زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: بعد از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق بود که جلسه شورای امنیت به درخواست ایران تشکیل شد. اگرچه اسرائیل برمبنای قواعد دیپلماتیک، اصل مصونیت اماکن دیپلماتیک را نقض کرد اما کشورهایی مثل آمریکا، انگلیس و فرانسه صرفا به ابراز نگرانی از شرایط منطقه اکتفا کردند، حتی در مواردی ایران را مقصر بروز چنین اتفاقاتی در منطقه دانستند. جانبداری برخی از این کشورها درنهایت منجر شد که بیانیه‌ای که روسیه آن را منتشر کرده بود، رای نیاورد و ایران نیز گام بعدی را برای پاسخ به تجاوز اسرائیل، بردارد. بعد از پاسخ ایران به تجاوز اسرائیل، رژیم‌صهیونیستی درخواست تشکیل جلسه شورای امنیت را مطرح کرد. جلسه شورای امنیت با عنوان بررسی وضعیت خاورمیانه اما بی‌نتیجه تمام شد. نکته قابل توجه اینکه وزن اظهارات کشورها در محکومیت اقدامات و حملات اسرائیل سنگین‌تر بود. دبیرکل سازمان ملل نیز اگرچه اقدام ایران را محکوم کرد اما به این موضوع نیز اشاره کرد که حمله به اماکن دیپلماتیک، نقض آشکار اصل مصونیت این اماکن است. با این حال به نظر می‌رسد کشورهای عضو تصمیم گرفتند، در این جلسه موضعی خنثی داشته باشند تا تنش‌ها بیش از این افزایش پیدا نکند. از طرفی نیز این امر غیرقابل انکار است که ایران برمبنای حق دفاع مشروع خود این اقدام را انجام داده و مقصر اصلی این اتفاق، رژیم‌صهیونیستی است. بنابراین ترجیح دادند در این جلسه نیز موضعی خنثی بگیرند تا حداقل فشار افکار عمومی جهان را به همراه نداشته باشد.
دفاع از یک اقدام نظامی دقیق و همراه با احتیاط
جلسه شورای امنیت روز گذشته با عنوان بررسی وضعیت خاورمیانه تشکیل شد. بهانه تشکیل جلسه، اقدام ایران در پاسخ به تجاوز اسرائیل بود. برخلاف اینکه اسرائیل در جلسه‌ای که با خواست ایران تشکیل شده بود، شرکت نکرد، نماینده ایران در این جلسه حاضر شد و ناظر به اقدام ایران توضیحاتی در جلسه ارائه داد. ایروانی، نماینده ایران در این جلسه به این موضوع اشاره کرد که اقدام ایران در پاسخ به اقدامات گذشته اسرائیل و به‌خصوص حمله‌ای که به کنسولگری ایران در دمشق داشت، انجام شد و اقدام ایران براساس حق دفاع از خود برمبنای ماده 51 منشور سازمان ملل صورت گرفته است. ایروانی پاسخ ایران را یک «اقدام نظامی دقیق» و «همراه با احتیاط» خواند که مساله جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان در آن لحاظ شده بود. نماینده ایران در سازمان ملل اشاره‌ای هم به موضع انگلیس، فرانسه و آمریکا در محکوم نکردن اقدامات اسرائیل کرد و اقدام آنها را ریاکارانه دانست. جدای از صحبت‌های نماینده ایران، دبیرکل سازمان ملل در این جلسه تلاش کرد، موضعی بی‌طرفانه بگیرد که البته رنگ‌وبوی حمایت از اسرائیل در آن پررنگ‌تر بود. گوترش نسبت به «بالاگرفتن تنش در منطقه که با حمله ایران به بالاترین حد خود رسید» اظهار نگرانی و آن را محکوم کرد. گوترش البته درحالی بالارفتن سطح تنش‌ها در منطقه را ناشی از اقدام ایران دانست که به این موضوع اشاره نکرد مقصر اصلی بالارفتن این تنش‌ها در منطقه رژیم‌صهیونیستی است. گوترش البته در ادامه اظهارات خود، اشاره‌ای به حمله به کنسولگری ایران کرده و تاکید می‌کند، «مصونیت مکان‌های دیپلماتیک و کنسولگری‌ها باید رعایت شود. در حمله‌ای که به کنسولگری ایران رخ داد، این اصل نقض شد.»
