زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: در چندروز اخیر اگرچه لیست‌های انتخاباتی در تهران و حواشی پس از آن در صدر اخبار سیاسی کشور قرار گرفت، اما با نگاهی به فیلم‌هایی که این روزها از حال‌و‌هوای انتخاباتی بعضی ستادها در شهرستان‌ها منتشر شده و جمعیتی که در این ستادهای انتخاباتی حاضر شدند، می‌توان گفت حداقل برخی شهرها در موعد تبلیغات نامزدها شور و شوق انتخاباتی پیدا کرده‌اند. البته حضور داوطلبان از احزاب مختلف در شکل‌گیری این رقابت و ایجاد شور و شوق انتخاباتی تاثیر قابل توجهی دارد. اصلاح‌طلبان معتدل، از همان روزهای آغاز فضای انتخاباتی این موضوع را مطرح می‌کردند که تمرکز آنها روی ارائه لیست و ورود به کارزار انتخاباتی در شهرستان‌ها خواهد بود. حالا و در کمتر از یک هفته مانده تا انتخابات علی‌رغم اینکه اصلاح‌طلبان تنها به حمایت ضمنی از لیست صدای ملت مطهری اکتفا کردند اما لیست‌هایی از نامزدهای مورد حمایت خود در شهرستان‌ها منتشر کرده‌اند. از همین‌رو به نظر می‌رسد فضای رقابتی در برخی از شهرهای بزرگ داغ‌تر از پایتخت باشد و برای کرسی‌های غیرتهرانی مجلس یازدهم حساب ویژه‌ای باز شده است.
نخواستیم اصلاحات ائتلاف جدید داشته باشد چند لیست دادیم
ارائه لیست اصلاح‌طلبان معتدل در شهرها در شرایطی اتفاق افتاد که جبهه پیش از این اعلام کرده بود که از نامزدی نه در تهران و نه شهرستان‌ها حمایت نخواهد کرد. اما احزاب اصلاح‌طلب معتدل هر یک مجزا لیستی منتشر کردند. این امر در ادامه بیانیه، روزنه‌گشایی و دفاع آنها از مشارکت در انتخابات و مخالفت با تحریم تعریف می‌شود. اصلاح‌طلبان معتدل البته تلاش کردند تا سطح تنش‌ها و اختلافات با جبهه اصلاحات را کنترل کنند. برهمین مبنا نیز احزاب اصلاح‌طلب مثل اعتماد ملی، ندای ایرانیان، کارگزاران هر یک لیست مجزایی منتشر کردند که البته اسامی بیشتر آنها با یکدیگر مشترک است. برمبنای کسب اطلاعی که خبرنگار «فرهیختگان» داشته این امر از آن جهت صورت گرفته که اگر این احزاب با یکدیگر ائتلاف می‌کردند به معنای تشکیل ائتلاف تازه و جدیدی مجزای از جبهه بود، از این جهت هریک از احزاب اصلاح‌طلب لیست مجزایی منتشر کردند. در همین راستا، حزب ندای ایرانیان نزدیک به 73 نامزد در کل کشور و حزب اعتماد ملی نزدیک به 54 نامزد در کل کشور معرفی کرده است. این امر در کنار حضور و مشارکت اصولگرایان در انتخابات تا حدی ضلع دیگر رقابت در شهرستان‌ها را تکمیل می‌کند و در سایه فضای باز انتخاباتی که این بار از جانب شورای نگهبان در مورد تایید صلاحیت‌ها شکل گرفت، فضای انتخاباتی در شهرستان‌ها و با حضور این کاندیداها رقابتی‌تر خواهد بود. البته در کنار رقابت نامزدهای اصلاح‌طلب و اصولگرا در شهرستان‌ها طیفی دیگر از نامزدهایی وجود دارند که به صورت مستقل در انتخابات شرکت کرده‌اند که البته با نگاهی به دوره‌های گذشته اقبال خوبی برای رای‌آوری و ورود به مجلس داشتند. براین اساس مستقل‌ها هم ضلع دیگر رقابت‌ها در شهرستان‌ها را تشکیل می‌دهند. در نگاه کلی حضور احزاب اصلاح‌طلب و رقابت با میانگین 50 کرسی در کل کشور با اصولگرایان حداقل در مقایسه با تهران، تنور انتخابات مجلس در شهرستان‌ها را گرم کرده و در ادامه نیز تصاحب کرسی از جانب آنها می‌تواند روند متفاوت‌تری از مجلس یازدهم در چهارسال آینده رقم بزند.
