فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار گروه دانشگاه: مطابق برخی از اسناد، اولین نشریات دانشجویی بین سال‌های 1315 تا 1330 کار خود را آغاز کردند و از حدود 70 سال پیش تا‌کنون این نشریات توانسته‌اند بسته به دهه فعالیت و نوع فعالیت خود، اثرگذاری قابل توجهی داشته باشند. جوانان در دوران دانشجویی خود، نیاز دارند دغدغههای سیاسی و اجتماعی خود را در محیطی بدون تنش‌های مخرب به اشتراک بگذارند. در راستای این هدف، نشریات دانشجویی که در دهه هفتم حیات خود به سر می‌برند، این روزها ویژه‌نامه‌های انتخاباتی مختلفی را منتشر کرده‌اند.در این گزارش به مرور هفت نشریه می‌پردازیم.
جریان‌های سیاسی انتخابات مجلس زیر تیغ «تحکیم»
اتحادیه دفتر تحکیم وحدت، نشریه‌ای رسمی با عنوان نشریه « تحکیم» دارد. این نشریه در ویژه‌نامه انتخاباتی خود که در اسفند‌ماه 1402 با تیتر «مجلس در رأس امور کشور است» منتشر شد، به بررسی جریان‌های سیاسی انتخابات مجلس، مقایسه حقوق و مزایای نمایندگان مجلس در ایران و سایر کشورها پرداخته و جستاری نیز بر اهمیت رابطه بین دولت و مجلس داشته است. در بخش بررسی جریان‌های سیاسی انتخابات مجلس به قلم علی شفیعی از دانشگاه امیرکبیر، از بلاتکلیفی اصولگرایان و نداشتن ایده جدید قالیباف و اطرافیانش تا تحریم انتخابات از سمت اصلاح‌طلبان و تحرکات پشت‌پرده علی لاریجانی سخن به میان آمده شده است.
در بخشی از این یادداشت آمده است: «اسفند امسال انتخابات مجلس دوازدهم برگزار می‌شود و به‌تدریج آرایش جریان‌های سیاسی کشور در‌حال شکل‌گیری است و نقش خود را در پازل انتخابات مشخص می‌کنند. به‌دلیل لیستی بودن انتخابات مجلس، جریان‌های سیاسی اهمیت بیشتری دارند زیرا که مهم، به‌دست آوردن کرسی‌های بیشتری است که این کرسی‌ها را تنها جریان‌ها می‌توانند پر کنند. امسال بر خلاف سالیان گذشته، بحث‌های حول انتخابات بیشتر از اینکه روی هویت و ایده‌های جریان‌ها باشد روی مشارکت یا عدم‌مشارکت آنها در انتخابات شکل گرفته است و جریان‌هایی هم که تصمیم بر ورود به صحنه انتخابات گرفته‌اند وقت خود را بیشتر به رایزنی‌های انتخاباتی برای رسیدن به یک لیست مشترک گذاشته‌اند تا رساندن ایده‌هایشان به مردم.»
«هفت‌تیر» و چند مرده حلاج بودن نمایندگان مجلس!
از دیگر نشریات دانشجویی که به داغ شدن تنور انتخابات در بین دانشجویان کمک می‌کند، نشریه «هفت‌تیر» با تیتر «چند مرده حلاجی» است که ذیل بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی(ره) فعالیت دارد. در ویژه‌نامه انتخاباتی این نشریه به موضوعاتی چون واکاوی چرایی کاهش مشارکت در انتخابات، رقابت‌های انتخاباتی، تاملاتی پیرامون انتخابات، در حاشیه قرار گرفتن انتخابات خبرگان رهبری، رد صلاحیت حسن روحانی، کارنامه اقتصادی مجلس یازدهم، جمهوریت از تئوری تا اجرا و جایگاه مجلس در حقوق اساسی پرداخته شده است. همچنین در این ویژه‌نامه، مناظرات دانشجویی و مصاحبه نیز آورده شده است. حبیب‌الله کلانتری، معاون سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی در بخشی از سرمقاله این شماره نشریه که با عنوان «چندمرده حلاجی؟!» به چاپ رسیده، می‌نویسد: «امروز هم راه‌حل مشکلات کشور را غیر از مشارکت سیاسی مردم نمی‌بینیم؛ شاهدمثال آن هم اینکه هرکس دلسوز این کشور و ملت است دعوت به حضور در انتخابات می‌کند و هرآنکه خائن به این کشور است مردم را از مشارکت مایوس می‌کند. از دیگر خائنان به کشور، آن قدرت‌طلبان و سهم‌خواهان سیاسی هستند که سال‌های سال است بر صندلی‌های قدرت تکیه زده و بانیان وضع موجود هستند. مشارکت سیاسی تنها ابزار ممکن برای تغییر وضع موجود و بیرون انداختن این گروه است. در آخر به داوطلبان هشدار می‌دهیم که به جای تمسک به احزاب و لیست‌ها، حضور بی‌واسطه در بین مردم و دانشجویان و گفت‌وگوی صریح و شفاف با آنان و تضارب آرای سیاسی را سرلوحه خود قرار دهند؛ کشور ما تا به امروز کم از جناح‌گرایی‌های مختلف آسیب ندیده است.