صهیونیست‌ها نگران مسجدالاقصی شدند!
بخش جالب جلسه روز یکشنبه شورای امنیت، اظهارات نماینده رژیم‌صهیونیستی بود. به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها آنقدر از پاسخ ایران به تجاوز به کنسولگری مضطرب و عصبانی بودند که رد اظهارات هیجان‌زده آنها را می‌توان در نطق نماینده رژیم‌صهیونیستی، در جلسه شورای امنیت دید. نماینده رژیم‌صهیونیستی در این جلسه تلاش کرد تا ایران را به‌عنوان خطری برای منطقه معرفی کند، اظهاراتی که البته تازگی نداشت. نماینده این رژیم در ادامه اظهارات خود، حتی از کشورهای عضو برجام خواست که مکانیسم ماشه را فعال کنند و بار دیگر اتهاماتی درباره داشتن سلاح هسته‌ای توسط ایران را مطرح کرد. بخش عجیب اظهارات نماینده رژیم‌صهیونیستی که در فضای مجازی نیز بازتاب زیادی داشت، انتشار تصاویری بود که حرکت موشک را برفراز مسجدالاقصی نشان می‌داد. نماینده رژیم در این باره مدعی شد: «برای ایران، نابود کردن و محو اسرائیل از منطقه از اماکن مقدس مسلمانان مهم‌تر است.» جدای از اینکه نماینده رژیم تنها حرکت موشک‌ها برفراز مسجدالاقصی را مصداق هتک‌حرمت مسجدالاقصی می‌دانست، این اظهارنظر بیشتر بهانه‌جویی و طنزگونه به نظر می‌رسید. اسرائیل درحالی نگرانی خود را از این موضوع اظهار کرد که موارد قابل توجهی از هتک‌حرمت اعضای کابینه رژیم‌صهیونیستی و نظامیان صهیونیست در مسجدالاقصی بازتاب قابل توجهی در رسانه‌های خارجی داشته و واکنش جهان عرب را نیز به همراه داشته است. نماینده رژیم‌صهیونیستی حتی در این جلسه هم تلاش کرد در قبال پاسخ ایران، فرار روبه جلو داشته باشد و اقدام ایران را سلطه‌جویی برای گسترش تسلط شیعی بخواند تا از میانه به راه انداختن دعوای شیعه و سنی در جهان اسلام، ایران را دچار چالش تازه‌ای کند و گفت: «ایران به دنبال افزایش سیطره شیعی خود از طریق نیروهای نیابتی در منطقه است. همان‌طور که در عربستان به آرامکو حمله کرد... ایران تلاش می‌کند مسجدها را نابود کند، مسلمانان را بکشند و هدف‌شان سیطره جهانی با صادر کردن انقلاب شیعی در جهان بوده است.» این اظهارات نماینده رژیم‌صهیونیستی که به نظر می‌رسد، بدون در نظرگرفتن حافظه افکارعمومی درباره اقدامات اسرائیل مطرح می‌شود، بیش از آنکه مورد توجه اعضای حاضر در جلسه قرار بگیرد، نشان می‌دهد اسرائیل همچنان به دنبال افزایش تنش‌ها با ایران است.