اصولگراها در شهرستان‌ها نیز چند لیستی آمدند
در تهران، بعد از ارائه لیست‌ها از جانب اصولگرایان تاکنون نزدیک به سه لیست رسمی منتشر شده است. این اتفاق در کنش انتخاباتی اصولگرایان در شهرستان‌ها نیز اتفاق افتاده و هر یک از احزاب اصولگرا، لیست مجزایی منتشر کرده و از کاندیداهای خود حمایت کردند. البته در میان این لیست‌ها نام‌های مشترک در هر لیست دیده می‌شود. در شهر اصفهان نزدیک به چهار لیست از جناح اصولگرا منتشر شده که شامل شورای ائتلاف، مجمع نیروهای انقلاب و یک لیست نیز با نام گام دوم که متشکل از جبهه پایداری و حزب رویش‌های نیروهای انقلاب است و لیستی نیز از جانب حزب موتلفه است. در شهر شیراز، شورای وحدت اسامی چهار نفر از کاندیداها را منتشر کرده و شورای ائتلاف نیز اسامی 16 کاندیدا را برای انتخابات مجلس در شهر شیراز منتشر کرده که از میان چهار فرد معرفی‌شده شورای وحدت، اسامی سه کاندیدا در لیست شورای ائتلاف نیز دیده می‌شود.
لیست‌های جدا و مشترک اصلاح‌طلبان برای چیست؟
اصلاح‌طلبان با وجود اختلافاتی که بعد از انتشار بیانیه راهبردی جبهه و بعد از آن بیانیه روزنه‌گشایی درمورد مشارکت یا تحریم انتخابات داشتند و جبهه اصلاحات عملا اعلام کرد جدای از اینکه مشارکتی در انتخابات مجلس نخواهد داشت، دیگر احزاب اصلاح‌طلب نیز نمی‌توانند تحت عنوان اصلاح‌طلب اقدام به انتشار لیست یا حمایت از لیستی دیگر کنند، با این همه اصلاح‌طلبان معتدل لیست‌های مجزایی برای شهرستان‌ها منتشر کردند. این امر را می‌توان مخالفت صریح این احزاب با موضع جبهه اصلاحات دانست. حالا مرز میان این دو طیف در میان اصلاح‌طلبان، جدی‌تر از گذشته مشخص شده است. اصلاح‌طلبان این‌طور برنامه‌ریزی کردند که حتی اگر به تعداد اندک هم شده کرسی‌هایی در مجلس تصاحب کنند و کمیسیون اقلیتی در مجلس دوازدهم شکل بدهند تا مجلس یکدستی شکل نگیرد و در تصویب و رای دادن به طرح‌ها، طیف اقلیت مجلس بتوانند تعیین‌کننده باشند. علاوه‌براین فضای رقابت انتخاباتی از درون جبهه اصولگرایی به رقابت میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان که عموما دو نگاه متفاوت دارند، تبدیل خواهد شد و هر نامزد می‌تواند طیف مورد حمایت را با خود همراه کند. در همین راستا و با هدف پیروزی در حوزه انتخابیه شهرستان‌ها بود که بعضی از نمایندگان مثل محمدباقر نوبخت حوزه انتخابیه خود را به شهرستان انتقال دادند. مسعود پزشکیان نیز که از حوزه انتخابیه تبریز کاندیدا شده ازجمله چهره‌های شاخصی هست که در انتخابات مجلس دوازدهم از حوزه انتخابیه شهرستان‌ها وارد کارزار انتخاباتی شده و مورد حمایت احزاب اصلاح‌طلب قرار گرفته است. براین اساس نگاهی به چند شهر بزرگ و لیست‌های انتخاباتی که احزاب اصلاح‌طلب و اصولگرا منتشر کرده‌اند، انداختیم تا فضای رقابتی میان این احزاب در شهرها را نیز بررسی کنیم.
تئوری اقلیت قدرتمند جدی شد
حزب ندای ایرانیان و اعتماد ملی به ترتیب 73 کرسی و 54 کرسی، برای 23 شهر نامزد معرفی کرده‌اند. در لیست‌های منتشر‌شده از جانب این دو حزب، اسامی مشترک زیادی دیده می‌شود، تا آنجا که می‌توان گفت تقریبا این دو لیست با یکدیگر مشترک هستند، اما در قالب ائتلاف مطرح نمی‌شوند که یکی از دلایل آن را می‌توان جلوگیری برای تشکیل ائتلاف تازه‌ای مقابل جبهه اصلاحات دانست. از دو لیست منتشر‌شده نزدیک به 45 نماینده در میان آنها مشترک هستند. درواقع درمجموع لیست‌های منتشر‌شده از جانب این احزاب، نزدیک به 80 نامزد از جانب اصلاح‌طلبان مورد حمایت قرار گرفته‌اند. رقابت اصلاح‌طلبان در 80 کرسی، این گزاره را تایید می‌کند که رقابت در حوزه‌های انتخابیه شهرستان‌ها میان گروه‌های سیاسی به صورت جدی دنبال می‌شود و تنور انتخابات در شهرستان‌ها داغ شده است؛ اگر به این آمار تعداد حدودی 20 کرسی را به عنوان نمایندگان مستقلی اضافه کنیم که وارد مجلس می‌شوند می‌توانیم بگوییم رقابتی داغ بر سر کسب 100 کرسی از بهارستان وجود دارد که اگر اصلاح‌طلبان بخش زیادی از آن را در اختیار بگیرند کاملا قدرت تشکیل یک فراکسیون اقلیت قدرتمند را دارند.