مجلس در کوچه شفافیت «جیم» زد؟
برای مورد سوم به سراغ ویژه‌نامه انتخاباتی نشریه «جیم» رفته‌ایم که صاحب امتیاز آن انجمن جامعه اسلامی دانشجویان علوم پزشکی شیراز است. در این ویژه‌نامه، به موضوعاتی همچون شاخص‌های نماینده تراز از دیدگاه امامین انقلاب، اثر رای دادن و اهمیت انتخاب، شفافیت آزمون ناموفق مجلس یازدهم و به‌رسمیت شناخته شدن حق اعتراض و نقد مردم پرداخته شده است. یکی از مهم‌ترین یادداشت‌های این نشریه، پرداختن به قانون شفافیت است که در آن اشاره شده این شعار بود که مردم را در ابتدای کرونا به پای صندوق‌های رای آورد. همچنین در بخشی از یادداشت رای بدم که چی؟ نوشته محمدامین جعفری از ادوار جاد، اشاره شده است: «بی‌تردید شرکت کردن در انتخابات رفتاری دموکراتیک است و کسی نمی‌تواند ما را مجبور کند که رأی بدهیم یا ندهیم، اما می‌توانیم در مورد تصمیم خود فکر کنیم و آن را به بحث بگذاریم. دموکراسی یک «فرآیند و فرهنگ» است. هیچ حکومتی به مردم دموکراسی نمی‌دهد و دموکراسی در هیچ مغازه‌ای به‌صورت بسته‌بندی شده عرضه نمی‌شود. دموکراسی یک فرآیند فرهنگی، تدریجی است که باید با گذشت زمان در مردم نهادینه شود. اگر با دموکراسی قهر کنیم باید بدانیم که هر «رأی خاموش» رسیدن به بلوغ کامل سیاسی را کند می‌کند و بلوغ کامل سیاسی یعنی داشتن جامعه‌ای شفاف، پا‌ک و آرمانی که هر انسانی متقاضی آن است.»
«قیام» و مساله استضعاف جمهوریت
برای معرفی چهارمین نشریه، به سراغ نشریه «قیام» از مجمع دانشجویان عدالتخواه دانشگاه تهران رفته‌ایم که با تیتر استضعاف جمهوریت منتشر شده است. در این شماره از نشریه یادداشت‌ها و مطالبی چون همه برای مشارکت؛ یکی علیه همه، جمهوریت در قانون اساسی و استضعاف جمهوریت پرداخته است. در بخشی از یادداشت جمهوریت در قانون اساسی، نوشته زینب‌سادات میرصانع اشاره شده است: «هر چه پیوند میان مردم و حکومت از وثاقت بیشتری برخوردار باشد، پای قوانین بیشتر و راحت‌تر به جریان حیات اجتماعی باز شده و از کارکرد خود برای رسیدن به غایات بهره‌مند می‌شوند. یکی از ظرفیت‌های مهم قانون اساسی جمهوری اسلامی، توجه به این امر در اصول و روح حاکم بر آن است. بنا بر قانون اساسی جمهوری اسلامی، اصل ۵۶، حق تعیین سرنوشت از جانب خداوند به مردم داده شده و همین مبنا و توجیهی برای مشارکت دادن مردم در امور مختلف حاکمیت است. اصول قانون اساسی با پاسداشت مردم و حلقه‌های مردمی که در امور مختلف مشارکت داده می‌شوند، حافظ اصلی آرمان انقلاب اسلامی یعنی جمهوری اسلامی هستند و هرگونه تقلیل جمهوریت و بی‌توجهی به این اصول خیانت به آرمان انقلاب است. راه‌حل در بازگشت به قانون اساسی است.»
