فرهیختگان: پس از حمله رژیم‌صهیونیستی به کنسولگری ایران در سوریه بسیاری از کشورها این اقدام را که نقض آشکار حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود محکوم کردند. در همین راستا به درخواست ایران و روسیه جلسه‌ای برای بررسی این اقدام در شورای امنیت برگزار شد که در آن کشورهای مختلف هریک به نحوی به این اقدام واکنش نشان دادند. کشورهایی همچون چین و روسیه به‌صورت قاطع از ایران حمایت کردند و کشورهای غربی نیز بدون اینکه اشاره‌ای به جنایت رژیم‌صهیونیستی داشته باشند با فرار رو به جلو سعی داشتند از در تقابل با ایران به موضوع بپردازند. کشورهایی همچون ژاپن و کره‌جنوبی که در چهارچوب سیاسی غرب کنش نشان می‌دهند نیز بدون اینکه این اقدام را محکوم کنند صرفا با لفظ اجتناب از اقدامات تنش‌زا موضعی دوپهلو اتخاذ کردند. برای ریشه‌‌یابی مواضع اتخاذشده توسط هریک از کشورها و پیام‌های نشست اخیر شورای امنیت با رامین مهمانپرست، کارشناس مسائل بین‌الملل و سخنگوی اسبق وزارت خارجه به گفت‌وگو پرداخته‌ایم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
ریشه حمایت قاطع چین و روسیه از ایران تقابل راهبردی آنها با آمریکاست
رامین مهمانپرست در تحلیل مواضع قاطع حمایتی چین و روسیه از ایران در جلسه شورای امنیت گفت: «در جلسه شورای امنیت روسیه و چین محکم از حق ایران دفاع کرده‌اند و بر محکومیت رژیم‌صهیونیستی به‌خاطر نقض قوانین بین‌الملل تاکید کردند. نکته قابل‌توجه این است که ما شاهد وضعیت جدیدی در روابط بین‌الملل هستیم که آمریکایی‌ها با توجه به برنامه‌ریزی که برای آینده منافع خود دارند با دو قدرت بزرگ، یعنی چین و روسیه درگیری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی را پیش‌بینی می‌کنند. درگیری آمریکایی‌ها با چین جدی است؛ چراکه آنها را رقیب اصلی خودشان می‌دانند و شاهد مواضع جدی این دو کشور در موضوعات اقتصادی و همچنین امنیتی در حوزه شرق دور بوده‌ایم. بنابراین موضع چین در مقابله با آمریکا ناشی از رویکرد آینده‌نگرانه و رقابتی آنها با هم است. کشور روسیه هم بعد از اینکه غربی‌ها با هدف گسترش ناتو وارد حیاط خلوت روسیه شدند وارد درگیری جدی با اوکراین شد که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نیز پشت اوکراین ایستادند تا توان روسیه را در یک درگیری فرسایشی کاهش دهند. بنابراین موضع‌گیری محکم این دو کشور فارغ از حقانیت ایران ناشی از تقابل آنها با آمریکا نیز هست تا شاید توازن قدرت جهانی را کمی تغییر دهند؛ چراکه خاورمیانه تبدیل شده است به یکی از موضوعات تعیین‌کننده برای توازن قدرتی که در دورنمای روابط خارجی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.»
