فرهیختگان: بی‌شک نقش بی‌‌بدیل جندیشاپور به‌عنوان اولین منزلگاه علم در توسعه تمدن بشری را نمی‌توان نادیده گرفت. یونسکو در سال 2017 در سی‌ونهمین اجلاس مجمع عمومی خود در پاریس قدمت تاسیس دانشگاه جندیشاپور را هزار و 750 سال اعلام و آن را به‌طور رسمی کهن‌ترین دانشگاه جهان عنوان کرد. شهر جندیشاپور در 10 کیلومتری شرق دزفول، 30 کیلومتری شوش و 45 کیلومتری شوشتر واقع و براساس ساختار شطرنجی بنا شده است. قدمت این دانشگاه نشان‌دهنده فرهنگ و تمدن بالای ایرانیان و نقش ایران در پیشرفت علوم مختلف و خدمت به بشریت در طول تاریخ است.
این میراث علمی و فرهنگی سال‌‌هاست از قلم مغفول و از منظر نگاه ژرف اندیشمندان و اصحاب فرهنگ به دور مانده است و عزمی ملی و جهانی می‌طلبد تا غبار از چهره این میراث درخشان بزداید. بر همین اساس سال 95 بود که تصمیم گرفته شد از این میراث ارزشمند محافظت شود. به همین دلیل برگزاری کنگره بین‌المللی جندیشاپور مطرح شد؛ کنگره‌ای که با میزبانی و محوریت دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول با همکاری و حمایت عالی‌ترین نهادها و سازمان‌های علمی کشور برگزار می‌شود. دیروز هم چهارمین کنگره بین‌المللی جندیشاپور توسط دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول و مرکز پژوهشی جندیشاپور با همکاری و حمایت کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم تحقیقات و فناوری کلید خورد. این همایش با حضور میهمانانی از کشورهای ارمنستان، تاجیکستان، عراق، ترکیه، اساتید برجسته کشوری، معاون فرهنگی وزیر میراث فرهنگی، دبیر کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی و... در دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول آغاز شده و با برگزاری بخش‌های مختلف تا امروز ادامه خواهد داشت. رونمایی از تمبر یادبود و 10 کتاب تالیفی، ترجمه‌ای و گردآوری از مهم‌ترین برنامه‌ای است که در این همایش انجام خواهد شد.
رئیس دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول:
نخستین تمبر ملی تمبر یادبود جندیشاپور رونمایی می‌شود
رئیس دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول در افتتاحیه چهارمین کنگره بین‌المللی جندیشاپور در دزفول، از رونمایی نخستین تمبر ملی تمبر یادبود جندیشاپور خبر داد و گفت: «این تمبر با بهره‌گیری از عناصر کهن‌شهر جندیشاپور زینت و زیور یافته است. بیش از 9 ماه به‌طور مستمر و مداوم در تلاش برای برگزاری چهارمین کنگره بین‌المللی جندیشاپور بودیم و خداوند را شاکریم که این زحمات امروز به بار نشست.»
مهدی بدیعی بیان کرد: «تصویب طرح باغ فرهنگ مشاهیر جندیشاپور دزفول در کمیته اجرایی این کنگره ازجمله دستاوردهای مهم چهارمین کنگره جندیشاپور است. ثبت جهانی رویداد 1750؛ سال تاسیس جندیشاپور در یونسکو و همچنین برگزاری سه کنگره بین‌المللی در این خصوص دستاوردهای ارزشمندی به همراه داشت.»
وی ادامه داد: «برگزاری 27 جلسه کمیته اجرایی در کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران با حضور دکتر ولایتی و دکتر مخبر، بستر بسیار مناسبی برای دسترسی اهداف فراهم کرد.» بدیعی با اشاره به برگزاری 9 پیش‌همایش علمی در شهرهایی چون تهران، مشهد و کرمان تصریح کرد: «تصویب طرح باغ‌فرهنگ مشاهیر جندیشاپور و ارتباط و پیوند دوباره با بیت‌الحکمه بغداد ازجمله دستاوردهای تحقق یافته است.» وی از تدوین اساسنامه بنیاد بین‌المللی جندیشاپور توسط کمیته اجرایی کهن‌شهر دانشگاهی جندیشاپور خبر داد و گفت: «این اساسنامه در کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران به تایید رسیده و برای تصویب نهایی به شورای‌عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شده است.»
