانبخشی بهزیستی هم تکذیب می‌کند
با وجود تمام گله‌های مسئولان حوزه معلولان، در سال 96 و در راستای قانون حمایت از حقوق معلولان نه‌تنها بودجه سرانه درمان معلولان افزایش نمی‌یابد، بلکه بودجه درمان بهزیستی نیز به وزارت بهداشت سر ریز می‌شود تا در اختیار بیمه سلامت معلولان قرار گیرد، یعنی نه‌تنها این بودجه در اختیار هزینه‌های تکمیلی نمی‌شود، بلکه به بیمه پایه‌ای تعلق می‌گیرد که حداقل‌های نیاز معلولان را در حوزه درمان تامین می‌کند. نکته مهم‌تر آن است که همین بودجه سرانه درمان معلولان نیز با توجه به افزایش حدود 20 درصدی هزینه‌های درمان در هر سال، از سال 91 تاکنون افزایشی نداشته است.
با حسین نحوی‌نژاد، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور تماس می‌گیریم تا از وضعیت فعلی بیمه تکمیلی معلولان و زمان تحقق آن جویا شویم، اما این مقام مسئول با بخشی از گفته‌های پیشین خود و رئیس سازمان متبوعش می‌گوید: «در حال حاضر بیمه سلامت نیاز تمام اقشار جامعه را در سراسر کشور را برآورده می‌کند و سایر حمایت‌های تکمیلی را نیز ما هم‌اکنون از طریق صندوق درمان مددجویان تامین می‌کنیم.»
درد معلولان با تایید و تکذیب درمان نمی‌شود
پرونده رسیدگی به بیمه تکمیلی معلولان و اقشار خاص، با وجود نص صریح قانون در حمایت کامل درمانی این اقشار همچنان باز است و بررسی آن مطول و ملال‌آور. اقشار خاص و به‌ویژه معلولان و جانبازان دیگر عادت کرده‌اند که هر از چندگاهی به وعده‌ای دل خوش کنند و پس از چندی با فراموشی یا تکذیب آن وعده مایوس شوند.
به نظر می‌رسد برای اجرا شدن صحیح این قانون قدیمی که بر درمان، اشتغال و مسکن معلولان اشاره دارد، باید عزمی راسخ با همراهی همه ارگان‌های متولی از جمله بهزیستی، وزارت بهداشت، وزارت کار، وزارت مسکن و شهرسازی، کمیته امداد و سایر متولیان ذی‌صلاح برداشته شود.
* نویسنده : مهدیه‌سادات شاهمرادی خبرنگار گروه اقتصادی
مطالب پیشنهادی