اعتراض به رفتار دوگانه اروپا و آمریکا در محکومیت حمله اسرائیل به کنسولگری
نماینده روسیه در جلسه‌ای که پیش از این شورای امنیت برگزار کرده بود، اقدام اسرائیل را در حمله به کنسولگری محکوم کرد و محکوم نکردن این اقدام توسط دیگر کشورهای حاضر در جلسه را هم مورد انتقاد قرار داد. در جلسه شورای امنیت که به بهانه پاسخ ایران به اسرائیل برگزار شده بود، در ابتدا انتقادی به دبیرکل سازمان ملل وارد کرد و رفتار جانبدارانه او را مورد انتقاد قرارداد. محکوم کردن بلافاصله اقدام ایران توسط دبیرکل درحالی اتفاق افتاد که این واکنش بعد از حمله اسرائیل صورت نگرفت. نماینده روسیه به این موضوع اشاره کرد: «وقتی بعد از حمله به کنسولگری جلسه شورای امنیت تشکیل شد ما هشدار دادیم که اقدام اسرائیل می‌بایست محکوم شود اما به آن بی‌توجهی شد.» نماینده روسیه در ادامه به این موضوع هم پرداخت که انگلیس، آمریکا و فرانسه بیانیه‌ای که روسیه تنظیم کرده بود را به بهانه سیاسی بودن، رد کردند. نماینده الجزایر نیز در صحبت‌های خود حمله اسرائیل به کنسولگری ایران را خودسرانه خواند و به این موضوع اشاره کرد که نمی‌شود هنگام حمله به خاک یک طرف با مهاجم با ملایمت برخورد کرد و وقتی طرف دوم تلافی کرد، با شدت او را محکوم کرد. این سیاست دوگانه است.» نماینده چین نیز همانند جلسه پیش شورای امنیت حمله به کنسولگری را ناقض حق حاکمیت ایران و سوریه دانست و اشاره کرد که اقدام ایران پاسخی در مقابل حمله اسرائیل به کنسولگری بوده و الان می‌توان این مقوله را خاتمه یافته تلقی کرد. نماینده سوریه نیز در جلسه شورای امنیت به این موضوع اشاره کرد که:«آمریکا، انگلیس و فرانسه بارها کشورها را به استناد اصل 51 منشور سازمان ملل مورد حمله قرار دادند. آنها اجازه هم ندادند این حملات در شورای امنیت محکوم شود. ایران از حق دفاع مشروع خود استفاده کرد. دو هفته قبل، بعد از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق این سه کشور حتی اجازه ندادند این حمله محکوم شود.»
جلسه بی‌نتیجه شورای امنیت
در ادامه این جلسه و همان‌طور که انتظار می‌رفت، انگلیس، فرانسه و آمریکا در اظهارات خود، پاسخ ایران را محکوم کردند. این البته درحالی اتفاق افتاد که این چند کشور در جلسه پیشین شورای امنیت در مورد حمله اسرائیل به کنسولگری، از محکومیت این حمله اجتناب کردند و حتی در مواردی ایران را مقصر این حمله دانستند. نماینده انگلیس در جلسه شورای امنیت مدعی شد ایران نقش بی‌ثبات‌ساز در منطقه دارد بدون محکوم کردن حمله به کنسولگری ایران به این موضوع اشاره کرد که انگلیس همچنان به حمایت از اسرائیل ادامه می‌دهد. نماینده فرانسه نیز پاسخ ایران به اقدام اسرائیل را «بی‌ثبات‌کننده منطقه» دانست و ایران را به نقض خطوط تعیین شده در سازمان ملل محکوم کرد. فرانسه بدون اشاره به اینکه علت اقدام ایران علیه اسرائیل چه بوده، همچنان به حمایت از اسرائیل پرداخت. نماینده آمریکا نیز در ادامه اظهارات انگلیس و فرانسه، ایران را به نقض تعهدات بین‌المللی محکوم کرد. اگرچه کشورهای اروپایی و آمریکا در جلسه شورا اظهاراتی علیه ایران مطرح و تلاش کردند، علنا از اسرائیل جانبداری کنند اما مهم‌تر از این اظهارات نتیجه جلسه شورای امنیت بود. این جلسه بدون صدور بیانیه یا محکومیت ایران به پایان رسید، امری که نشان می‌داد اگرچه کشورهای اروپایی و آمریکا ایران را لفظی محکوم کردند اما در واقعیت امر تصمیم گرفتند موضع اصلی شورای امنیت، نه تایید اقدام ایران و نه محکومیت آن باشد؛ چراکه در میان افکار عمومی جهان و حتی رسانه‌ها این امر مشخص بود که ایران برمبنای اصل 51 منشور سازمان ملل و برای دفاع مشروع خود دست به این اقدام زده است. درصورتی‌که ایران برمبنای بیانیه شورای امنیت محکوم می‌شد، موج دیگری از اعتراض نسبت به رفتارهای دوگانه این کشورها در حمایت از اسرائیل در فضای افکار عمومی و رسانه‌ها به راه می‌افتاد. با در نظرگرفتن این موارد به نظر می‌رسد ترجیح این کشورها این بود که صرفا اظهاراتی در جلسه مطرح کنند و بیانیه‌ای ناظر به اقدام ایران صادر نکنند.