معاون فرهنگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری :
بازخوانی داشته‌های تاریخی، تمدنی تصویرساز آینده کشور است
معاون فرهنگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این کنگره با بیان اینکه برگزاری چنین کنگره‌هایی در ترسیم تصویری روشن از گذشته و میراث و عناصر تمدنی کشور موثر است، گفت: «بازخوانی داشته‌های تاریخی، تمدنی، علمی و فرهنگی تصویرساز امروز و آینده حرکت کشور است.» عبدالحسین کلانتری افزود: «ادبیات مطالعات نهاد علم و دانشگاه در ایران نوپاست که یکی از دستاوردهای برگزاری اینچنین کنگره‌هایی تقویت این رشته‌های علمی در کشور است.» وی با بیان اینکه خروجی این کنگره باید راهکارهایی برای برون‌رفت از مسائل مبتلا به نظام آموزش عالی باشد، اظهار کرد: «نهاد علمی و دانشگاهی کشور نیازمند عمق‌بخشی نظری بیشتری است.» معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: «یکی از سوال‌های مهم پیرامون شهر دانشگاهی جندیشاپور که همچنان مبتلا به معاصر است، چگونگی رابطه نهاد علم در کهن دانشگاه جندیشاپور با سایر نهادهای مستقر در آن جامعه مانند نهاد مذهب، خانواده و قدرت است که پاسخ به آن می‌تواند برای امروز کشور نیز موثر باشد.» وی تامین منابع مالی مورد نیاز دانشگاه‌ها را از جمله مسائل روز دانست و افزود: «مدل‌ها و روش‌های مختلفی برای تامین منابع مالی دانشگاه‌ها اجرا شده است که بسیاری از این روش‌ها ریشه در غرب دارد لذا باید به دنبال مدلی بومی و پایدار برای آن باشیم.» کلانتری با بیان اینکه کنگره بین‌المللی جندیشاپور محلی برای پاسخ به برون‌دادهای دانشگاه است، گفت: «شکل‌گیری یک نهاد علمی به‌سادگی امکان‌پذیر نیست و نیاز به انباشت انبوهی از تجربه‌های تاریخی است که ایجاد شهر دانشگاهی در بیش از یک هزار و ۷۰۰ سال پیش نشان از غنای علمی ایران در طول تاریخ دارد.» وی افزود: «دانشگاه به شکل کنونی سوغات مدرنیته برای ایران است که بازخوانی تجربه آموزش عالی در کهن دانشگاه جندیشاپور مقدمه بازتعریف نهاد دانشگاه در کشور است.»
معاون فرهنگی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه نوآوری و ساخت نهاد جدید بی‌توجه به سنت و تجربه تاریخی گذشته ممکن نیست، اظهار کرد: «نوآوری در گرو توجه به تاریخ تمدنی است که متاسفانه به میراث تاریخی خود بسیار بی‌توجه بوده‌ایم.» وی با بیان اینکه ایرانیان در طول تاریخی نگاهی جهانی برای عرضه علم و فرهنگ به تمام دنیا داشته‌اند، افزود: «شرط تعالی کشور توجه به این میراث تاریخی است، چراکه میراث تاریخی و تمدنی ایران امکان بازخوانی و احیا دارد و این میراث پاسخگوی نیاز کنونی کشور است.»