موضع‌گیری کشورها در شورای امنیت براساس دورنمای نظم جدید بود
این کارشناس مسائل بین‌الملل موضع‌گیری کشورها در شورای امنیت را ناشی از ارزیابی هریک از آنها از آینده نظم بین‌المللی دانست و این موضع را این‌گونه تشریح کرد: «اقداماتی که رژیم‌صهیونیستی انجام می‌دهد از سویی ناشی از شکست راهبردهای این رژیم در جنگ است. اسرائیل از طرف دیگر به دنبال گسترده‌تر کردن دامنه جنگ است برای اینکه بتواند برای خودش فضایی را فراهم کرده و از این مخمصه‌ای که در آن گرفتار شده است فرار کند. اقداماتی که اسرائیلی‌ها انجام می‌دهند قطعا با حمایت آمریکاست. آمریکایی‌ها ضمن اینکه نمی‌خواهند مستقیما وارد درگیری شوند اما برایشان خاورمیانه اهمیت زیادی دارد و جبهه مقاومت مانع همه آن برنامه‌ریزی‌های در منطقه شده است. در این جلسه شورای امنیت ما شاهد موضع‌گیری کشورها براساس دورنمای مدنظرشان بودیم. از یک طرف چین و روسیه هم به دلیل روابط با ایران و هم به‌خاطر نگرانی که از رفتارهای آمریکا و اثر آن بر آینده خود دارند، اقدام رژیم‌صهیونیستی را محکوم کردند. فرانسه و انگلستان نیز مواضع قابل انتقادی داشتند و به جای اینکه اقدامات جنایتکارانه اسرائیل و نقض تمامیت ارضی سوریه و نقض قوانین بین‌المللی را محکوم کنند، سعی کردند دوپهلو صحبت کنند و با اظهار نگرانی درمورد اقدامات ایران صرفا درباره دامن نزدن به این دعوا هشدار بدهند. دلیل این موضع‌گیری نگرانی است که این دولت‌ها درمورد مانع‌تراشی جبهه مقاومت در مسیر برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای خود دارند. آنها نگرانند که رژیم‌صهیونیستی در سراشیبی سقوط قرار گرفته باشد و آنها نتوانند ابزار خودشان در خاورمیانه را استفاده بکنند. کشورهایی مثل ژاپن و کره‌جنوبی نیز در میدان غربی‌ها بازی می‌کنند و سعی می‌کنند با رویکردی محتاطانه به جای محکوم کردن این اقدامات به لزوم برقراری ثبات در منطقه اشاره کنند.»
سازمان ملل صرفا یک نقش نمایشی دارد
مهمانپرست در ادامه با اشاره به محکوم کردن اقدام رژیم‌صهیونیستی توسط دبیرکل سازمان ملل این اقدام را ناشی از تحت فشار قرار داشتن برای دفاع از هویت سازمان ملل دانست و درمورد از دست رفتن کارکرد این سازمان گفت: «محتوای جلسه شورای امنیت یک بار دیگر نشان داد که سازمان ملل و شورای امنیت از اهداف اولیه تعریف‌شده دور شده‌اند و اعتبار و توانایی لازم را برای برقراری یک نظام عادلانه در جهان ندارند. سازمان ملل و شورای امنیت در موضوعات متعدد اسیر قدرت‌هایی جهانی هستند و با از دست دادن توانایی خود صرفا یک نقش نمایشی دارند. به همین دلیل در برابر خیلی از جنایت‌هایی که صورت می‌گیرد حداکثر قطعنامه‌هایی مصوب می‌شود که هیچ اقدام عملی پشت آن وجود ندارد. اینکه آقای گوترش حمله به کنسولگری ما را محکوم کرده‌اند صرفا به این دلیل است که آنقدر یک جنایت واضح و شفاف علیه مقررات بین‌المللی و منشور سازمان ملل صورت گرفته است که اگر دبیرکل نخواهد آن را محکوم کند هویت خودش را زیر سوال برده است. واقعا هیچ راه دیگری جز محکوم کردن این اقدام ندارند چون این جزء اصول اولیه مقررات بین‌المللی است که نباید مصونیت اماکن دیپلماتیک نقض شود. باید ببینیم چقدر سازمان ملل پیگیری جدی انجام می‌دهد، چه اقدامات عملی برای بسیج کشورها صورت می‌دهند تا رژیم‌صهیونیستی تحت فشار قرار گرفته و محکومیت این جنایات با ضمانت عملی پیگیری شود. در هر صورت همین که آقای گوترش اقدام اسرائیل را محکوم می‌کند نشان می‌دهد که در ظاهر از هویت سازمان ملل می‌خواهند دفاع کنند. امری که لازم است اما کافی نیست.»
