در ماه‌ها یا بهتر بگویم در دو یا سه سال اخیر یک حس نوستالژی را در بسیاری از افراد نسبت به گذشته ایران متوجه شده‌ام؛ حسی که شبیه به ایده تونل زمان است، یعنی تونل ‌زده تا به مقصدی که خودش دوست دارد برسد، حال آنکه اصلاً مقصد مناسبی را انتخاب نکرده است و تاریخ و تحولات تاریخی هم به مثابه تونل نیست! اما این حس به شدت در حال فربه شدن است.

فرهیختگان در آستانه سالگرد درگذشت مرحوم دکتر عماد افروغ با سید احمد حسینی‌سنگِ‌چال گفت‌وگو کرده است. بخش‌هایی از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

مجتبی نامخواه، پژوهشگر مطالعات انقلاب اسلامی می‌گوید؛ امام خمینی یک تئوری جامع در باب انتظار دارد. در این تئوری بازسازی ادبیات نظری انتظار، جنبه‌های آسیب‌شناختی و نقد باور‌های رایج و متداول و هم بازتولید یک درگیری فراگیر معرفتی و عملی با جریان‌های اجتماعی مروج معنای منفی انتظار وجود دارد و از همه مهم‌تر در یک سطح حکمی، ترسیم یک خط و دکترین عینی برای منتظر بودن که در سطح عملی هم دلالت عینی‌اش به وجود می‌آید.

آقای خاکپور عزیز ساخت استادیوم خیلی کاری ندارد، همانطور که در مشهد و اهواز و اصفهان و شیراز بعد انقلاب استادیوم‌های مجهزی ساخته شده است؛ و همه سازندگان هم وطن‌دوست بودند. اما آنچه اهمیت دارد این است که حس و غرور ملی زمانی باعث افتخار می‌شود که پای ملت وسط باشد.

گفت‌وگوی «فرهیختگان» با مجتبی نامخواه، مدیر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده باقرالعلوم(ع) و سردبیر مجله نامۀ جمهور، به بررسی آینده اسلام سیاسی در ایران می‌پردازد.

علی اکبر علیخانی استاد دانشگاه تهران در آخرین پژوهش خود یک نظریه و یک روش تحقیق جدید برای شناخت جریان های سیاسی اجتماعی ارائه کرده و یافته های این پژوهش را در این‌کتاب مطرح کرده است.در این کتاب تاکید شده است که بدون داشتن نظریه و روش‌، پدیده‌ها قابل فهم نیستند.

«انسان سلطنت طلب» به نوعی امتداد «انسان ساواکی» است تا «انسان آریایی»؛ انسان ساواکی که ساخته دستگاه امنیتی غربی است، مشابه همین رفتار سلطنت طلب‌ها را دارد. فقط آنجا قدرت را در دست داشته است و سلاخی می‌کرده است، اینجا چون قدرت ندارد تبدیل به یک انسان مازوخیستی شده است. 

اهمیت ایده‌پردازی و تبیین علت وجودی برای حاکمیت‌های سیاسی حیاتی و انکارناپذیر است و برجسته‌ترین کارکرد آن در ایجاد مشروعیت و حفظ بقای رژیم‌های سیاسی و بازتعریف مؤلفه‌های فرهنگی و تاریخی دولت -ملت نمود دارد.

ترکیه، به‌عنوان یکی از بازیگران مهم خاورمیانه، طی سال‌های اخیر به‌دنبال برقراری نوعی توازن سیاسی با ایران در سطح منطقه و محور مقاومت بوده‌است که در تحولات اخیر سوریه نیز نمود یافت؛ راهبردی که طی روزهای اخیر پای مقام‌های آنکارا را به لفاظی‌ها و طراحی‌های رسانه‌ای باز کرده‌است.

اسلاوی ژیژک پرسشی را مطرح می‌کند که چرا در سوریه و افغانستان کسی در مقابل حکومت‌های جدید مقاومت نکرد؟ چرا هزاران نفر حاضر بودند از هواپیمای آمریکایی آویزان شوند اما همین افراد حاضر نبودند مقاومت کرده و از کشور خودشان به‌عنوان یک آرمان دفاع کنند؟ این پرسش مهمی است که البته او خیلی‌زود نتیجه‌گیری می‌کند، چون غرب جنگیدن برای آرمان را بی‌معنی کرده و دیگر هیچ‌ آرمان جمعی اهمیت ندارد، درنتیجه غرب و تمدن سکولار به فروپاشی رسیده است. 

مهدی گلشنی فیزیکدان و نظریه‌پرداز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره پروژه فکری‌اش، با اشاره به فضای اخلاقی حاکم بر جامعه و محیط علمی کشور، همچنان از علم دینی و ضرورت آن دفاع می‌کند و قائل به حاکمیت صددرصدی پوزیتیویسم در فضای دانشگاهی کشور است.

ما در ایران مشکلاتی در حوزه سلامت داریم که کاملاً بی‌همتاست. پروژه ایرانی علوم‌انسانی سلامت و فلسفه پزشکی مسائلی دارد که در جا‌های دیگر دنیا چندان برجسته نیست و آن تلاشی هم که ما کردیم در تمام این ۱۵ سال، این است که ما ترجمه نمی‌کنیم و هیچ ترجمه‌ای از ما نمی‌بینید.

آنچه آمریکایی‌ها در حال القای آن هستند، برنامه‌ریزی بلندمدتی است برای افزایش سلطه نظم خودشان. به همین جهت باید به شدت دقت و توجه کرد که اگر به اسطوره‌ها و تخیل غربی‌ها در تاریخ و وضعیت فعلی‌شان نگاه کنیم، می‌بینیم سرشار از قهرمانانی است که علیه سرنوشت به پا خاسته‌اند.

نتایج آخرین انتخابات تونس نشان‌دهنده مشارکت تنها ۳ درصدی مردم است و الغنوشی به اتهام ترویج خشونت در زندان به سر می‌برد. حزب او، النهضه، به‌طور تقریبی منحل شده و تونس دموکراتیک تحت کنترل نیروهای وابسته به غرب قرار دارد.

جلال یک بهانه است و ما می‌خواهیم وضع تفکر خودمان در دوره معاصر را مورد توجه و تعمق قرار دهیم. مقدمه‌ای عرض می‌کنم که چرا عنوان تفکر در غیاب تاریخ را انتخاب کردم تا وجه این گزینش آشکارتر شود. آشکار شدن این وجه گام‌هایی در طرق تفکر است که از بحث ما جدا نیست. همه شنیده‌ایم فلسفه در باب وجود می‌اندیشد.