دبیر علمی کنگره بین‌المللی جندیشاپور دزفول:
ارائه 70 مقاله در 10 محور پژوهشی کنگره
دبیر علمی کنگره بین‌المللی جندیشاپور دزفول در این همایش با بیان اینکه چهارمین کنگره بین‌المللی جندیشاپور باستان در دزفول 35 سخنران دارد، گفت: «در این کنگره 73 مقاله دریافت کردیم که 70 مقاله تایید شده و برگزیده آنها در مجلات علمی و پژوهشی منتشر می‌شود.» میثم سفیدخوش افزود: «برای کنگره چهارم 10 محور پژوهشی مهم برای تحقیق و پژوهش طراحی و ذیل هر محور نیز پرسش‌های مفصلی مطرح شد و از اساتید دعوت کردیم تا پژوهش‌های خود را بر این اساس سامان دهند.» وی با بیان اینکه محور کنگره چهارم مساله حساس است نه موضوع حساس، ادامه داد: «افزون بر این محورها و برای اینکه ارتباط این همایش با جهان معاصر برقرار و حفظ شود، میز جدیدی به کنگره اضافه شد که در آن به یک مساله معاصر پرداخته شود و پرسش این دوره «ویژگی‌ها و بایسته‌های شهرهای دانشگاهی در جهان معاصر» است.» سفیدخوش با اظهار امیدواری مبنی‌بر اینکه روزی دزفول به‌عنوان یک شهر دانشگاهی فعالیت خود را آغاز کند، افزود: «پس از این کنگره جلساتی برای پیگیری مباحث در شهرهای شیراز، اصفهان، تبریز و بوشهر برگزار می‌شود.»
دبیر کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی:
بازشناساندن کهن‌شهر جندیشاپور اولویت کمیته فرهنگ و تمدن
مهدی نویدادهم، دبیر کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی در چهارمین کنگره بین‌المللی جندیشاپور در تالار آیت‌الله قاضی‌دزفولی دانشگاه صنعتی جندیشاپور دزفول گفت: «پس از تصویب نهایی اساسنامه بنیاد بین‌المللی جندیشاپور این بنیاد میداندار بزرگداشت، احیا و بازشناسی جندیشاپور در سطح ملی و بین‌المللی خواهد بود.»
وی ادامه داد: «اهتمام به بازشناسایی و بازشناساندن کهن‌شهر جندیشاپور به‌عنوان اولویت در دستور کار کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دارد.» دبیر کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام با تاکید بر اینکه بازشناسی کهن شهر دانشگاهی جندیشاپور از جمله اقدامات مهم ملی است، اظهار کرد: «کهن‌شهر دانشگاهی جندیشاپور به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان با یک هزار و ۷۵۰ سال قدمت افتخاری برای ایران است.» وی افزود: «کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام در سال ۱۳۸۴ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و با مسئولیت دکتر علی‌اکبر ولایتی تشکیل شد و فعالیت‌های مختلفی برای بازشناسی مسائل گرانسنگ ایران و اسلام انجام داده است.» نویدادهم بیان کرد: «گوهر ارزشمند جندیشاپور همچنان در زیر خاک خفته است و باید برای معرفی این گنجینه بی‌نظیر که نشان‌دهنده غنای فرهنگ و علمی ایران است، تلاش کرد.»
امام جمعه دزفول:
شناخت پیشرفت تمدن‌ها نیازمند کاوش‌های عمیق تاریخی است
امام جمعه دزفول نیز در این کنگره، دزفول را شهرستان علم و تاریخ و فرهیختگی دانست و گفت: «آثار تاریخی و علمی دزفول به هزاران سال قبل بر‌می‌گردد.»
مسعود بهرامپور با بیان اینکه فهم تاریخ کهن بشر اقدامی ارزشمند است، افزود: «مطالعه در تاریخ گذشتگان با نگاه عبرت‌آموز مورد تاکید اسلام بوده است.» وی با بیان اینکه صعود و سقوط تمدن‌ها بدون علت نیست، ادامه داد: «شناخت پیشرفت تمدن‌ها نیازمند کاوش‌های عمیق تاریخی است، چراکه درک و فهم درست از عملکرد آن تمدن و شناخت نقاط ضعف و قوت آن می‌تواند موجب عبرت و درس‌آموز باشد.»
امام جمعه دزفول با بیان اینکه اندیشه در علل افول تمدن‌های بشری از درس‌های اسلام برای کاوش‌های باستانی است، گفت: «دزفول به عنوان خاستگاه علم، دانش و مقاومت و محل استقرار کهن دانشگاه جندیشاپور باید میزبان کنگره‌های جندیشاپور باشد تا از پرتو آن هویت علمی این شهر بازتعریف شود.»
