سیدمهدی طالبی، خبرنگار گروه جهانشهر: قطبنمای همه کشورها و گروهها بهسمت «آتش بس» نزدیک شده است، اما عقربه کابینه رژیمصهیونیستی جنگ را نشان میدهد. روز گذشته «اسماعیل هنیه»، رئیس دفتر سیاسی حماس و «محمد الهندی»، معاون دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین در سخنانی آمادگی خود را برای پذیرش آتشبس نشان دادند. اسماعیل هنیه دیروز (چهارشنبه) در پیامی تلویزیونی تاکید کرد هرگونه نرمشی که ما در مذاکرات برای حفظ خون ملت خود و پایان دادن به رنج آنها در جنگ نسلکشی نشان میدهیم، همراه با آمادگی ما برای دفاع از ملت خود است. محمد الهندی نیز اعلام کرد مقاومت درباره توافق مرحله به مرحله بهجای توافق فراگیر از خود نرمش نشان داده و این رژیمصهیونیستی است که دست به تعلل و وقتکشی زده است.
پیش از این جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا در اوایل هفته جاری اعلام کرده بود به احتمال فراوان تا روز دوشنبه هفته آینده آتشبس برقرار خواهد شد. او با «غیرمعمول» معرفی کردن کابینه محافظهکار و تندرو رژیم هشدار داده بود اگر تلآویو جنگ را بهسرعت متوقف نکند، حمایت اکثریت دولتهای جهان را از دست خواهد داد. بایدن در محیط داخلی آمریکا بهدلیل سکوت در برابر جنایات رژیم و حتی همراهی با آن دچار مشکل شده است. در آخرین تحولات روز در انتخابات داخل حزبی دموکراتها برای انتخابات ریاستجمهوری در ایالت میشیگان، بیش از 100 هزار نفر یا 13 درصد از رأیدهندگان بهجای حمایت از بایدن تصمیم گرفتند رأی «بیتعهد» بدهند.
رشیده طلیب در ویدئویی که در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است، در این باره گفت: «امروز مفتخرم که رأی «عدمتعهد» دادم. زمانی که ۷۴ درصد از دموکراتها در میشیگان از آتشبس حمایت میکنند، اما بایدن صدای ما را نمیشنود، این راهی است که میتوانیم از دموکراسی برای رساندن فریاد «به میشیگان گوشکن» استفاده کنیم.» روز دوشنبه هفتهجاری نیز در اتفاقی بسیار مهم آرون بوشنل 25ساله که خلبان نیروی هوایی آمریکا بود، در برابر سفارت رژیم در واشنگتن خود را سوزاند. او فریاد میزد: «من دیگر در نسلکشی شریک نخواهم بود.»
علیرغم تلاشها برای بایکوت این حادثه، «متیو میلر»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از نزدیک به سه روز مجبور به واکنش شده و ضمن اذعان به احساسات جامعه آمریکا نسبت به جنگ غزه گفت: «ما عمق این احساسات را درک میکنیم و از این موضوعات در راستای تعامل با موضوع (غزه) استفاده خواهیم کرد. البته ما درنهایت براساس منافع امنیت ملی آمریکا عمل خواهیم کرد!» در برابر درخواست ظاهری بایدن برای آتشبس، نتانیاهو اما آن را رد کرده است. یک مقام ارشد صهیونیست به شبکه ایبیسینیوز گفته نتانیاهو از اظهارات بایدن درباره احتمال توافق آتشبس تا یک هفته آینده ابراز تعجب کرده و شگفتزده شده است. این خبر نشان میداد نتانیاهو تلاش کرده وارد مواجهه علنی با رئیسجمهور آمریکا نشود اما با ابراز مخالفت غیرمستقیم خود در برابر او عقبنشینی نیز نکند ولی درنهایت نخستوزیر رژیم وارد رویارویی مستقیم شد. نتانیاهو در فیلمی ویدئویی در واکنش به این اظهارات بایدن درباره از دست دادن حمایتهای بینالمللی تاکید کرد، از هر پنج آمریکایی چهار نفر حامی رژیم هستند. این موضوع باعث شد تا یائیر لاپید، نخستوزیر سابق رژیم و یکی از دو رهبر اصلی اپوزیسیون تاکید کند اختلاف میان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این رژیم با دولت آمریکا به ضرر امنیت داخلی و روابط خارجی رژیم اشغالگر است.