دولت‌های غربی با تداوم حمایت‌ها از اسرائیل در مقابل مردم خود می‌ایستند
سفیر سابق ایران در لهستان در ادامه حمایت‌های دولت‌های غربی از رژیم‌صهیونیستی را عامل تقابل آنها با مردم‌شان دانسته و معتقد است: «مهم‌ترین مساله درحال حاضر فشار افکار عمومی مردم دنیا به دولت‌ها به‌خاطر حمایت از جنایات رژیم‌صهیونیستی است. در خود کشورهای غربی که سعی می‌کنند با یک سیاست غیرعادلانه از جنایت رژیم‌صهیونیستی حمایت بکنند فشار افکار عمومی دارد شدت می‌گیرد. عمق جنایات رژیم‌صهیونیستی به حدی رسیده است که اگر دولت‌های غربی بخواهند به همین سبک به موضع‌گیری خود ادامه بدهند با مردم خودشان مواجه می‌شوند. اتفاقاتی که دارد می‌افتد یک حادثه نیست. اینها یک روند است که به سرکردگی آمریکا و با اجرای رژیم غاصب برای نقش‌آفرینی در وضعیت آینده جهان در حال پیگیری است. انگلیس، آمریکا، فرانسه و برخی کشورهای نزدیک به آنها با رژیم‌صهیونیستی همراهی می‌کنند به این دلیل که منافع خود را می‌خواهند در شکل جدید نظام بین‌الملل پیگیری کنند. حقوق بشر، مقابله با تروریسم و نظم عادلانه در سازوکار سازمان ملل و شورای امنیت به واژه‌هایی تبدیل شده که ماهیت خود را از دست داده و فقط به‌عنوان ابزار سیاسی به کار گرفته می‌شود.»
لزوم تشکیل شبکه‌ای از قدرت‌های منطقه‌ای
سخنگوی اسبق وزارت خارجه راه نزدیک شدن به نظمی عادلانه در نظام سیاسی جهان را ایجاد شبکه‌ای از قدرت‌های منطقه‌ای دانسته و توضیح داد: «باید با ایجاد شبکه‌ای از قدرت‌های منطقه‌ای یا با ایجاد همکاری‌های تاثیر‌گذار روی موضوعات خاص به نظم عادلانه نزدیک شد. مجموعه‌هایی مثل بریکس، شانگهای و اوراسیا که برخی‌هایشان ماهیت اقتصادی و برخی نیز ماهیت امنیتی دارند می‌تواند به تشکیل بلوک‌های جدیدی بینجامد که در چهارچوب اهداف تعیین‌شده‌ای جهان امروز را به سمت وضعیت عادلانه‌ای سوق دهد. الان جهان نه مثل دوران پساجنگ سرد تک‌قطبی است و نه مثل جنگ سرد دوقطبی شرق و غرب دارد. الان جهان چندقطبی شکل گرفته است که ما باید جایگاه خودمان را در این وضعیت پیدا کنیم. باید در زمینه ایجاد اقتدار داخلی و همچنین اقتصادی وضعیت بهتری پیدا کنیم، همان‌طور که در زمینه دفاعی وضعیت مطلوبی داریم. کشوری که بخواهد در دنیای امروز از منافع خودش دفاع کند باید هم قدرت داشته باشد و هم با سایر کشورهای قدرتمند یک مجموعه بزرگ‌تر را شکل بدهد در غیر این صورت با چهارچوبی که سازمان ملل دارد و کشورهای بزرگ در آن حقی برای ضایع کردن حقوق دیگر کشورها قائلند ما نمی‌توانیم شاهد شکل‌گیری وضعیتی عادلانه در جهان باشیم و جنایاتی که انجام می‌شود با حمایت این قدرت‌ها ادامه پیدا می‌کند.»
تقابل با اسرائیل نباید احساسی باشد
مهمانپرست در ادامه راه تقابل با رژیم‌صهیونیستی را اجتناب از رفتارهای احساسی دانسته و لزوم تقابل عقلانی را این‌گونه تشریح کرد: «ممکن است بعضی از مردم ما به‌خاطر احساسات‌شان انتظار ورود به یک درگیری مستقیم با رژیم اشغالگر اسرائیل داشته باشند. باید بگویم که نتانیاهو و همکاران جنایتکارش گرفتار یک گروه مردمی به اسم حماس شده‌اند و تمام هیمنه آنها درهم شکسته است و نتوانسته‌اند به اهداف خودشان برسند مایلند که درگیری را گسترش بدهند و صورت‌مساله را عوض کنند. خیلی باید هشیار باشیم و مردم را در جریان وضعیت سختی که رژیم‌صهیونیستی در آن قرار گرفته است بگذاریم.
پاسخ محکمی باید به اسرائیل داده شود ولی بسیار هوشمندانه. ورود به درگیری خواسته اسرائیل است و اگر ما بخواهیم احساساتی چنین تصمیمی بگیریم یعنی در پازل آنها بازی کرده‌ایم. پاسخ ما باید به شکلی باشد که رژیم اشغالگر ضربات محکم و هوشمندانه‌ای دریافت کرده و سقوط خودش را قطعی بداند.»