چرایی رأی دادن از زبان تریبون آزادی‌ها
برای معرفی پنجمین ویژه‌نامه انتخاباتی نشریه‌های دانشجویی، قرعه به نام نشریه «تریبون آزاد» افتاد. صاحب امتیاز تریبون آزاد، تشکل جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد همدان است. در شماره 01 این نشریه به مرور وظایف دانشجو در قرن 21، شاخصه‌های نماینده اصلح از دیدگاه مقام‌معظم‌رهبری، کلام رهبری درباره نمایندگان مردم و چرایی رای دادن پرداخته است. در بخشی از یادداشت چرا رای به قلم محمد‌حسین رجبی، کارشناس حقوق آمده است: «معتبرترین، سهل‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه اعلام صدا و دیدگاه ملتی به نظام سیاسی خود؛ صندوق رای بوده و این گزاره دست‌کم طی یک قرن گذشته در بسیاری از کشورهای جهان اثبات شده است. حال اگر به هر دلیلی تصمیم گرفته شود که راه رفته و آزموده شده دوباره آزمایش شود؛ خطای آن دامن‌گیر نسل‌های پس از امروز هم خواهد شد. هر گونه تغییر در تصمیم‌گیران و تصمیمات نظام سیاسی اگر از رهگذر رای و صندوق صورت نگیرد؛ فجایعی به‌بار می‌آورد که نمونه‌های آن در خاورمیانه کم نیستند. انتقاد و اعتراض به شرایط موجود اگر با کناره‌گیری از انتخابات میسر بود، سال‌ها در مسیر احقاق حق رای و استفاده از آن تلاشی صورت نمی‌گرفت. با این وجود و از دیدگاه دیگری می‌توان در پاسخ به این پرسش که چرا باید رای داد، گفت تا از طریق رای صدای جامعه به گوش حکومت برسد که این ارسال بهترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر ممکن است.»
مروری بر ساختار نظارتی مجلس با «همشاگردی»
نشریه ششمی که در این گزارش به سراغ آن رفته‌ایم، نشریه «همشاگردی» اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان است. ویژه‌نامه انتخاباتی این نشریه، شامل موضوعاتی چون ساختار نظارتی درون پارلمانی، مروری بر ساختار نظارتی مجلس ایران بر رفتار نمایندگان، ورود نمایندگان به مسائل اجرایی می‌شود. در گزارش «دلخور هم بشوید، دخالت نکنید» نوشته امیررضا قره‌شهرک، دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه مراغه چند تیتر بسیار مهم وجود دارد، برای مثال در این یادداشت به اشتباه مجلس در ورود به امور اجرایی و خوف وزیران از تیغ برنده استیضاح اشاره شده است. در بخشی از این یادداشت با میان‌تیتر «قانون‌گذاری، نظارت یا دخالت» آمده است: «ورود نمایندگان مجلس به مسائل اجرایی خطری است که رهبر معظم انقلاب در دو دیدار با نمایندگان مردم آن را متذکر می‌شوند. قالیباف گفت بعضی از نمایندگان از این توصیه دلخور شده‌اند، در‌حالی‌که این توصیه به مصلحت خود شماست؛ چرا‌که اگر در منطقه‌ای با پیشنهاد یا خدایی ناکرده فشار نماینده‌ای، مسئولی منصوب شود اما عملکرد او مطلوب نباشد، مشخص نیست باید یقه چه کسی را گرفت... واقعا نباید دخالت کنید در انتصابات! قانون اساسی نیز وظایف نمایندگان را در دو بخش: 1. وضع قوانین جدید و اصلاح قوانین گذشته 2. نظارت بر حسن اجرای قوانین خلاصه می‌کند ولیکن امکان تذکر، سوال و استیضاح وزیران، تعدادی از نمایندگان را درگیر این ذهنیت می‌کند که شخص آنها در رأس امور هستند و عدم‌دخالت و اجازه از آنها در امور اجرایی مرتبط به حوزه‌های انتخابیه، مسبب ناراحتی و گاهی اختلافات و دوقطبی‌ها می‌شود.»
«خط سفید» زیر نانمایندگی‌ها
هفتمین و آخرین ویژه‌نامه انتخاباتی، نشریه تحلیلی «خط سفید» از مجمع دانشجویان عدالتخواه دانشگاه شهید باهنر کرمان است. سرتیترهای اصلی این نشریه شامل نانمایندگی، ضرورت شرکت در انتخابات، نباید از حق رای گذشت و مشارکت حداکثر است که همان‌طور که از تیترها مشخص است به موضوعاتی همچون دلایل کاهش امیدواری و واژه نماینده، اهمیت داشتن حق رای و تاکید بر مشارکت حداکثری است. در یادداشت نانمایندگی، نوشته مهلا مشایخی با اشاره به معنای لغوی واژه نماینده، آمده است: «واژه نماینده از نماییدن نشأت می‌گیرد، یعنی کسی که چیزی را نشان می‌دهد، هر چیزی که مردم را نشان می‌دهد و بازتاب مردم است یا مردم به او می‌تابند. نمایندگی موضعی است که هر کس قدرت و آگاهی آن را به‌دست می‌گیرد. نمایندگی محدود، مخالف نظام اسلامی و شیعه است. درواقع گسترده نمایندگی باید وسیع‌تر شود. در نظام اسلامی نباید فقط ناکامی‌ها نمایندگی شوند، بلکه کامیابی‌ها نیز باید نمایندگی و پشتیبانی شوند. نانمایندگی جایگاهی است که کسانی برچسب‌هایی از قبیل نمایندگی به‌خود می‌زنند ولی مسئولیت خود را به‌درستی انجام نمی‌دهند.»