برآیندی از وضعیت رژیم
توماس فریدمن، ستوننویس سرشناس و یهودی نشریه نیویورکتایمز اخیرا در پیامی خطاب به رئیسجمهور آمریکا و سکنه اراضی اشغالی فلسطین نوشت: «من شاهد فرسایش سریع جایگاه اسرائیل و مقبولیت آن که بهسختی طی چندین دهه ایجاد شده، در میان متحدانش هستم. اگر بایدن مراقب نباشد، جایگاه جهانی آمریکا درست همراه با تلآویو سقوط خواهد کرد.» این نظرات از سوی فردی عنوان شده که مورد قبول دموکراتها بوده و یکی از یهودیان موثر و سرشناس آمریکاست. بهلحاظ میدانی نیز وضعیت صهیونیستها بهتر نیست بهگونهای که روند تلفات فزاینده نظامیان رژیم همچنان متوقف نشده است. بهتازگی رسانهها از کشته شدن یکی از فرماندهان تیپ مشهور گعفاتی خبر دادهاند. در جبهه شمالی که نیروهای مقاومت لبنان در برابر رژیم صفآرایی کردهاند، بنابر نقل رسانههای عبریزبان، تنها بیش از یکهزار موشک ضدزره بهسمت فلسطین اشغالی پرتاب شده است.
در یمن، پس از ناکامی محور آنگلوساکسونی به راهبری آمریکا و انگلیس، کشورهای اروپایی مانند فرانسه و آلمان بر تحرکات خود در عرصه دریا افزودهاند تا مانع حملات ارتش این کشور به کشتیهای تجاری رژیم و کشورهای غربی شوند.
در جبهه عراق و سوریه، حملات به پایگاههای آمریکا هر چند کاهش شدیدی یافتهاند اما متوقف نشدهاند. در همین راستا روز گذشته یک پایگاه آمریکا در سوریه مورد حمله مقاومت اسلامی عراق قرار گرفت.
پیام هنیه
وضعیت انسانی بغرنج در غزه، گرفتاری رژیم و شدیدتر شدن نظرات علیه نتانیاهو در جهان و غرب و علاوهبر آن نزدیکی به ماه رمضان که میتواند باعث انفجار اوضاع شود، شرایط جدیدی را بر جنگ تحمیل کرده است. بر همین اساس رئیس دفتر سیاسی حماس روز گذشته تلاش کرد طیفی از پیامها را در سخنرانی خود به طرفهای مختلف منتقل کند. در ادامه به برخی از این موارد و نکات پرداخته شده است.
1.هنیه با صدور پیام درخصوص آمادگی برای آتشبس، قصد دارد به ساکنان غزه نشان دهد این حماس نیست که با رد آتشبس به رنج آنها تداوم بخشیده است، بلکه این دشمن است که آن را قبول نمیکند. براساس آنچه از مذاکرات افشا شده، صهیونیستها هر چند قبول کردهاند روزانه 500 کامیون کالا همانند پیش از جنگ وارد نوار غزه شود اما در عمل خواهان باقی ماندن شرایطی هستند که در آن گرسنگی و دشواری زندگی مردم غزه ادامه مییابد. حماس میخواهد این موضوع را برای ساکنان غزه شفاف کند که رژیم نمیخواهد به آتشبسی تن دهد که حاصل آن آرامش و بهبود زندگی مردم باشد.
2.هنیه از فلسطینیها خواسته در ماه مبارک رمضان در شهر قدس تحرکاتی را علیه صهیونیستها ساماندهی کنند. استفاده از زمان در ارتباط با ماه رمضان و بهرهگیری از مکان در ارتباط با مسجدالاقصی آن هم در سایه جنگ در غزه که احساسات عمومی را جریحهدار کرده است، میتواند به انفجار اوضاع در فلسطین و مناطق پیرامونی آن انجامیده و واکنشهایی را در جهان اسلام برانگیزاند. غرب و برخی مقامات صهیونیست با درک وضعیت پیش رو قصد دارند جنگ را بهطور کلی یا برای وقفهای کوتاه، در ماه مبارک رمضان متوقف کنند. با این حال حماس میکوشد با پررنگ کردن تهدیدات، از وضعیت بهرهبرداری کرده و خواستههای خود را بر تلآویو تحمیل کند.