رئیس هیات عالی جذب شورای عالی انقلاب فرهنگی:
احیای جندیشاپور در دستور کار ملی است
عضو حقیقی و رئیس هیات عالی جذب شورای عالی انقلاب فرهنگی شهر دانشگاهی جندیشاپور را گنجینه‌ای ملی دانست و گفت: «ربع رشیدی و جندیشاپور دو شهر دانشگاهی کهن ایران هستند که احیا و بازشناسی آنها در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است.» محمدعلی کی‌نژاد با اشاره به اقدام‌های انجام‌شده برای احیای شهر دانشگاهی ربع رشیدی در تبریز افزود: «شهر دانشگاهی ربع رشیدی در حدود ۷۵۰ سال پیش در تبریز ایجاد شد و دارای بخش‌های مختلف از جمله کتابخانه، مدرسه، مسجد، دارالایتام، حمام، مهمانسرا، بیمارستان، مدارس عالی و کارگاه‌های صنعتی بوده است.» وی با بیان اینکه سازماندهی مفصلی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی برای احیای ربع رشیدی در تبریز انجام شده است، ادامه داد: «متولیان کهن شهر دانشگاهی جندیشاپور باید از تجربه ربع رشیدی در تبریز استفاده کنند تا راه برای احیای شهر دانشگاهی جندیشاپور با یک هزار و ۷۵۰ سال قدمت در کشور هموارتر شود.» عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه حدود دو دهه پیش کار احیا و بازشناسی ربع رشیدی در کشور آغاز شده است، اظهار کرد: «شهر دانشگاهی ربع رشیدی جمعیتی بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر بوده است که شش هزار دانشجو از کشورهای مختلف دنیا در آن مشغول به تحصیل بوده‌اند.»
چهره ماندگار فرهنگ و ادب:
تمدن کهن ایران مورد‌تجلیل همه دانش‌پژوهان دنیا است
استاد برجسته دانشگاه و از چهره‌های ماندگار فرهنگ و ادب ایران در این کنگره، ایران را مهد شکوه و تمدن علمی، فرهنگی و تاریخی دانست و گفت: «ایجاد نخستین دانشگاه‌ها در ایران نشان از غنای علمی و تمدن بی‌نظیر این دیار است.»
میرجلال‌الدین کزازی با بیان اینکه تمدن کهن ایران مورد تجلیل همه دانش‌پژوهان دنیاست، افزود: «ردپای تمدن غنی ایران را می‌توان در کتابخانه‌های قدیم دنیا و نوشته‌های اندیشمندان شهیر تاریخ از جمله فیثاغورث و افلاطون جست‌وجو کرد.» وی با اشاره به نمونه‌هایی از بهره‌گیری اندیشمندان برجسته دنیا از تمدن و علم ایران ادامه داد: «اندیشه تمدن ایرانی بر دوگانه‌گرایی و ستیز دائم خیر و شر در نهاد آدمی استوار است.»
کزازی فرهنگ ایرانی را فرهنگی پویا دانست و بیان کرد: «پویایی راز ماندگاری فرهنگ ایرانی است و ابزار مهم این فرهنگ زبان پارسی است.» وی با بیان اینکه زبان پارسی برترین نشانه فرهنگ ایرانی است، افزود: «مقایسه زبان پارسی با سایر زبان‌ها ظرفیت‌های غنی زبان پارسی را نشان می‌دهد، چراکه بسیاری از زبان‌های امروز دنیا در دوران اسطوره‌ای خود باقی مانده‌اند.» این استاد دانشگاه بیان کرد: «جندیشاپور نه‌تنها دانشگاه بلکه شهری دانشگاهی است که کتابخانه‌ای بی‌مانند و برتر از کتابخانه معروف اسکندریه در قرن‌های گذشته داشته است.»
وی شناخت فرهنگ و تمدن ایرانی را یکی از مولفه‌های هویت‌سازی در کشور دانست و افزود: «تمدن و فرهنگ ایرانی از چنان غنایی برخوردار است که بازگشت به آن، پاسخگوی نیازهای کنونی جامعه است.»