به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، چند سالی است که فوتبال ایران برچسب و تابلوی حرفه‌ای را بر چهره دارد. لیگی که علی‌رغم پیشرفت‌های محسوس کاستی‌های فراوانی دارد و چالش‌های بسیاری در طول این سال‌ها همراه خود داشته است. یکی از این چالش‌ها کمیت و کیفیت بازیکنان خارجی شاغل در فوتبال ماست.

جذب بازیکنان خارجی یک رفتار روتین ورزشی است که می‌تواند موجب توسعه کیفی یک لیگ ‌شود.

فوتبال ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده و با کاربست بازیکنان خارجی از کشورهای مختلف از این مقوله جهانشمول تبعیت می‌کند. اما این الگوبرداری با ضعف‌ها و نقصان بسیاری روبه‌رو بوده و شکافی میان خواسته‌ها و آورده‌ها را ایجاد کرده است. در پی آن غالب گفتمان اهالی فنی فوتبال تاکید بر کیفیت نازل بازیکنان خارجی دارد.

حال چرا بر تعداد کثیری از این لژیونرها برچسب بی‌کیفیت زده می‌شود. محور اصلی این نگارش کوتاه است.

در پیدایش این وضعیت نابه‌هنجار ورزشی عوامل مختلفی دخیل هستند که چهار مورد مهم آن عبارتند از:

۱- ساختار معیوب باشگاه‌های فوتبال:

بر کسی پوشیده نیست که باشگاه‌های فوتبال در ایران با استانداردهای روز دنیا فاصله بسیاری دارند و تعداد قابل توجهی از آنها بیشتر به تیم فوتبال شبیه هستند تا یک باشگاه ساختارمند.

باشگاه‌های حرفه‌ای در بطن خود دپارتمان‌های مختلف تخصصی با حضور کارشناسان خبره را دارند که یکی از آنها دپارتمان فنی ورزشی و یکی از بخش‌های آن گروه دیده‌بانی و استعدادیابی است. وظیفه این گروه رصدکردن بازیکنان با کیفیت و همگن با باشگاه است. این گروه با ارزیابی و بررسی ابعاد فنی، اخلاقی و اقتصادی و دیگر شاخص‌های مرتبط با فرهنگ باشگاه اقدام به معرفی بازیکنان به باشگاه و در نهایت عامل اصلی جذب آنان می‌شوند.

حال خلأ این مهم در اکثر باشگاه‌های کشورمان موجب ورود بدون فیلتر بسیاری از بازیکنان نامناسب با لیگ برتر فوتبال‌مان می‌شود.

 ۲- فقر دانش شغلی در بدنه باشگاه‌های فوتبال:

بدون شک فوتبال با پیشرفت چشمگیر خود به یک مقوله کاملا تخصصی بدل شده است که بخش‌های مهمی چون مدیریت، اقتصاد، فنی ورزشی، مارکتینگ و اجتماعی از اهم آن است.

 عدم تخصص‌گرایی و فقر دانش در ارکان اصلی یک باشگاه فوتبال در ایران به جذب بازیکنان خارجی بی‌کیفیت و نیز افت سطح کیفی آنان تاثیر زیادی دارد.

امروزه موفقیت در بازار نقل و انتقالات و خرید بازیکنان موثر در تیم از شاخص‌های مهم مدیران محسوب می‌شود و قوت و ضعف عملکردی در این زمینه موجب تقویت و تزلزل جایگاه مدیران می‌شود.

خرید ارزان، استفاده مطلوب همراه با ارزش افزوده و در نهایت فروش مناسب موجب انتفاع مالی باشگاه‌ها می‌شود که عیار یک مدیر حرفه‌ای را نشان می‌دهد که این امر نزدیک به صفر در فوتبال ایران است.

۳- فساد مالی:

یکی از مواردی که موجب شده بازیکنانی با مبالغ بالا اما با کیفیت پایین در لیگ فوتبال ایران ظاهر شوند سوءاستفاده‌های مالی و سیستم دلالیسم سیاه است. در این میان گاها پول دریافتی واسطه‌ها بسیار بیشتر از مبلغ دریافتی بازیکن مورد نظر بوده که به نوعی به ساختار پرعیب و ایراد باشگاه‌ها بر می‌گردد.

۴- تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی:

مهاجرت ورزشی با انتقال فرهنگی همراه است. در صورت عدم توجه به تفاوت‌های فرهنگی و جامعه مبدا و مقصد ورزشی، می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات و معضلاتی برای باشگاه و شخص ورزشکار شود.

کشور ایران با تنوع فرهنگی و تکثر قومی شرایط منحصر به‌فردی در دنیا دارد. محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های رایج در جامعه ایرانی بر نوع سبک و شیوه زندگی افراد تاثیرگذار است. حال اگر ورزشکاری با فرهنگی متفاوت و... همگن قدم به آن نهد در صورت عدم‌راهنمایی و آگاهی لازم زندگی فردی و ورزشی تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت.

این نکته باید در قالب مشاوره پیش از ورود و نیز هنگام حضور به اطلاع و آگاهی بازیکنان خارجی برسد که به دلیل عدم وجود افراد متخصص با قطع ارتباط فرهنگی موجب کاهش و افت عملکرد ورزشکاران در رونمایی عمومی فوتبال ایران با لقب بی‌کیفیت می‌شود.

حال برای گذر از این بدهنجار ورزشی باید با اهتمام و اعتنا به آن موجب غفلت‌زدایی شویم تا با حضور ورزشکاران خارجی توانمند زمینه رشد فوتبال باشگاهی فراهم شود، نه آنکه با حضور بازیکنان بی‌کیفیت فضا و فرصت حضور جوانان مستعدمان اخذ و محدود شود.

* نویسنده : مجید خاتونی جامعه شناس و کارشناس فوتبال