3.کشورهای عربی متحد آمریکا با هدایت این کشور تلاش دارند موضوع تشکیل دولت تکنوکرات در فلسطین را به پیش ببرند. به همین منظور نیز بهتازگی «محمد اشتیه» از نخستوزیری دولت فلسطین استعفا داده است. «حسام زملط»، سفیر فلسطین در انگلیس پیرامون این تغییرات گفته است تشکیل یک دولت تکنوکرات فلسطینی جدید با کمک قطر و مصر ممکن خواهد شد و شامل مشاوره با همه جناحهای سیاسی فلسطین ازجمله حماس خواهد بود. او تاکید کرده جنبش حماس در دولت جدید تکنوکرات هیچ عضوی نخواهد داشت، اما این واقعیت که طرف مشورت قرار میگیرد، نشان میدهد تلاشهایی درحال انجام است تا ببیند آیا وحدت فلسطین بین حماس و فتح قابل دستیابی است یا خیر. هدف از مطرح کردن دولت تکنوکرات در فلسطین، کشاندن حوزه نفوذ آن به نوار غزه و برکناری حماس از اداره این منطقه است؛ موضوعی که یکی از اهداف آمریکا و رژیم است. از این رو بهنظر میرسد هنیه با درخواست پرسروصدا از کشورهای اسلامی و عربی برای دفاع از فلسطین با اعمال فشار به رژیم و ارسال پول و سلاح برای مقاومت غزه، قصد دارد آنها را در میان افکار عمومی رسوا کند. اگر با این درخواست فشاری علیه کشورهای عربی مجری طرح دولت تکنوکرات فلسطین ایجاد شود، احتمال موفقیت آنها در این مسیر کاهش مییابد.
4.رئیس دفتر سیاسی حماس از مسلمانان خواسته که «تا دیر نشده است به حمایت از مقاومت بشتابید.» بهطور آشکاری این پیام خطاب به ترکیه، قطر، عربستان، مصر و اردن بیان نشده است زیرا آنها هیچگاه در این مسیر قرار نداشته و به آن نیز اعتقادی ندارند. در چند دهه اخیر تنها محور مقاومت بوده که به دفاع از فلسطین مبادرت ورزیده است. بهنظر میرسد حماس با این درخواست تلاش دارد از ابزار محور مقاومت در وهله اول برای توقف سریعتر جنگ، در وهله دوم برای تحمیل خواستهای خود به رژیم و در وهله تضمین آتشبس استفاده کند. از این رو احتمال دارد تلاشها برای محاصره اقتصادی رژیمصهیونیستی که از هفتههای ابتدایی جنگ و به پیشقراولی یمن آغاز شد، تشدید شود.
5.هنیه در بخشی از سخنرانی خود گفته است: «وظیفه امت اسلامی است که توطئه جنگ به گرسنگی کشاندن مردم غزه و شمال آن را به شکست بکشاند.» این جمله نشان میدهد هر چند گرسنگی دادن ساکنان غزه سیاستی عمومی است، اما بهطور خاص بر شمال غزه متمرکز است. در شمال غزه با وجود فشارها، از یک میلیون و 200 هزار ساکن این منطقه پیش از جنگ، کماکان 700 هزار نفر در آن باقی ماندهاند. اصرار مقامات صهیونیست برای اخراج ساکنان شمال که دورترین افراد از مرز با مصر هستند، نشان میدهد تلآویو قصد دارد از فرصت جنگ بهره گرفته و با فشردهسازی جمعیت در جنوب که زندگی را در آن غیرممکن میسازد، نهایتا آنها را به صحرای سینا که متعلق به مصر است، براند.
نسبت آتشبس با رژیم و نتانیاهو
طرح آتشبس در برهه کنونی هر چند موقت باشد، نسبت به آتشبس کوتاهمدت قبلی، شامل بازه زمانی گستردهتری خواهد بود و در آن دورنمای آغاز مجدد جنگ نیز کمرنگتر میشود؛ وضعیتی که میتواند برای نتانیاهو در عرصه سیاست داخلی رژیم مخاطرهآمیز باشد. اگر جامعه صهیونیستها از جنگ فارغ شوند، بررسی مسائل جنگ که ناگزیر است، میتواند به التهاب و بیثباتی در نهادها منجر شود که یک راه آن، یافتن قربانی و تمرکز دادن مشکلات در یک نفر یعنی «نتانیاهو» است.